Tomasz Jastrun to syn dwojga poetów: Mieczysława Jastruna i Mieczysławy Buczkówny. Felietony publikował m.in. w paryskiej „Kulturze” pod pseudonimami Witold Charłamp i Smecz. Pod tym ostatnim rozpoczął serię felietonów Z ukosa, zamieszczaną następnie w dzienniku „Rzeczpospolita”, a od czerwca 2007 roku w tygodniku „Newsweek”. Inne jego cykle felietonów to Notatnik erotyczny (w czasopiśmie „Twój Styl”) oraz Czułym okiem („Zwierciadło”). Pracował w redakcji ostatniego z wymienionych pism oraz „Tygodnika Kulturalnego”. W latach 2012–2013 był felietonistą „Wprost”, następnie podjął współpracę z „Przeglądem”.

Działał w antykomunistycznej opozycji i należał do „Solidarności” – był m.in. w Stoczni Gdańskiej podczas strajku sierpniowego, który opisuje jego reportaż Las Birnam ruszył. W okresie stanu wojennego przez rok się ukrywał, później był internowany. Gorzkim echem czasów opozycyjnych jest powieść Rzeka podziemna.

W latach 1990–1994 przebywał w Szwecji jako attaché kulturalny i dyrektor Instytutu Polskiego w Sztokholmie. Po powrocie do kraju przez pewien czas prowadził telewizyjny magazyn kulturalny Pegaz.

Znaczną część jego dorobku stanowią wiersze miłosne. W swoich felietonach (te z czasopisma „Zwierciadło” zostały wydane w tomie Czułym okiem) i rozmowach z psychoterapeutą Wojciechem Eichelbergerem zebranych w książkach Męskie pół świata i Sny, które budzą. Opowieści terapeutyczne podejmował tematykę relacji damsko-męskich, różnic między płciami, psychologicznych uwarunkowań ról przyjmowanych przez współczesnych ludzi. Jego najbardziej intymna książka – Osobisty przewodnik po depresji – była ważnym głosem w dyskusji o oswajaniu tej „choroby cywilizacyjnej”.

Oprac. SW

Zima w mieście może być równie bogata w aktywności, jak ta spędzona na górskim stoku. Z roku na rok przybywa w Tychach propozycji atrakcji, które mogą pomóc dziecku odnaleźć nowe pasje, zdobyć nowe umiejętności lub po prostu miło spędzić wolny czas.

W ramach Budżetu Obywatelskiego odbędą się dwa turnusy półkolonii zimowych: organizowane przez Klub Sportowy Sport Camp IV oraz jeden turnus organizowany przez Klub Urbanowice MCK (na oba lista jest już zamknięta).

Oprócz półkolonii na dzieci czeka szereg ciekawych wydarzeń. Nie zabraknie spotkań z teatrem, warsztatów twórczych, a także tradycyjnego balu przebierańców. Oto propozycje:

30 stycznia, godz. 17.00:
W szklanej krainie – warsztaty rodzinne w Klubie Wilkowyje MCK, podczas których wykonywane będą szklane mozaiki; dla dzieci od 5 lat wraz z opiekunami; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
1 lutego
godz. 11.00 i 17.00:
Malownicze witraże. Malarstwo monumentalne – rodzinne warsztaty artystyczne w Muzeum Miejskim w Tychach, cena: 10 zł, zapisy: 887 450 212 (także SMSem), n.sitko@muzeum.tychy.pl;
godz.18.00:
„Polarna Przygoda” – spektakl dla dzieci w wykonaniu Teatru Katarynka z Warszawy w Klubie Wilkowyje MCK; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
6 lutego, godz. 17.00:
W szklanej krainie – warsztaty rodzinne w Klubie Wilkowyje MCK, podczas których wykonywane będą szklane mozaiki; dla dzieci od 5 lat wraz z opiekunami; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
7 lutego, godz. 11.00:
Zostań ekspertem Tyskiej Galerii Sportu – interaktywny test wiedzy o sporcie w Tyskiej Galerii Sportu, prowadzenie: Kamil Hajduk, zapisy: 515 717 430 (także SMSem), k.hajduk@tgs.tychy.pl;
8 lutego, godz. 17.00:
Bal karnawałowy dla dzieci – od 6 do 12 lat w Klubie Wilkowyje MCK; stroje obowiązkowe; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
9 lutego, godz. 18.00:
spotkanie z Adamem Kaczmarczykiem, autorem książek fantasy i science fiction, Miejska Biblioteka Publiczna w Tychach, wstęp wolny;
10 lutego, godz. 18.00
Stadion Miejski i Tyska Galeria Sportu wieczorową porą – zwiedzanie Stadionu Miejskiego oraz wystawy stałej Tyskiej Galerii Sportu w wyjątkowej, wieczornej scenerii, zapisy: 515 717 430 (także SMSem), k.hajduk@tgs.tychy.pl;
10 lutego, godz. 18.00
„Latarnik” – premierowy spektakl Teatru Małego w Tychach na podstawie noweli Henryka Sienkiewicza, reż. Alina Moś, cena: 25 zł, bilety: kasa Teatru Małego w Andromedzie, teatrmaly-tychy.interticket.pl;
11 lutego, godz. 15.00
„Latarnik” – premierowy spektakl Teatru Małego w Tychach na podstawie noweli Henryka Sienkiewicza, reż. Alina Moś, cena: 25 zł, bilety: kasa Teatru Małego w Andromedzie, teatrmaly-tychy.interticket.pl.

Zachęcamy do śledzenia tego artykułu, ponieważ będzie on sukcesywnie uzupełniany o pojawiające się nowe propozycje wydarzeń na okres ferii.

Ferie w mieście nie muszą być nudne. W dniach od 29 stycznia do 2 lutego 2024 r. Klub Urbanowice MCK organizuje półkolonie zimowe dla dzieci z dzielnicy Jaroszowice – Urbanowice – Wygorzele, które uczęszczają obecnie do I–VI klasy szkoły podstawowej.

W programie zajęć i atrakcji przewidziano warsztaty rękodzielnicze, wycieczki, gry, zabawy, a także wyjście do kina.

Zajęcia będą odbywać się od poniedziałku do piątku, w godzinach 9.00-15.30.

Koszt turnusu półkolonii wynosi 180 zł.

ZAPISY
– dla dzieci z dzielnicy Jaroszowice – Urbanowice – Wygorzele: zapisu można dokonać w terminie od 9 stycznia od godziny 16.00, poprzez wysłanie e-maila na adres: urbanowice.zapisy@mck.tychy.pl, w którym należy zawrzeć: imię i nazwisko dziecka, wiek oraz nazwę dzielnicy zamieszkania;
– dla pozostałych mieszkańców miasta Tychy zapisy odbędą się w takiej samej formie od 10 stycznia od godziny 10.00.

Uwaga! Zgłoszenia wysyłane przed wskazanym terminem i godziną nie będą rozpatrywane (niekwalifikują się do zapisów), a także nie będzie udzielana na nie odpowiedź.

Regulamin-półkolonie-2024 BO

Nowy rok rozpoczniemy oczywiście kolędą w pięknym wykonaniu. Już 1 stycznia w kościele św. Marii Magdaleny wystąpią z kolędowym repertuarem Dorota Majcher-Rosikowska i Hania Derej. A w połowie miesiąca (14 stycznia) ruszają XXXIII Tyskie Wieczory Kolędowe. Na inauguracyjnym koncercie (tradycyjnie w kościele bł. Karoliny Kózkówny) usłyszymy w tym roku Stanisława Soykę. Wśród wykonawców będą m.in. AcoustiC SounD Trio, zespół Chwila Nieuwagi i Chór Mieszany „Risonanza Continua”. Festiwal jak zwykle zagości w kilku tyskich świątyniach, by zakończyć się finałem w kościele św. Marii Magdaleny – tam wysłuchamy laureatów konkursu chórów oraz koncertu kolęd w aranżacjach Henryka Jana Botora w wykonaniu orkiestry AUKSO, Akademickiego Chóru Politechniki Śląskiej oraz solistów.

Miłośników aranżacji i wykonań Henryka Jana Botora z pewnością ucieszy fakt, że nie będzie to jedyny koncert z jego udziałem podczas Tyskich Wieczorów Kolędowych (których jest on dyrektorem artystycznym). Wcześniej nasz mistrz organów wystąpi w kościele św. Jadwigi Śląskiej, gdzie zagra wspólnie z Józefem Skrzekiem i jego córką Elżbietą Skrzek. Więcej o tej współpracy opowiada sam Henryk Jan Botor w obszernym wywiadzie, który znajdziecie na stronach 4 i 5.

Gdy już nasycimy się kolędami, warto zwrócić się w stronę sztuk wizualnych. Rozpoczyna się właśnie jubileuszowy rok Miejskiej Galerii Sztuki OBOK, która jest z nami już trzydzieści lat. Rok ten otworzy zbiorowa wystawa tyskich twórców (już 26 stycznia). Także wystawy indywidualne zaplanowane na kolejne miesiące będą prezentowały wyłącznie dzieła artystów związanych z naszym miastem. Więcej o jubileuszu, planach oraz o historii galerii opowiadają jej kuratorzy: Elżbieta Kuraj, która prowadziła galerię przez pierwsze pięć lat, i Wojciech Łuka, zarządzający nią obecnie. Zapraszam do lektury na stronie 7.

W styczniu czekają nas też spotkania z muzyką indyjską, flamenco, argentyńskim tangiem i szantami. Nudno nie będzie. Zapraszamy.

Sylwia Witman

Co znajdziemy na kartach najnowszego wydania miesięcznika?
– wywiad z kompozytorem Henrykiem Janem Botorem, który przeprowadził Marek Piechniczek – dziennikarz Radia eM,
– zapowiedź koncertu zespołu Indialucia,
– kilka słów na temat działalności tyskiego teatru DoRo,
– zapowiedź działań wystawienniczych i wydarzeń, które organizowane będą w 2024 r. z okazji jubileuszu 30-lecia istnienia Miejskiej Galerii Obok,
– zaproszenie do wzięcia udziału w koncercie AUKSO x ROBY LAKATOS x GANG TANGO,
– obszerne kalendarium oraz inne interesujące tematy, które warto poznać i czerpać inspirację do brania udziału w tyskich wydarzeniach kulturalnych.

Przypominamy, że miesięcznik kolportowany jest na terenie całego miasta (lista poniżej) i jest całkowicie darmowy, dlatego zachęcamy do zabrania go ze sobą i przeczytania 29 już numeru „Ram Kultury”.

Wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ul. Bohaterów Warszawy 26, 43-100 Tychy, tel. 32 438 20 61, e-mail: redakcja@mck.tychy.pl
Redaktor naczelna: Sylwia Witman, e-mail: ramykultury@kultura.tychy.pl
Zespół: Daria Gawrońska, Agnieszka Lakner, Małgorzata Król, Justyna Stolfik-Binda
Korekta: Agnieszka Tabor
Layout: Aleksandra Krupa i Bartek Witański Blank Studio, Marcin Kasperek KlarStudio
Skład i łamanie: Magdalena Dziedzic KlarStudio
Druk: Drukarnia AAPrint, Mikołów Nakład: 3000 egz.
Foto na okładce: Włodzimierz Chrzanowski

Miesięcznik znaleźć można we wszystkich instytucjach kultury, młodzieżowych domach kultury, klubach osiedlowych, urzędach, Gemini Park Tychy oraz wybranych restauracjach. Szczegółowa lista punktów dystrybucji znajduje się TUTAJ.
Poniżej prezentujemy również dotychczasowe wydania „Ram Kultury” w wersji online:

Ramy Kultury nr 29
Ramy Kultury nr 28
Ramy Kultury nr 27
Ramy Kultury nr 26
Ramy Kultury nr 25
Ramy Kultury nr 24
Ramy Kultury nr 23
Ramy Kultury nr 22
Ramy Kultury nr 21
Ramy Kultury nr 20
Ramy Kultury nr 19
Ramy Kultury nr 18
Ramy Kultury nr 17
Ramy Kultury nr 16
Ramy Kultury nr 15
Ramy Kultury nr 14
Ramy Kultury nr 13
Ramy Kultury nr 12
Ramy Kultury nr 11
Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1

Każdy, kto kocha Tychy i ceni mistrzowską fotografię, zachwyci się albumem Tychy – geometria przestrzeni, od którego premiery minął już prawie rok. To nieoczywiste spojrzenie na miasto. Autor zdjęć Radosław Kaźmierczak odszedł od stosowanej zwykle w podobnych publikacjach koncepcji i nie skupiał się na miejscach najsłynniejszych czy najbardziej reprezentacyjnych. Jest to moje, bardzo subiektywne spojrzenie. Te miejsca, które są na zdjęciach, nie są może „ładne”, jest tam dużo betonu, są blokowiska. Ale czasem wystarczy odpowiednia chwila, odrobina uwagi i skupienia, by okazało się, że jest w tym urok – mówi autor fotografii.

Komentarzem do zdjęć Kaźmierczaka są teksty tyskich poetek: Agaty Cichy, Sławy Sibigi i Danuty Skwarczyńskiej. Wielkim atutem wydawnictwa jest też projekt graficzny autorstwa Zofii Oslislo-Piekarskiej. Całość zyskała uznanie kapituły konkursu Śląska Rzecz – tyski album zdobył nagrodę główną w kategorii Grafika. Jako książka o miejscu album jest zrealizowany mistrzowsko. Wiele osiągnięto przez skromne środki wyrazu oraz techniki introligatorskie – można było przeczytać w uzasadnieniu werdyktu.

Album Tychy – geometria przestrzeni został wydany przez Urząd Miasta Tychy i jest dostępny w sprzedaży w Biurze Obsługi Klienta Urzędu oraz w Muzeum Miejskim.

Muzeum Miejskie w Tychach ma w ofercie znacznie więcej godnych uwagi pozycji. Miłośników sztuki z pewnością zachwyci album Nowosielski na Śląsku. Sztuka sakralna. To bogato ilustrowane wydawnictwo omawia dzieła sztuki sakralnej jednego z najwybitniejszych malarzy polskich XX wieku – zarówno zrealizowane, jak i te już nie istniejące, lub zachowane wyłącznie w formie projektu – z terenu Górnego i Dolnego Śląska. Dzieła Jerzego Nowosielskiego zdobią wnętrza kościoła rzymskokatolickiego pw. Ducha Świętego w Tychach, ale także katedry prawosławnej pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu oraz cerkwi prawosławnej pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Jeleniej Górze.

Autorką tekstu jest Krystyna Czerni, krytyk i historyk sztuki. Spod jej ręki wyszła także książka Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego, która trafiła do finału nagrody literackiej Nike. Publikacja została wydana przez z Muzeum Miejskie w Tychach i Szpalanka Lab. To prezent bardzo na czasie, ponieważ rok 2023 uchwałą Sejmu RP został ustanowiony Rokiem Jerzego Nowosielskiego, a publikacja otrzymała niedawno wyróżnienie w konkursie Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku 2022 w kategorii Publikacje książkowe.

Obie powyższe książki to propozycje dla miłośników pięknych obrazów i pięknego słowa. Natomiast na prezent dla melomana gorąco polecamy liczne wydawnictwa płytowe z udziałem Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy AUKSO. Jest w czym wybierać.

Wydana w listopadzie 2022 roku płyta String Theory Marka Napiórkowskiego to album-suita napisana na gitarę, sekcję i orkiestrę AUKSO. Płyty słucha się z wielką przyjemnością, od pierwszej do ostatniej sekundy – pisał w recenzji opublikowanej mniej więcej rok temu na łamach „Ram Kultury” Andrzej Kalinowski. Każdy z siedmiu utworów posiada odmienny nastrój i charakter narracji, a jednak tworzy wyjątkowo spójną całość. Wielka w tym zasługa Orkiestry AUKSO pod czujną batutą Marka Mosia oraz aranżera Nikoli Kołodziejczyka. Płyta przypadnie do gustu nie tylko miłośnikom jazzu i muzyki gitarowej, także każdemu, kto ceni sobie perfekcję wykonawczą, oryginalne kompozycje tworzone w jazz-rockowym trio, muzykę dynamiczną, ale dobrze zbalansowaną. 

Płytę można znaleźć w dobrych księgarniach muzycznych.

Nie możemy nie zarekomendować tu wydanych przez wytwórnię ANAKLASIS oper Aleksandra Nowaka, których prawykonania miały miejsce podczas kolejnych edycji festiwalu Auksodrone. Poza obsypanym nagrodami tryptykiem Drach, Syrena i Pokora, który był owocem współpracy kompozytora ze Szczepanem Twardochem, w katalogu wytwórni jest też Baśń o sercu z librettem Radka Raka (na podstawie nagrodzonej Nike powieści Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli). Jestem zachwycony operami Alka Nowaka. Sądzę, że pozostaną one utworami ważnymi i znaczącymi w dorobku kompozytora, ale są ważne także dla literatury polskiej – mówi o dziełach kompozytora Marek Moś.

Nic dodać, nic ująć. Linki do sklepów muzycznych, w których dostępne są opery, można znaleźć na stronie wydawnictwa ANAKLASIS.

Opery Nowaka, chociaż bez wątpienia wybitne, pociągają słuchaczy w melancholię i tęsknotę, ale czasem także w mrok i chłód. Prezentem bardziej lirycznym i źródłem wielu wspaniałych estetycznych wrażeń będzie z pewnością płyta Kasi Moś i orkiestry AUKSO Moniuszko 200. Album składa się z płyty CD i DVD i jest zapisem koncertu, który miał miejsce w katowickiej sali koncertowej NOSPR w dwusetną rocznicę urodzin Stanisława Moniuszki. Utwory kompozytora zostały zaaranżowane bardzo współcześnie, z wykorzystaniem syntezatorów Moog czy elektrycznych skrzypiec, co nie odebrało jednak pieśniom niczego z ich lirycznego uroku i melodyjności. W serwisie YouTube można znaleźć zarejestrowane podczas koncertu Znaszli ten kraj oraz Prząśniczkę (która doczekała się już 4 mln wyświetleń!).

Wydawcą płyty jest Agencja Muzyczna Polskiego Radia. Album jest dostępny w księgarniach muzycznych.

Sylwia Witman

W związku z licznymi prośbami ze strony chórów, Miejskie Centrum Kultury w Tychach podjęło decyzję o przedłużeniu terminu nadsyłania zgłoszeń na Konkurs Chórów w ramach 33. Tyskich Wieczorów Kolędowych. Na zgłoszenia czekamy do 18 grudnia 2023 roku.

Kierownicy zespołów o wynikach I etapu zostaną poinformowani drogą mailową do 22 grudnia.

Pozostałe założenia regulaminu konkursu pozostają bez zmian. Regulamin i kartę zgłoszenia można pobrać ze strony Konkurs Chórów TWK 2024 lub z artykułu Konkurs Chórów XXXIII Tyskich Wieczorów Kolędowych .

Zapraszamy do udziału i liczymy, że spotkamy się w Tychach w II etapie konkursu, podczas przesłuchań 20 stycznia 2024 roku.