W listopadzie czeka nas bez wątpienia teatralna uczta. Program Tyskich Spotkań Teatralnych – zarówno nurtu konkursowego, jak i mistrzowskiego – obfituje w propozycje bardzo interesujące pod względem tematu i formy. Ten miesiąc w tyskiej kulturze należy także do sztuk wizualnych. Nowe wystawy zaprezentują Muzeum Miejskie, Miejska Galeria Sztuki OBOK i Tichauer Art Gallery. Każda z nich jest warta uwagi. Ale o tych wydarzeniach szerzej piszemy na stronach najnowszego numeru.

Tutaj parę słów o muzyce. Miesiąc temu zapraszaliśmy na koncerty w Underground Pubie. Teraz z nowym koncertowym sezonem rusza także scena w Art Music Clubie przy ul. Oświęcimskiej. Tam zrobi się głośno za sprawą takich zespołów, jak: AlcoholicA (zespół łączy własną twórczość z coverami grupy Metallica), SPiS (skład: Jerzy Styczyński z Dżemu, Piotr Lekki z TSA i Robert Mastalerz z 4 Szmery już wystarczy za zapowiedź) i Cheap Tobacco (zespół rusza w trasę promującą najnowszy album, nad którym prace trwały aż cztery lata). Miłośnicy rocka, bluesa i okolic mają więc w czym wybierać.

Chcę też wspomnieć o serii bardzo ciekawych spotkań w Miejskiej Bibliotece Publicznej. W ramach cyklu Tury Kultury w listopadzie odbędą się dwa spotkania, których gośćmi będą popularni aktorzy: Jolanta Fraszyńska i Radosław Pazura. Natomiast w cyklu Portrety Literackie biblioteka zaprasza na spotkania autorskie z Mikołajem Sokołem – dziennikarzem i komentatorem sportowym, ekspertem Formuły 1 oraz z Anną Dziewit-Meller – pisarką, dziennikarką, felietonistką „Tygodnika Powszechnego”, wielbicielką Gruzji, która jest także gitarzystką zespołu rockowego, a prywatnie – żoną dziennikarza i historyka Marcina Mellera.

Oczywiście trwa także sezon koncertowy w Mediatece. Po emocjach, jakie przyniósł słuchaczom październikowy Auksodrone, orkiestra Aukso zaprasza na koncerty w stałych cyklach. Szczegóły w naszym kalendarium. Przed nami miesiąc pełen wrażeń różnorodnych, jak odcienie liści spadających z drzew.

Sylwia Witman

W najnowszym numerze:
– zapowiedź wystaw: Andrzeja Mleczki, Stanisława Mazusia, Tomasza Sętowskiego, Rafała Olbińskiego, Jarosława Kukowskiego,
– rozmowa z Pawłem Drzewieckim – dyrektorem artystycznym festiwalu Tyskie Spotkania Teatralne,
– bogate kalendarium, a w nim wszystkie wydarzenia zaplanowane na listopad (koncerty, wystawy, spotkania ze słynnymi aktorami, pisarzami i wiele innych),
– na ostatniej stronie przedstawiamy sylwetkę Stanisława Mazusia, którego prace będziemy mieli okazję obejrzeć na wystawie Stanisław Mazuś. Mniej znany.

Wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ul. Bohaterów Warszawy 26, 43-100 Tychy, tel. 32 438 20 61,
e-mail: redakcja@mck.tychy.pl
Redaktor naczelna: Sylwia Witman, e-mail: ramykultury@kultura.tychy.pl
Zespół: Daria Gawrońska, Małgorzata Król, Agnieszka Woszczyńska
Korekta: Agnieszka Tabor
Layout: Aleksandra Krupa i Bartek Witański Blank Studio, Marcin Kasperek KlarStudio
Skład i łamanie: Magdalena Dziedzic KlarStudio
Druk: Drukarnia AA Print, Mikołów
Nakład: 3.000 egz.
Fotografia okładkowa: Krzysztof Bieliński

Miesięcznik znaleźć można we wszystkich instytucjach kultury, młodzieżowych domach kultury, klubach osiedlowych, urzędach, Gemini Park Tychy oraz wybranych restauracjach. Szczegółowa lista punktów dystrybucji znajduje się TUTAJ.
Poniżej prezentujemy również dotychczasowe wydania „Ram Kultury” w wersji online:

Ramy kultury nr 15
Ramy Kultury nr 14
Ramy Kultury nr 13
Ramy Kultury nr 12
Ramy Kultury nr 11
Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1

Przedmiotem konkursu jest wykonanie ozdób świątecznych oraz udekorowanie nimi żywej choinki podczas Jarmarku Bożonarodzeniowego. Konkurs skierowany jest do tyskich placówek kulturalno-oświatowych tj. przedszkoli, szkół podstawowych i miejskich domów kultury.

Opiekun lub nauczyciel może wyznaczyć maksymalnie sześcioro chętnych do wzięcia udziału w konkursie dzieci, których zadaniem będzie własnoręczne stworzenie wyjątkowych ozdób choinkowych takich jak: łańcuchy, kokardy, bombki, zawieszki czy czubek. Pole wyobraźni i inwencji twórczej jest w tym zakresie nieograniczone. Oczywiście na tworzeniu zadanie się nie kończy. Kiedy wszystkie dekoracje będą gotowe nadejdzie II etap konkursu, czyli strojenie choinki na placu, podczas pierwszego dnia Jarmarku tj. 16 grudnia. Jury oceni wtedy estetykę, pracochłonność, oryginalność i spójność kompozycji całego drzewka.

Zwycięzcy mogą liczyć na nagrody pieniężne, których łączna wartość to aż 2 tyś. złotych!

Na zgłoszenia czekamy do 16 listopada!

Regulamin konkursu na Drzewko Bożonarodzeniowe – Jarmark 2022
Załącznik_1_Karta_Zgłoszenia

Organizator: Miejskie Centrum Kultury w Tychach

W sobotę, 19 listopada w godzinach 10.00-14.00 Spółdzielczy Dom Kultury Tęcza wypełni się atmosferą pełną ruchu, profilaktyki, prozdrowotnych zajęć i warsztatów. Podczas tegorocznej edycji festiwalu uczestnicy będą mogli skorzystać z bogatego programu, na który składają się między innymi zajęcia relaksacyjne, gimnastyka, porady i pielęgnacja skóry, masaże, taniec intuicyjny i warsztaty tworzenia naturalnych świec sojowych. Na uczestników przygotowana zostanie degustacja zdrowej żywności, o którą zadbają restaturacje Brokułek i Thai Vege.

Program:
(SDK Tęcza I piętro)
10.00 – gimnastyka zdrowotna
11.00 – zajęcia z tańca intuicyjnego
11.00 – świece pachnące lasem, warsztaty tworzenia świec sojowych prowadzone przez firmę Światło Lasu
13.00 – zajęcia relaksacyjne (misy tybetańskie)

(II piętro)
10.00-14.00 – spotkanie z przedstawicielami marki Oriflame (analiza składu ciała, pielęgnacja twarzy i dłoni)
10.00-14.00 – spotkanie z Tyskim Klubem Amazonek (profilaktyka raka piersi)
11.00-13.00 – manualna terapia ciała i masaże
12.00-13.00 – joga twarzy z Perfect Look Clinic w Tychach (masaż kobido i prezentacja zabiegu)
10.00-12.00 – spotkanie z firmą Amplifon (badanie słuchu)

Na warsztaty i zajęcia obowiązują zapisy (od 2 listopada) drogą telefoniczną: 32 227 58 12.
Liczba miejsc ograniczona.

Organizator: Dział Społeczno-Kulturalny TSM Oskard
Miejsce: Spółdzielczy Dom Kultury Tęcza al. Niepodległości 188

W tegorocznej edycji Budżetu Obywatelskiego do realizacji w roku 2023 przejdzie 80 projektów – 7 dotyczących całego miasta oraz 73 projektów dotyczących określonego rejonu miasta.

Z puli rejonowej zostało pozostało 575 513 zł, które zgodnie z regulaminem powiększyły pulę ogólnomiejską, dając razem 1 075 513 zł.

Lista projektów rekomendowanych do realizacji w roku 2023 wraz z szacunkowymi kosztami ich realizacji – zadania ogólnomiejskie

Lista projektów rekomendowanych do realizacji w roku 2023 wraz z szacunkowymi kosztami ich realizacji – zadania rejonowe

Dziękujemy za oddane głosy!

Tradycją festiwalu Auksodrone są prawykonania utworów przygotowanych specjalnie na to wydarzenie. Nie zabraknie ich i w tym roku.

W kategorii projektów związanych z muzyką jazzową pojawią się aż trzy prawykonania – mówi Marek Moś. Będzie „Poemat toksyczny” Huberta Zemlera, a więc smyczki i szeroko rozumiana perkusja z elementami muzyki elektronicznej. Ponadto zaprezentujemy utwór Wacława Zimpla „Ebbing in the Tide” na klarnet altowy i orkiestrę smyczkową. Jest to nowa wersja tego utworu przygotowana specjalnie na Auksodrone. Trzecim koncertem tej kategorii będzie materiał przygotowany przez Kubę Więcka – zbiór utworów napisanych na saksofon, elektronikę i orkiestrę smyczkową.

Podczas poprzednich edycji Auksodrone prezentowane były trzy opery kameralne napisane przez Aleksandra Nowaka, do których libretto stworzył Szczepan Twardoch. W zeszłym roku orkiestra AUKSO zaprezentowała wszystkie trzy części tryptyku duetu Nowak i Twardoch.

Jestem zachwycony operami Alka Nowaka – mówi Marek Moś. Sądzę, że pozostaną one utworami ważnymi i znaczącymi w dorobku kompozytora, ale są ważne także dla literatury polskiej. Trzy opery stworzone wspólnie z Twardochem mogą być wykonywane razem, ale każda z nich może też zaistnieć osobno i mam nadzieję, że będą one często grane. „Drach” i „Pokora” mogą być prezentowane wspólnie, bo dotykają tego samego regionu, czyli Śląska i naszych historycznych zaszłości. „Syrena” pozostaje już poza tą tematyką, ale gdy jest grana razem z dwiema pozostałymi, to wplata się we wspólny wszystkim trzem motyw odwiecznego współistnienia – mężczyzny i kobiety, które rodzi czasem konflikty.

W tej edycji Auksodrone Alek Nowak powraca z kolejną operą: „Baśń o sercu”, napisaną na głos solowy, perkusję, chór i smyczki. Libretto napisał tym razem Radek Rak, powstało na podstawie jego powieści „Baśń o wężowym sercu”. Jest to fantasmagoryczna narracja o Jakubie Szeli, przywódcy krwawej rabacji galicyjskiej. Za książkę pisarz otrzymał m.in. Nagrodę Literacką „Nike”.

W tym roku postanowiliśmy zaprezentować także utwory Iannisa Xenakisa [urodzonego w Rumunii francuskiego kompozytora greckiego pochodzenia, przyp. SW], ponieważ przypada właśnie stulecie urodzin tego kompozytora – mówi dyrektor festiwalu Auksodrone. Zagramy cztery jego utwory napisane na smyczki, będą także dwa utwory perkusyjne, a do tego wszystkiego swoje dźwięki i odniesienia dołoży duet Skalpel, który także przygotowuje materiał specjalnie na tę okazję.

W programie tegorocznego Auksodrone pojawiają się też propozycje już znane publiczności tyskiej Mediateki, jak np. utwory Davida Langa czy Julii Wolf.

Chcieliśmy zaprezentować to, co swoją ciężką pracą osiągnęli w ostatnim czasie muzycy AUKSO, działając w zespołach kameralnych – wyjaśnia Marek Moś. Poziom, który prezentują, jest bardzo wysoki, a utwory niezwykle ciekawe i wymagające, i na pewno warte przypomnienia na festiwalu. Chciałbym serdecznie zaprosić na tegoroczny Auksodrone. Pracujemy nad tym programem i zapewniam, że przedstawimy go na najwyższym poziomie artystycznym.

Sylwia Witman

Program festiwalu dostępny jest tutaj, a każdy poszczególny koncert w zakładce kalendarium.

Festiwal sięga korzeniami 1986 roku, kiedy to mieszkający w Tychach kierownik katedry gitary katowickiej Akademii Muzycznej, Edmund Jurkowski, namówił władze miasta do zorganizowania imprezy, która z biegiem lat stała się jednym z najbardziej prestiżowych festiwali w Europie. Co dwa lata (festiwal odbywa się zawsze w latach parzystych, z wyjątkiem roku 2020, kiedy z powodu pandemii imprezę odwołano) na Śląską Jesień Gitarową przyjeżdżają największe gwiazdy światowej gitary. W Tychach koncertowali m.in. Los Angeles Guitar Quartet, Jordi Savall, Manuel Barrueco czy Al Di Meola, by spośród setek wirtuozów wymienić tylko tych najbardziej uznanych.

Tegoroczna edycja odbędzie się między 23 a 30 października i swoim zasięgiem wykroczy poza Tychy i salę koncertową, która na co dzień jest domem, uznanej na całym świecie, AUKSO Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy – od wielu lat orkiestry festiwalowej. Koncerty odbywać się będą także w Filharmonii Śląskiej, katowickim NOSPRze, na Akademii Muzycznej i w studio nagraniowym Radia Katowice. Wśród artystów znajdują się: wykładający w USA hiszpański gitarzysta Adam del Monte, Słoweniec Mak Grgić, Koki Fujimoto z Japonii, argentyńska lutnistka Evangelina Mascardi, Jeremy Jouve i François-Xavier Dangremont z Francji oraz cała plejada rodzimych wirtuozów gitary.

Nieodłącznym elementem tyskiego festiwalu jest Konkurs Gitarowy im. Jana E. Jurkowskiego, który młodym laureatom otwiera drzwi do międzynarodowej kariery. Przykładem może być Marcin Dylla – zwycięzca konkursu z 1996 roku, który od wielu lat z sukcesami koncertuje w najbardziej prestiżowych miejscach na świecie. Dylla od kilku edycji jest przewodniczącym jury konkursu w Tychach.

W tym roku do, uznawanego za bardzo wymagający, konkursu zgłosiło się 34 gitarzystów z jedenastu krajów: Białorusi, Czech, Danii, Francji, Hiszpanii, Japonii, Polski, Rumunii, Serbii, Węgier i Włoch. Aktualnie w pierwszym etapie online jury wybiera grono 24 najlepszych uczestników, którzy zostaną zaproszeni do Tychów i od 25 do 27 października wezmą udział w przesłuchaniach drugiego etapu. Finaliści zagrają ostatniego dnia festiwalu z orkiestrą AUKSO i powalczą o główną nagrodę w wysokości 5 tys. euro, wartą 15 tys. złotych gitarę koncertową i zaproszenia na koncerty i recitale.

Wojciech Wieczorek

Więcej na temat koncertów i wydarzeń Festiwalu „Śląska Jesień Gitarowa” dostępne jest tutaj.

Beata Wąsowska przyzwyczaiła odbiorców do tego, że widzi świat kolorowo. Miłość artystki do żywych, jaskrawych barw to jej znak rozpoznawczy. Jednak wyłaniające się z tej feerii kolorów postaci, przede wszystkim kobiece, niosą ze sobą silny ładunek emocjonalny.

Damy w wytwornych kapeluszach i stylowych okularach – czy na pewno dobrze się bawią w swoim kolorowym świecie? Ich ściągnięte usta czy pochylające się głowy Madonny podpowiadają, że nie są to istoty wolne od trosk. Kobieta z obrazu Marionetki (1986) spogląda na widza wprost. Nie ukryła się za wytwornym strojem i stylowymi okularami, nie przybrała jeszcze wyabstrahowanej, geometrycznej sylwetki. Odczuwamy jej ból, nie trzeba się go domyślać.

Oczywiście świat Wąsowskiej nie jest wyłącznie bolesny. Widzimy letnie słoneczne poranki i drobne przyjemności. Żyjemy, uśmiechamy się, kochamy. Mimo tego, że za ścianą świat rozpada się na kawałki. Najnowszy cykl Czarny kwadrat (2022) to próba zmierzenia się z tragiczną rzeczywistością wojny na Ukrainie. Beata Wąsowska jest artystką o bardzo dużej wrażliwości chłonącej bieżące wydarzenia oraz ich społeczny, ludzki kontekst. Autorka daje nam podpowiedzi w postaci instalacji i artefaktów obecnych na wystawie, zachęca do podążania za nią drogą nie tylko wrażeń estetycznych, ale też intelektualnych. To wystawa mocno osobista. Sama artystka zerka na nas z autoportretu zza swoich okularów i obserwuje, jak my, widzowie zareagujemy wobec jej odpowiedzi na współczesny świat.

Beata Wąsowska będzie prezentować swoje prace także w galerii „Artyści Młodym” w MDK nr 1 (od 30 września) oraz w Galerii Miriam (od 14 października).

Sylwia Witman

Więcej o wystawie Beaty Wąsowskiej przeczytacie tutaj.

Na początku października podziemna scena zaprosi jednak nie na koncert, a na stand-up. Ta komediowa forma jednoosobowego występu opierająca się na monologu na żywo przed publicznością w ostatniej dekadzie zyskała w Polsce ogromną popularność. W Underground Pubie wystąpi ze swoim programem Marcin Zbigniew Wojciech.

Miłośnicy mocnych brzmień i starego dobrego punk rocka z pewnością nie powinni przegapić koncertu Moskwy. Grupa zadebiutowała w 1984 r. na festiwalu w Jarocinie, a rok później wystąpiła tam już jako gwiazda. Lider grupy, Paweł Gumola, został bohaterem nakręconego w 1986 r. filmu telewizji BBC My Blood Your Blood. Warto zobaczyć i posłuchać, jak grupa radzi sobie na scenie po blisko czterech dekadach działalności. Moskwie będzie towarzyszył tego wieczoru zespół The Thinners.

Dla tych, którzy lubią łagodniejsze klimaty i jamajskie rytmy, w Undergroundzie wystąpi Mesajah – wokalista, autor tekstów, producent i kompozytor, członek zespołu Natural Dread Killaz, który z powodzeniem realizuje także karierę solową.

Rymy, rytm i mocne teksty będą rozgrzewać publiczność za sprawą Peji i Grubsona. Obydwaj należą do najpopularniejszych wykonawców nurtów rapu i hip-hopu.

Pod koniec miesiąca kolejna torpeda, tym razem Luxtorpeda – grupa powstała w 2010 roku z inicjatywy gitarzysty i wokalisty Roberta Friedricha, znanego chociażby z Acid Drinkers. Zresztą Luxtorpedy, podobnie jak wcześniej wymienionych artystów, szeroko przedstawiać nie trzeba. Polecam sprawdzić wszystkie październikowe propozycje Undeground Pubu w naszym kalendarium. A to nie koniec, w listopadzie zagrają m.in. Armia i Decapitated. Jesienna oferta koncertowa podziemnej tyskiej sceny jest naprawdę imponująca.

Sylwia Witman

Wszystkie wydarzenia Underground Pubu znajdziecie w zakładce kalendarium.

Teraz to my chcemy zapytać Was – Czytelniczki i Czytelników: Jak widzicie „Ramy Kultury”? Potrzebujemy tych przemyśleń, aby co miesiąc dawać Wam to, na co liczycie – najważniejsze informacje o tyskiej kulturze podane w formie, z której będziecie zadowoleni. Anonimowa ankieta zawiera pięć pytań i w wersji elektronicznej dostępna jest poniżej.

Ankieta została przygotowana również w formie papierowej, na ostatniej stronie najnowszego wydania „Ram Kultury”. Wypełnioną możecie zostawić w instytucjach kultury, które współtworzą miesięcznik. Czekamy do 31 października br.

Dziękujemy za poświęcony czas!

Śląska Jesień Gitarowa to zawsze duże wydarzenie artystyczne i jednocześnie ogromne przedsięwzięcie organizacyjne – tu ukłony dla obecnych i byłych pracowników Miejskiego Centrum Kultury, którzy od lat tworzą ten festiwal. Tym razem Jesień wykracza poza granice Tychów i staje się prawdziwie śląskim festiwalem. Szerzej pisze o nim Wojciech Wieczorek na stronie 3. Ja chcę zwrócić uwagę na wydarzenia towarzyszące ŚJG i na utrwalający się status Gemini Park Tychy jako przestrzeni, w której tyska kultura jest stale obecna. We wrześniu galeria handlowa gościła wydarzenia związane z Andromedonem, w październiku w jej progi zawita Śląska Jesień Gitarowa. Po pierwsze za sprawą wystawy fotografii Ireneusza Kaźmierczaka, który dokumentował kolejne edycje festiwalu przez ponad trzydzieści lat. Po drugie, koncertu jednego z najbardziej znanych tyskich gitarzystów, znakomitego muzyka flamenco Michała Czachowskiego. Recital połączony z pokazem tańca Anny Mendak wprowadzi publiczność w atmosferę gitarowej jesieni już 1 października. Inną propozycją, jakiej w historii festiwalu chyba jeszcze nie było, będzie wspólny występ Ireneusza Krosnego i grupy Gitarrissimo – trojga muzyków z Oberhausen, niemieckiego miasta partnerskiego Tychów. W ciągu ostatniego roku współpraca artystycznych środowisk obydwu miast bardzo się rozwinęła. W Oberhausen prezentowali swoją twórczość m.in. Wojciech Łuka, Beata Wąsowska czy Teatr HoM. Teraz po raz pierwszy Tychy ugoszczą artystów z miasta partnerskiego, a towarzyszyć będzie im na scenie mistrz niemego humoru. W październikowym kalendarzu mamy też kolejną edycję festiwalu Auksodrone (więcej na stronie 4.). Ale nie samą muzyką miasto żyje. Na Scenie Konesera Teatru Małego zobaczymy spektakl „5:00. UA”, który opiera się na osobistych przeżyciach twórczyń pochodzących z Ukrainy. Bolesne i bardzo aktualne historie kobiet – uchodźczyń, żołnierek, ochotniczek czy ofiar przemocy seksualnej – z pewnością poruszą publiczność. Myślę, że mamy obowiązek wysłuchać tych opowieści.

Sylwia Witman

W najnowszym numerze:
– zwiastun sezonu koncertowego w Underground Pubie, który zapowiada się imponująco,
– recenzja wystawy malarstwa Beaty Wąsowskiej, która swoje prace prezentuje obecnie w Miejskiej Galerii Sztuki OBOK,
– zapowiedz Międzynarodowego Festiwalu Śląska Jesień Gitarowa, który po czterech latach powraca ze zdwojoną siłą,
– wywiad z Markiem Mosiem – dyrektorem artystycznym festiwalu Auksodrone 2022, którym przywitamy październik,
– konkursy, w których do wygrania miedzy innymi bilety na koncerty Śląskiej Jesieni Gitarowej,
– w ramach rubryki Trzecim Okiem ankieta na temat Ram Kultury, którą warto wypełnić i przynieść do Muzeum lub MCKu, ponieważ interesuje nas Wasze zdanie na temat miesięcznika i chcemy dostosować go do Waszych potrzeb!

Wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ul. Bohaterów Warszawy 26, 43-100 Tychy, tel. 32 438 20 61,
e-mail: redakcja@mck.tychy.pl
Redaktor naczelna: Sylwia Witman, e-mail: ramykultury@kultura.tychy.pl
Zespół: Daria Gawrońska, Małgorzata Król, Agnieszka Woszczyńska
Korekta: Agnieszka Tabor
Layout: Aleksandra Krupa i Bartek Witański Blank Studio, Marcin Kasperek KlarStudio
Skład i łamanie: Magdalena Dziedzic KlarStudio
Druk: Drukarnia AA Print, Mikołów
Nakład: 3.000 egz.
Fotografia okładkowa: Thibault de Puyfontaine

Miesięcznik znaleźć można we wszystkich instytucjach kultury, młodzieżowych domach kultury, klubach osiedlowych, urzędach, Gemini Park Tychy oraz wybranych restauracjach. Szczegółowa lista punktów dystrybucji znajduje się TUTAJ.
Poniżej prezentujemy również dotychczasowe wydania „Ram Kultury” w wersji online:

Ramy Kultury nr 14
Ramy Kultury nr 13
Ramy Kultury nr 12
Ramy Kultury nr 11
Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1