Temat XI edycji festiwalu to „totalne milczenie” i stanowi wyzwanie dla performerek i performerów poproszonych o przygotowanie swoich prac, które pozbawione będą słów w jakiejkolwiek formie.
Chcemy razem z zaproszonymi polskimi i międzynarodowymi artystami, debiutantami, krytykami, profesorami i doktorami sztuki, fotografami zajmującymi się dokumentacją działań artystycznych oraz liczną i zaangażowaną publicznością zadać pytanie: co jest w stanie przekazać performance pozbawiony słów i dźwięków?

Totalne milczenie będzie zobowiązaniem dla artystów do zastanowienia się w swoich pracach wizualnych nad potrzebą używania słów oraz nad znaczeniem i mocą pozostałych elementów sztuki performance. Zaproszeni performerzy w swoich działaniach wypowiedzą się o kondycji otaczającego świata, podejmą próbę stworzenia ulotnej, niepowtarzalnej estetycznie i interesującej ideologicznie wypowiedzi artystycznej. Wszystkie zaproszone performance zostaną przygotowywane specjalnie na tyski festiwal – nie będzie w programie działań odtwórczych, pokazywanych już wcześniej w innych miejscach.

Wszystkie działania artystyczne oraz wykłady naukowe zostaną udokumentowane i zamieszczone na kanale YouTube, aby umożliwić dostęp do performance osobom, które z różnych względów mają utrudniony dostęp do tego rodzaju sytuacji artystycznych. Od dwóch edycji TFP jest też miejscem ciekawego dialogu o tożsamości współczesnego performance, ale też o tożsamości artystów go tworzących. W przygotowanych wykładach, panelach dyskusyjnych spróbujemy sprawdzić, co do przekazania ma współczesny performance i ile jest w stanie „wykrzyczeć” bez użycia słów.

Pomysł na edycję pod hasłem „totalne milczenie” pojawił się dwa lata temu. Wiele rzeczy i idei od tego czasu uległo totalnemu przewartościowaniu. Żyjemy w ciekawych czasach i pora to przekazać w performance.

Piotr Kumor
kurator Tyskiego Festiwalu Performance

Program Festiwalu

Prapremiera spektaklu „Drugie piętro po prawej” była wyczekiwana, tym bardziej że twórca powrócił do starej, dobrze znanej formuły teatru kameralnego ze skromną liczebnie, ale za to jakże legendarną, obsadą w osobach Piotra Adamczyka i Wojciecha Wieczorka, którym towarzyszy sam Żukowski.

Wchodząc na drugie piętro (po prawej), wkraczamy do męskiego świata pełnego wspomnień, sentymentu i nostalgii. Zanim zacznie się spektakl, z głośników słychać piosenki i melodie kojarzone z czasami (słusznie) minionymi – polskie evergreeny. To swoista uwertura i sygnał dla widza, że za chwilę przeniesiemy się w czasie. Idealną machiną do tej podróży jest teatr, który, choć czasami wydaje się fikcją, a nawet kłamstwem, to przecież lepszy jest od zakłamanej rzeczywistości.

Żukowski – malarz – tym razem odkłada na bok swą fascynację teatrem formy, a obrazy przedstawia słowem i historiami, którymi obdziela swych scenicznych partnerów, oprowadzających nas po meandrach przeszłości. Co rusz ten wehikuł zmienia miejsca i czas – jesteśmy na pochodzie pierwszomajowym, by za chwilę przenieść się do przedszkola czy szkolnej ławki (ze złowrogą jak topór kata tablicą) albo na podwórko, gdzie mały Sławek jeździ na kupionym przez dziadka rowerku. Bohater nieraz w swej prostocie i naiwności pokiereszowany jest jak ten
wierny pies, którego los nie zawsze traktuje sprawiedliwie, a on z podkulonym ogonem i tak zawsze wraca, wierząc, że życie w końcu go pogłaszcze.

Oczywiście skoro na scenie mamy trzech mężczyzn, nie może zabraknąć tematu kobiet, które są, a raczej były, obiektami adoracji, pierwszych (nie zawsze szczęśliwych) miłości czy rozczarowań.

W spektaklu da się wyczuć wręcz paniczne poszukiwanie detalu w postaci zapachu włosów matki, która tuli, gdy w podwórkowej bójce nie udało się zwyciężyć, srebrnej łyżki, którą podarował dziadek, a która z czasem staje się relikwią czy małej monety z podobizną Kościuszki przehandlowanej za drewniany guzik. Autor chce wydrzeć pamięci jak najwięcej szczegółów, jakby bojąc się, że za chwilę przepadną gdzieś w czeluści bezdusznego zapomnienia, bo za progiem czyha już starość, której symbolem jest tytułowe drugie piętro…

Tekst w żaden sposób nie jest ugrzeczniony i sztucznie zaprasowany, by był gładki i wykrochmalony jak koszula na pochodzie pierwszomajowym. Wręcz przeciwnie. Słychać, że widzów urzeka jego bezpośredniość, momentami frywolność.

Ten teatralny wehikuł czasu entuzjastycznie przyjęty został zwłaszcza przez nieco starszą część widowni, która w trakcie osiemdziesięciu minut spektaklu odbyła sentymentalną wędrówkę w nie zawsze łatwą, ale po latach dobrze wspominaną, przeszłość. BELFEgoR nadal gra w zielone i najnowszą premierą jak ten Ikar, co nieraz już w dół runął, chce nam powiedzieć, że „jakby powiało zdrowo, to bym jeszcze raz pofrunął!”.

Marcin Stachoń

Anna Różycka jest absolwentką Wydziału Malarstwa i Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Ma doświadczenie w projektowaniu form użytkowych, w dziedzinie meblarstwa artystycznego, a także w architekturze wnętrz. Jej fascynacja ciałem zaowocowała niezwykłą kolekcją form.

Dzieła wytworzone przez Annę Różycką są efektem analizy i doznań związanych z jej własnym ciałem, są formą odnotowywania zachodzących w nim zmian i przeobrażeń – pisze w recenzji wystawy Wiesława Konopelska. Różycka nie postrzega ciała jako jedności i całości. Poszczególne części są niezależne, stanowią raczej inspirację do powstania kolejnego obiektu rzeźbiarskiego. Właściwie mogą funkcjonować jako pojedyncze elementy, nawet spełniając wyłącznie funkcje dekoracyjne, stając się designerskim detalem. Trudno na pierwszy rzut oka rozpoznać w nich konkretny fragment anatomiczny. Tych anatomicznych rzeźb nie odbiera się przez pryzmat „prawdziwości” czy podobieństwa do tego, co zawiera ludzkie ciało – każdy fragment kośćca przybiera finezyjny kształt wywiedziony z jego naturalnej budowy.

Ze świata form przestrzennych Galeria OBOK przeniesie nas do malarskiego ogrodu Ewy Kozery. Autorka jest absolwentką Katowickiej ASP na kierunku malarstwo, gdzie uzyskała dyplom z wyróżnieniem w pracowni Jacka Rykały. Bada obszar sztuk wizualnych: malarstwa, rysunku i widea, tworząc instalacje. Ma w dorobku 17 wystaw indywidualnych oraz kilkadziesiąt zbiorowych, w kraju i za granicą. Jej prace były wielokrotnie wyróżniane i nagradzane. Malarska wizja ogrodu artystki ujmuje ulotnością i barwami.

oprac. Sylwia Witman

Tymi słowami zaczyna się jedna z najpopularniejszych i najbardziej kultowych dziecięcych powieści. Sceniczną adaptację „Dzieci z Bullerbyn” przygotował Teatr Mały w Tychach.

Gdy Teatr Mały ogłosił casting do spektaklu, zgłosiło się kilkadziesiąt dzieci z całego regionu. Zainteresowanie tą produkcją przerosło nasze oczekiwania – mówi Anna Białoń, edukatorka teatralna i reżyserka przedstawienia. To ona przez ostatnie miesiące przygotowywała wybraną w castingu trzynastoosobową grupę do przedstawienia. Młodym artystom na scenie towarzyszą doświadczeni aktorzy, od dawna współpracujący z tyską sceną: Iwona Loranc, Anna Buczkowska i Andrzej Warcaba.

Chcieliśmy dać możliwość przeżycia niesamowitych chwil w teatrze jak największej grupie – wyjaśnia Paweł Drzewiecki, dyrektor Teatru Małego. Ostatecznie na scenie zobaczymy szesnastu aktorów. Niezwykłe osobowości młodych aktorów sprawiły, że zdecydowaliśmy o podwójnej obsadzie sześciorga ról dziecięcych. Cieszę się również, że nasze zaproszenie przyjęli aktorzy zawodowi, którzy traktują młodych wykonawców z ogromnym profesjonalizmem i chętnie dzielą się swoim doświadczeniem.

Na scenie nie brakuje dobrej zabawy i dowcipnych dialogów, bo autorka książki – Astrid Lindgren – jak mało kto potrafiła pokazać dziecięcy dowcip, charakter małych łobuziaków i zabawne historie. „Dzieci z Bullerbyn” bawią i wzruszają czytelników na całym świecie już od ponad 70 lat. Przedstawienie będzie dla tyskich widzów okazją do międzypokoleniowego spotkania, gdzie każdy dorosły znów poczuje się dzieckiem.

Premiera spektaklu „Dzieci z Bullerbyn” już 4 czerwca. 1 czerwca odbędą się pokazy przedpremierowe dla
grup zorganizowanych.

oprac. Sylwia Witman

Czerwiec – ostatni wiosenny miesiąc – w tyskiej kulturze wita nas całym wachlarzem imprez dla najmłodszych. Dzień Dziecka będziemy świętować od środy (1 czerwca) aż do niedzieli.

Oprócz największego rarytasu, spektaklu „Dzieci z Bullerbyn” – opisanego na sąsiedniej stronie – w naszym kalendarium jest wiele propozycji na spędzenie czasu z pociechami. Wśród nich Japoński Dzień Dziecka na placu Baczyńskiego (będą samuraje, herbata, sushi, kaligrafia i wszystko, co kojarzy się z Krajem Kwitnącej Wiśni), sportowy festyn na osiedlu M, spektakle w Klubie MCK Wilkowyje i Klubie Osiedlowym „Regina”, rodzinny festyn w dzielnicy JUW-e i Starotyskie animacje dla dzieci. Trzymamy kciuki za pogodę i życzymy wspaniałej zabawy.

Nadchodzące lato to także wznowienie seansów w kinie plenerowym. Pierwszy tegoroczny pokaz w cyklu Kino FreeLove w ogrodzie Miejskiego Centrum Kultury odbył się 27 maja. Kino pod chmurką zawita także do Parku Górniczego na osiedlu A – tam seans już 3 czerwca.

Niezwykłe wydarzenie, które z pewnością zelektryzuje miłośników malarstwa Zdzisława Beksińskiego, przygotowuje Tichauer Art Gallery. Wystawa kilkudziesięciu obrazów artysty wraz z cyklem wydarzeń towarzyszących potrwa od 18 czerwca do 25 września. Oprócz oryginalnych dzieł Beksińskiego będzie można oglądać wystawę multimedialną „Beksiński Multimedia Exhibition – Human Condition”. Będą też pokazy filmów o życiu Beksińskich, spotkania z ich przyjaciółmi, panele dyskusyjne oraz koncert. Śledźcie nasze kalendarium, by niczego nie przegapić!

Chciałabym szczególnie polecić jeszcze jedno wydarzenie: 11 czerwca na Dzikiej Plaży w Paprocanach odbędzie się finałowy koncert przeglądu kapel około-rockowych (bardzo sympatyczne sformułowanie) pod nazwą Dla Tych zagrają – nowa fala tyskich brzmień. Własne kompozycje oraz autorską interpretację utworów zespołu Dżem zagrają: Double Blind, ExoMooN, KASIA SKIBA i JA, Petrykora i skrawki. Podobno dziś prawdziwych kapel rockowych już nie ma, ale nie zaszkodzi wpaść i sprawdzić.

Sylwia Witman

W najnowszym numerze znajdziemy również:
– zapowiedź spektaklu „Dzieci z Bullerbyn”, produkcji Teatru Małego w Tychach, na który zapraszamy z okazji Dnia Dziecka.
– Recenzję wystawy rzeźb Anny Różyckiej „Part of body”, której wernisaż odbył się w poprzednim miesiącu. Wystawa potrwa do 17 czerwca, więc jest jeszcze szansa zweryfikowania słów recenzentki Wiesławy Konopelskiej.
– Program obchodów setnej rocznicy przyłączenia części Górnego Śląska do Polski. Zapowiada się spektakularnie, koniecznie sprawdźcie!
– Recenzję premierowego spektaklu „Drugie piętro po prawej” alternatywnego Teatru BELFEgoR,
– a także kilka słów o XI Tyskim Festiwalu Performance, na który zaprasza kurator imprezy Piotr Kumor.

Wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ul. Bohaterów Warszawy 26, 43-100 Tychy, tel. 32 438 20 61,
e-mail: redakcja@mck.tychy.pl
Redaktor naczelna: Sylwia Witman, e-mail: ramykultury@kultura.tychy.pl
Zespół: Daria Gawrońska, Małgorzata Król, Agnieszka Woszczyńska
Korekta: Agnieszka Tabor
Layout: Aleksandra Krupa i Bartek Witański Blank Studio, Marcin Kasperek KlarStudio
Skład i łamanie: Magdalena Dziedzic KlarStudio
Druk: Drukarnia AA Print, Mikołów
Nakład: 3.000 egz.
Fotografia okładkowa: Sylwia Witman

Miesięcznik znaleźć można we wszystkich instytucjach kultury, młodzieżowych domach kultury, klubach osiedlowych, urzędach, Gemini Park Tychy oraz wybranych restauracjach. Szczegółowa lista punktów dystrybucji znajduje się TUTAJ.
Poniżej prezentujemy również dotychczasowe wydania „Ram Kultury” w wersji online:

Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1

Książka jest zwieńczeniem jego wieloletniej praktyki, nauki i wiedzy zdobytej na Akademii Sztuk Teatralnych im. St. Wyspiańskiego w Krakowie na Wydziale Teatru Tańca w Bytomiu. Jest również próbą zapisu oraz klasyfikacji czegoś tak ulotnego, jak ruch. Przedstawia metody, jakimi kreuje się postaci sceniczne, a także opowiada o indywidualnych ścieżkach aktorów-tancerzy.

Publikację rekomenduje sam profesor dr hab. Jerzy Święch:

Jako promotor byłem niebywale rad, gdy zgodnie z moimi oczekiwaniami praca Michała Czornego „Proces kreowania postaci scenicznej u aktora-tancerza, na przykładzie wybranych przedstawień Wydziału Teatru Tańca” oraz obrona tej pracy została oceniona przez członków Komisji Egzaminacyjnej jako praca celująca, godna publikacji. Nadarza się możliwość spełnienia zaleceń Komisji – upowszechnienia dokonań unikatowego w skali światowej Wydziału Teatru Tańca (tylko na tym Wydziale można poznać i studiować Polską Technikę Tańca Współczesnego w połączeniu z technikami gry aktorskiej powszechnej w teatrze dramatycznym). Publikacja cenna i z tego względu, że droga dochodzenia do spektaklu opisywana jest przez kończącego studia bardzo uzdolnionego adepta, wprawnie korzystającego z dorobku naukowego opisującego zjawisko jakim jest TEATR; autora posługującego się dobrym językiem, uciekającego od suchej narracji. Ta publikacja powinna zainteresować nie tylko specjalistów, ale szerokie grono ludzi zainteresowanych sztuką.

Książkę można nabyć na stronie wydawnictwa Convivo Anna Matysiak.

Redakcja: Anna Matysiak
Skład: Piotr Molski
ISBN: 978-83-961367-4-9
Warszawa 2021
Druk i oprawa: Fabryka druku
Wydawca: Convivo Anna Matysiak
www.convivo.com.pl
wydawnictwo.convivo@gmail.com

Miejskie instytucje również obchodzą Dzień Dziecka. W tym roku będzie on trwał paradoksalnie nie jeden, a sześć dni beztroskiej, kreatywnej zabawy!

Propozycja Miejskiego Centrum Kultury w Tychach:
29 maja godz. 15.00
Poszukiwanie zaginionych bohaterów – animacje z Leną Bajer i Tyszakami; pl. K.K. Baczyńskiego (więcej)

Propozycja Spółdzielczego Domu Kultury Tęcza:
31 maja godz. 17.00
„Magiczna podróż” – spektakl Beskidzkiego Teatru Iluzji; al. Niepodległości 188 (więcej)

Propozycja Muzeum Miejskiego w Tychach:
1 czerwca godz. 10.00
Moje miasto gra w zielone – warsztaty plastyczne oparte na archiwalnych fotografiach; pl. Wolności 1 (więcej)

Propozycja Fundacji Oui Silesie:
1 czerwca godz. 17.00
Japoński Dzień Dziecka – w programie spotkanie z samurajem, pokaz sztuk walk, warsztaty robienia sushi i wiele innych; pl. K.K. Baczyńskiego (więcej)

Propozycja Tyskiej Spółdzielni Mieszkaniowej Oskard:
1 czerwca godz. 15.00
„Magdalena” dzieciom – zabawy i konkurencje sportowe; boisko wielofunkcyjne przy Szkole Podstawowej nr 27, ul. Młodzieżowa 7 (więcej)

Propozycja Klubu Osiedlowego Regina:
2 czerwca godz. 16.30
„Przygoda kapryśnej królewny” – spektakl Teatru Bajkowe Skarbki Śląska ze Zwonowic; ul. W. Reymonta 37 (więcej)

Propozycja Klubu Wilkowyje MCK:
2 czerwca godz. 18.00
„Bajeczna Fiesta” – Teatr Kultureska z Krakowa; ul. Szkolna 94 (więcej)

Propozycja Klubu Urbaowice MCK:
3 czerwca godz. 16.00
Rodzinny piknik w dzielnicy Jaroszowice-Urbanowice-Wygorzele – w programie Laboratorium Pana Korka, spotkanie z Piotrem Mojżyszkiem, Dj Radla; ul. Przejazdowa 8 (więcej)

Propozycja Teatru Małego w Tychach:
4 czerwca godz. 16.00
„Dzieci z Bullerbyn” – spektakl w reż. Anny Białoń; ul. ks. kard. A. Hlonda 1 (więcej)