PROGRAM:

8 stycznia, niedziela, godz. 18.00 – koncert inauguracyjny
Kolędy i pastorałki – Piwnica pod Baranami
Kościół bł. Karoliny Kózkówny (ul. ks. J. Tischnera 50)

9 stycznia, poniedziałek, godz. 19.00 – koncert
Świątecznie – Beata Bednarz
Dorota Zaziąbło – akompaniament
Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa (ul. Paprocańska 160)

10 stycznia, wtorek, godz. 19.00 – koncert
Dziękuję za miłość – Janusz Radek z zespołem
Adam Drzewiecki – instrumenty klawiszowe
Jacek Fedkowicz – gitara basowa
Jacek Długosz – gitara
Wojciech Fedkowicz – perkusja
Kościół pw. Miłosierdzia Bożego (ul. Andersa 25)

11 stycznia, środa, 18.30 – koncert
Świątecznie i noworocznie – Aga Zaryan
Michał Tokaj – instrumenty klawiszowe
Kościół pw. Ducha Świętego (ul. Myśliwska 43)

12 stycznia, czwartek, godz. 18.30 – koncert
My tu przyszli po kolendzie – Kapelka Ludowa „Beskidek” z Miejskiego Domu Kultury w Bielsku-Białej – Dom Kultury Włókniarzy
Kościół Ewangelicko-Augsburski pw. św. Piotr i Pawła (ul. ks. bpa J. Burschego 20)

13 stycznia, piątek, 18.30 – koncert
My też pastuszkowie – Chór Cantores Sancti Nicolai z Bochni pod dyr. Justyny Hanusiak (laureat konkursu chórów 2022)
Impresje świąteczno-noworoczne – recital organowy Pawła Seligmana
Kościół pw. Matki Bożej Królowej Aniołów (ul. Wilcza 11)

14 stycznia, sobota
godz. 9.00 – przesłuchania II etapu konkursu chórów w Zespole Szkół Muzycznych im. F. Rybickiego (al. Niepodległości 53)
godz. 15.30 – koncert finałowy
I część – występ laureatów konkursu chórów, wręczenie nagród
II część – Gloria in excelsis Deo – aranżacje kolęd autorstwa Henryka Jana Botora
Wykonawcy:
Jolanta Kowalska – sopran
Jacek Ozimkowski – bas/baryton
Michał Botor – organy, pozytyw
AUKSO – Orkiestra Kameralna Miasta Tychy
Akademicki Chór Politechniki Śląskiej (przygotowanie chóru Tomasz Giedwiłło)
Henryk Jan Botor – dyrygent
Marek Piechniczek – prowadzenie
Kościół pw. św. Marii Magdaleny (ul. ks. K. Damrota 62)

Wydarzenie towarzyszące:
XXXI Ogólnopolski Konkurs Plastyczny Witaj, gwiazdko złota
Wystawa prac laureatów w Młodzieżowym Domu Kultury nr 1 im. Artystów Rodu Kossaków
w dniach 28 grudnia 2022 – 20 stycznia 2023 w godz. 9.00 – 20.00

Wśród gości tegorocznego tyskiego Jarmarku będą m.in. zespoły TULIA i UNIVERSE, Zespół Pieśni i Tańca Mały Śląsk, Hania Derej, a także Sebastian Riedel. Wszyscy oni wystąpią z kolędowo-świątecznym repertuarem.

Grupę TULIA tworzą wokalistki Tulia Białobrzeska, Patrycja Nowicka i Dominika Siepka (wcześniej także Joanna Sinkiewicz), rozmiłowane w ludowych aranżacjach zarówno utworów muzycznych, jak i wizerunku scenicznego. Na koncie mają zwycięstwo w konkursie „Premier” Festiwalu w Opolu i „Fryderyka” za fonograficzny debiut roku. W 2019 roku zespół reprezentował Polskę w konkursie Eurowizji (2019).

Zespół Pieśni i Tańca Mały Śląsk działa pod patronatem artystycznym Zespołu Pieśni i Tańca Śląsk im. Stanisława Hadyny. W repertuarze znajdują się tańce i pieśni ze wszystkich regionów Polski. Mały Śląsk wielokrotnie występował na festiwalach w Europie i USA. W tym roku zaprezentuje się tyskiej publiczności podczas jarmarku.

Hania Derej to młoda kompozytorka, pianistka i dyrygentka, absolwentka Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej I stopnia im. Feliksa Rybickiego w Tychach, a obecnie uczennica Ogólnokształcącej Szkoły Muzycznej II stopnia im. Stanisława Moniuszki w Bielsku-Białej w klasie fortepianu jazzowego i klasycznego. Ma już w swoim dorobku wiele nagród i autorskich projektów muzycznych.

Sebastiana Riedla przedstawiać nie trzeba. Można jedynie podkreślić, że ten doświadczony bluesman ma w swoim repertuarze także kolędy. Okazja, by ich wysłuchać na żywo nadarzy się ostatniego dnia jarmarku na placu Baczyńskiego.

Również zespół UNIVERSE nie wymaga obszernej prezentacji. Aktywni od ponad czterech dekad dali się poznać szerokiej publiczności dzięki utworom Tacy byliśmy, czy Mr. Lennon. Weterani polskiej sceny pop-rockowej także spróbują wprowadzić słuchaczy w świąteczne nastroje.

Na jarmarku pojawią się także grupy teatralne: TRIP, MATTENIA i Krakowski Teatr Uliczny, które zadbają o bajkowe animacje dla dzieci. Apetyty rozpalą kucharze-showmani: Remigiusz Rączka i Mateusz Krojenka (finalista programu Masterchef). Nie zabraknie stałych jarmarkowych atrakcji: teatru ognia, rzeźbienia w lodzie i pokazu świateł. Swoje programy artystyczne zaprezentują też tyskie nieprofesjonalne grupy: domy kultury, stowarzyszenia, placówki oświatowe – Jarmark Bożonarodzeniowy jest dla nich zawsze okazją do zaprezentowania swojego dorobku.

Ale nie tylko podczas Jarmarku Bożonarodzeniowego będzie można poczuć atmosferę nadchodzących świąt. Miejskie Centrum Kultury i Muzeum Miejskie organizują w grudniu warsztaty wykonywania ozdób i stroików. Spółdzielczy Dom Kultury Tęcza zaprasza na kiermasz rękodzieła. W Klubie Wilkowyje MCK odbędzie się mikołajkowy spektakl dla dzieci. Starszym widzom polecamy natomiast spotkanie z Royal Lviv Ballet – zespołem złożonym z solistów rosyjskich i ukraińskich – który na scenie Teatru Małego zaprezentuje Dziadka do orzechów Piotra Czajkowskiego. Szczegółowe informacje w naszym kalendarium.

Cały program XIV Tyskiego Jarmarku Bożonarodzeniowego

Sylwia Witman

Najnowsza propozycja Teatru T.C.R. to wielogłos, swoisty koncert na samotność. Spektakl został zbudowany metodą verbatim (technika teatru dokumentalnego polegająca na przenoszeniu na scenę autentycznych historii), na bazie rozmów z osobami, które czują się „samotne”, „same”, „samodzielne”, „samowystarczalne”. Projekt to też próba zadania sobie przez członków grupy (Alina Bachara, Paulina Koniarska, Dawid Kozak, Krzysztof Kulbicki, Piotr Kumor, Kuba Maćkowiak, Grzegorz Porcz, Marcin Stachoń) pytania o to, gdzie właściwie znajdują się po kilkunastu latach swojej nieoczywistej przygody teatralnej.

Czego najbardziej żałujesz w życiu?

Że jestem taka, jak to powiedzieć? Słaba. Wszyscy myślą, że wiesz – zaradna, mieszkanie, kredyt płaci, jeździ po Polsce, raz na rok ta Finlandia. A ja tu do domu wracam. Puszczam TVN24, żeby ktoś coś gadał, jak nie chcę myśleć. Zawsze jest jakaś tragedia, afera, skandal. Kawałek cudzego życia. Ja to daję, tak wiesz, na granicy słyszalności, więc nie zawsze wszystko wyłapię i jakoś egzystuję sobie. Jak taki kaktus mały. Co ma pełno tych szpilek. Żałuję, że nie jestem silniejsza. Tego najbardziej żałuję, ale Jezu, bez przesady, znowu. Popadamy w jakiś żałobny, czy tam żałosny ton. Nie jest tak źle. Ty też dziś widzę jakiś melancholijny. A ty lubisz siebie? Ha?

(fragment spektaklu „konTCeR”).

Spektakl sfinansowano z budżetu Miasta Tychy w ramach Tyskich Inicjatyw Kulturalnych.

Sylwia Witman

Izabela Wądołowska jest absolwentką Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, wydziału grafiki warsztatowej. Podyplomowo studiowała scenografię na ASP w Warszawie. Zajmuje się ilustracją, projektowaniem graficznym, malarstwem. W 2014 roku stworzyła komercyjną markę Double Room, dla której projektuje wielkoformatowe murale cyfrowe. W 2020 roku wraz z Agnieszką Kuśpiel powołała do życia grupę kreatywną SIS – Spotkanie i Sztuka, dzięki której wróciła do działań malarskich. Grupa znalazła swoją siedzibę w Galerii Na Wolności.

Agnieszka Kuśpiel to absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach (wydział grafiki warsztatowej, dyplom w pracowni intermediów i technik cyfrowych). Wcześniej ukończyła trzyletnie Studium Reklamy i Marketingu. Przez 23 lata pracowała w Grupie Medialnej.

Dzięki SIS i współpracy z Izabelą Wądołowską wróciła do twórczości artystycznej. Eksploruje rozmaite formy malarskie i graficzne. Preferuje przekaz oparty na emocjach. Lubi łamać przyjęte formy i utarte stereotypy.

Aneta Mlaś to także artystka związana z grupą SIS i marką Double Room. Uprawia rysunek, ilustrację i malarstwo abstrakcyjne, tworzy autorskie wzory tapet. Jest opiekunką artystyczną Klubu Twórców Sztuki „Paleta” działającego przy TSM Oskard. Prowadzi warsztaty plastyczne dla dzieci i młodzieży, organizuje wystawy i wydarzenia kulturalne.

Te trzy wszechstronne, współpracujące ze sobą artystki zaprezentują na wystawie prace malarskie, a towarzyszyć im będą obrazy Bartosza Hadrysia i Michała Lacha.

Bartosz Hadryś jest jednym z twórców związanych z Galerią Na Wolności od samych jej początków. Wystawa jego prac była pierwszą zaprezentowaną w tym miejscu. Rysuje i maluje, wykorzystując technikę olejną, dającą duże możliwości operowania światłem i kolorem. Jego abstrakcje odsyłają i nawiązują do spójnego świata, stworzonego przez artystę, motywu przewodniego jego twórczości. Oprócz tych form pojawiają się obrazy „na pograniczu”, w których Hadryś wrzuca człowiecze figury. Nieliczne, ale istotne w jego twórczości są portrety. W niepokojący, mroczny świat wykreowany przez Bartosza Hadrysia będzie można się zanurzyć podczas spotkania z jego sztuką na Wolności.

Michał Lach uzyskał tytuł magistra sztuki w specjalności malarstwo w pracowni architektury i urbanistyki profesora Jarosława Kweclicha na Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Dwa lata później na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w pracowni profesor Elżbiety Pakuły-Kwak obronił tytuł licencjacki w specjalności projektowanie architektury wnętrz. Pracował jako asystent w pracowni malarstwa profesora Włodzimierza Kuleja na Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Jest finalistą II Międzynarodowego Biennale Architektury Wnętrz IN/AW/2012 w Krakowie i laureatem IX Festiwalu Sztuki Wysokiej „Od, do i pomiędzy…” w Bytomiu. Jego prace znajdują się w kolekcji Śląskiej Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. Uczestniczył w wielu międzynarodowych wystawach.Cała piątka artystów jest ściśle związana z Tychami – mieszka tu, pracuje, tworzy lub stąd pochodzi. Ukoronowaniem tej tyskiej energii twórczej będzie dźwiękowy performance Michała Sosny – muzyka także związanego z galerią. Wystawa Spotkajmy się na Wolności będzie więc wielowymiarowym spotkaniem, na które zaproszeni są wszyscy zainteresowani sztuką.

Sylwia Witman

Ze względu na ograniczenia pandemiczne, odbywający się w cyklu dwuletnim od 1986 roku festiwal, w 2020 roku nie mógł zostać zorganizowany. Aż cztery lata czekali miłośnicy muzyki gitarowej na kolejne swoje święto, ale – jak zgodnie zapewniali wszyscy goście tegorocznej edycji – warto było!

Niebotyczny poziom

Zarys programu tego festiwalu mieliśmy gotowy praktycznie trzy lata temu – powiedział nam odpowiedzialny w mieście za kulturę Maciej Gramatyka, zastępca prezydenta Tychów ds. społecznych. – Przygotowania do edycji 2020 przerwała jednak pandemia koronawirusa, która wszystko nam skomplikowała. Obawialiśmy się, czy ten bogaty, ambitny i różnorodny program imprezy da się tak po prostu przesunąć o dwa lata, ale udało się. W połowie bieżącego roku znowu jednak pojawił się strach czy pandemia jesienią znowu nie uderzy – dodał.

Na szczęście nic już nie pokrzyżowało organizatorom szyków i program, którego autorem jest prof. dr hab. Marek Nosal z katowickiej Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego, mógł zostać zrealizowany. Praktycznie od pierwszej edycji festiwalu, najpierw Jan Edmund Jurkowski, potem prof. Alina Gruszka, a od 2016 roku ja, staramy się, aby poziom artystyczny Śląskiej Jesieni Gitarowej wzrastał, aby poprzeczkę podnosić sobie coraz wyżej – zapewnia Marek Nosal, dyrektor artystyczny przedsięwzięcia. To spowodowało, że na Śląsk przyjeżdżały największe gwiazdy gitary z całego świata, festiwal zyskał międzynarodową renomę i teraz to do nas zwracają się topowi gitarzyści, wyrażając chęć wystąpienia na naszej scenie – dodaje.

Podczas kuluarowych rozmów w Mediatece, gdzie odbywała się większość koncertów, dało się słyszeć opinie, że Śląska Jesień Gitarowa należy do ścisłego grona najlepszych tego typu imprez na świecie, a jej poziom artystyczny określano jako… niebotyczny.

Różne oblicza gitary

Impreza przyzwyczaiła nas już do tego, że nie ogranicza się do pokazywania wyłącznie klasycznego oblicza tego popularnego instrumentu. Owszem, zapraszani są do Tychów „ortodoksyjni” gitarzyści klasyczni z najwyższej półki, ale i oni patrzą nawet na muzykę sprzed stu lat przez pryzmat współczesności, proponują nowe aranżacje, przystosowują swoje koncerty do wrażliwości i estetyki współczesnych słuchaczy. Coraz bardziej jednak widać otwieranie się festiwalu na inne stylistyki, różnorodność, łączenie gatunków i możliwości pokazania gitary w jej jakże różnych odsłonach.

W tym roku widocznym przejawem wspomnianego łączenia gatunków był choćby wspólny koncert wirtuoza gitary flamenco Adma del Monte z Narodową Orkiestrą Symfoniczną Polskiego Radia w Katowicach. Mieszkający od 30 lat w Los Angeles Hiszpan mówił, że z początku nie było łatwo zgrać żywiołowe flamenco z „ułożonym” zespołem NOSPRu, ale po kilku próbach muzycy porozumieli się i dali wspaniały koncert inaugurujący festiwal. Del Monte pokazał też jak pięknie można połączyć jego niesforną gitarę z instrumentem klasycznego Maka Grgića i jako Duo Deloro zachwycili tyską publiczność, podobnie jak Enrike Solinis i jego Barrokensemble, którzy zamykali tegoroczną edycję Śląskiej Jesieni Gitarowej. Nie tylko zresztą oni spotkali się z owacją na stojąco. Podobne wrażenie na widowni wywołali brazylijski mistrz gitary siedmiostrunowej Yamandu Costa czy grająca na lutni Evangelina Mascardi z Argentyny. Ważnym elementem programu był koncert premier, podczas którego Marek Nosal, Jeremy Jouve i Mak Grgić po raz pierwszy w Polsce zagrali koncerty gitarowe Aleksandra Lasonia, Thierrego Escaicha i Leona Firšta, a także występy Kupiński Guitar Duo z Orkiestrą Kameralną Archetti i Jakuba Kościuszki z Radomską Orkiestrą Kameralną (przy okazji podczas festiwalu odbyła się premiera płyty z muzyką Harveya Hope’a) czy solowe popisy Andrzeja Grygiera i François-Xaviera Dangremonta oraz koncert Erlendis Quartet. Wszystkie te wydarzenia odbyły się przy komplecie publiczności.

Konkurs laureatów

Nieodłącznym elementem gitarowego święta jest od początku Konkurs Gitarowy im. Jana Edmunda Jurkowskiego – twórcy tyskiego festiwalu. Rywalizacja bardzo wymagająca i jedna z nielicznych, która daje uczestnikom możliwość zagrania w etapie finałowym koncertu z orkiestrą. Konkurs uważany jest za bardzo prestiżowy i otwierający laureatom drzwi do wielkiej światowej kariery. Nic więc dziwnego, że przyciąga do Tychów najlepszych z najlepszych. Moi studenci wyliczyli, że uczestnicy II etapu naszego konkursu zdobyli już wcześniej łącznie ponad sto nagród na innych konkursach, stąd śmiało można nazwać go konkursem… laureatów – mówił przewodniczący jury Marcin Dylla, spodziewając się wysokiego poziomu przesłuchań.

I nie zawiódł się. Dwadzieścioro czworo młodych uczestników II etapu pokazało wysoki kunszt wykonawczy i nie ułatwiło jurorom zadania wytypowania finałowej szóstki. Ostatecznie zaszczytu zagrania z Aukso Orkiestrą Kameralną Miasta Tychy pod dyrekcją Marka Mosia dostąpili: Włoszka Cristina Galietto, Bogdan Mihailescu (Rumunia), Cassie Martin (Francja), dwóch Hiszpanów – Alvaro Toscano Roman i Hugo Molto Medina oraz jedyny w tym gronie Polak, Andrzeja Grygier.

Brawurowe finałowe wykonanie Concierto de Aranjuez Andrzeja Grygiera wskazywało, że to właśnie Polak może zgarnąć główną nagrodę, ale pojawienie się na scenie Cassie Martin i jej genialna interpretacja koncertu Joaquina Rodrigo pozbawiła jurorów i publiczność wątpliwości, że to właśnie Francuzce powinny przypaść konkursowe laury. Andrzej Grygier zdobył ostatecznie drugą nagrodę, a trzecia przypadła Hugonowi Molto Medinie.

Opuszczająca po finałowej gali salę koncertową tyskiej Mediateki publiczność już ostrzyła sobie apetyty na kolejną odsłonę muzycznych popisów. Ale to dopiero za dwa lata.

Wojciech Wieczorek

Album przedstawia miasto z nietypowej perspektywy, w subiektywny i artystyczny sposób.

„Tychy – geometria przestrzeni” to nowe wydawnictwo, którego celem jest, podobnie jak innych albumów o miastach, promowanie Tychów i ukazywanie walorów tego miejsca. Jednak ten album jest inny. Nie pokazuje miejsc najpiękniejszych, najlepiej znanych ani najbardziej reprezentacyjnych. Pokazuje ulotne obrazy, wyjątkowe chwile, jakich wielu z nas czasem doświadcza, gdy światło, mgła, przejeżdżający samochód albo ślady na śniegu tworzą razem przez moment coś niezwykłego i pięknego.

Jest w Tychach ktoś, kto takie chwile potrafi zatrzymywać na zdjęciach. Radosław Kaźmierczak – fotograf wielokrotnie nagradzany, specjalizujący się w subiektywnych fotoreportażach, pracujący zarówno na sprzęcie analogowym, jak i cyfrowym. To właśnie on podjął się stworzenia albumu o swoim rodzinnym mieście.

Wybraliśmy Radka Kaźmierczaka ze względu na jego specyficzne i poetyckie spojrzenie – mówi Magdalena Łuka, naczelnik Wydziału Promocji Urzędu Miasta Tychy i koordynatorka projektu. Chcieliśmy czegoś, co wyróżni się spośród innych albumów prezentujących miasta. Tego typu wydawnictwa zazwyczaj są do siebie bardzo podobne. My chcieliśmy pokazać Tychy w nieoczywisty sposób.

Zostałem obdarzony dużym zaufaniem – mówi Radosław Kaźmierczak. Nie było żadnej z góry założonej wizji, jak ten album ma wyglądać. Jest to moje, bardzo subiektywne spojrzenie. Mieszkam w Tychach i te miejsca, które są na zdjęciach, mijam prawie codziennie. Nie są to może miejsca „ładne”, bo jest tam dużo betonu, są blokowiska. Ale czasem wystarczy chwila uwagi i skupienia, by okazało się, że jest w tym urok.

Jak mówi autor, fotografowanie miejsc doskonale nam znanych wcale nie jest prostym zadaniem. Znacznie łatwiej fotografuje się miejsca nowe, egzotyczne, które widzi się po raz pierwszy, przyznaje Radosław Kaźmierczak. Gdy są to miejsca z sąsiedztwa, praca nad zdjęciem trwa czasem bardzo długo. Czeka się na odpowiednią porę dnia lub nocy, na chwilę, gdy światło zapali się dokładnie w tym jednym oknie. Ale były też zdjęcia, które powstały niemal przez przypadek. Zdarzało mi się nagle zatrzymywać samochód, by coś uchwycić, bo to był właśnie ten wyjątkowy moment.

Na album składają się nie tylko obrazy, ale też słowa. Lirycznym komentarzem do zdjęć Kaźmierczaka są teksty tyskich poetek: Agaty Cichy, Sławy Sibigi i Danuty Skwarczyńskiej. Literackie akcenty zostały umieszczone w albumie formie wklejek, niby-zakładek, które podkreślają refleksyjną atmosferę fotografii.

Radek Kaźmierczak urodził się w Tychach i tu się wychował. Natomiast poetki, które zaprosiliśmy do współtworzenia albumu, przyjechały tu jako osoby dorosłe i tu znalazły swoje miejsce. Pokochały to miasto i potrafią pięknie o nim mówić – dodaje Magdalena Łuka.

Jak podkreśla koordynatorka projektu, w wydawnictwie nic nie jest przypadkowe. Zdjęcia, teksty, papier, rodzaj okładki czy format poetyckich wkładek – wszystko zostało dobrane tak, by uzyskać pożądany efekt. Więcej opowiedzą o tym twórcy albumu (Radosław Kaźmierczak, Agata Cichy, Sława Sibiga, Danuta Skwarczyńska, Zofia Oslislo) podczas spotkania w Andromedzie, które poprowadzi dziennikarka Radia Katowice Ewa Niewiadomska. Spotkaniu będzie towarzyszyć wystawa zdjęć Radka Kaźmierczaka. Wstęp jest otwarty dla wszystkich zainteresowanych osób.

Sylwia Witman