Nagrodę ustanowił w 1994 roku abp Damian Zimoń, by uhonorować osoby, które swoją działalnością naukową, artystyczną lub społeczną ukazują chrześcijańskie wartości i wnoszą trwały wkład w kulturę Górnego Śląska. Jej nazwa – „Światło ze Śląska” – nawiązuje do postaci św. Jacka i bł. Czesława Odrowążów, o których mówiono, że są światłem pochodzącym z tej ziemi.

Tegorocznym, 32. laureatem nagrody został Henryk Jan Botor – kompozytor, dyrygent i organista. O wyróżnieniu poinformował bp Marek Szkudło podczas Pielgrzymki Kobiet i Dziewcząt do Piekar Śląskich. Wskazał, że artysta jest autorem części stałych Mszy św. wykonywanych podczas Światowych Dni Młodzieży w Krakowie oraz od lat pełni posługę organisty w parafii św. Marii Magdaleny w Tychach.

Henryk Jan Botor urodził się w 1960 roku w Tychach. Jest absolwentem Akademii Muzycznej w Krakowie, gdzie ukończył studia z wychowania muzycznego, kompozycji i gry na organach, a następnie uzyskał tytuł doktora. Jego dorobek obejmuje liczne utwory symfoniczne, chóralne, organowe i filmowe, a także kompozycje religijne, które rozbrzmiewały podczas ważnych wydarzeń kościelnych – m.in. wizyty Benedykta XVI w Krakowie, kiedy wykonano jego Tu es Petrus.

Jego twórczość znana jest także poza Polską – hymny Misericordias Domini i Deus Caritas est wykonywane są przez chóry na wielu kontynentach. Artysta jest również nauczycielem akademickim i dyrektorem artystycznym Tyskich Wieczorów Kolędowych, a także członkiem Związku Kompozytorów Polskich i laureatem licznych nagród, w tym Śląskiej Nagrody im. Juliusza Ligonia i Srebrnego Krzyża Zasługi.

fot. W. Chrzanowski

Tyski Bank Kultury 2025 – cztery premierowe projekty, cztery światy sztuki

Tyski Bank Kultury, realizowany przez Miejskie Centrum Kultury w Tychach, to program, który od lat wspiera lokalnych artystów, umożliwiając im realizację premierowych projektów muzycznych, literackich, teatralnych i multimedialnych. Jego głównym celem jest rozwój oferty kulturalnej miasta oraz zwiększenie uczestnictwa mieszkańców w życiu kulturalnym. TBK stawia na oryginalność, profesjonalizm i lokalną tożsamość, tworząc przestrzeń, w której sztuka tyszan może wybrzmieć głośno – zarówno w Polsce, jak i poza jej granicami.

Tyski Bank Kultury po raz jedenasty otworzył swoje drzwi dla lokalnych artystów, udowadniając, że Tychy to miasto, w którym kreatywność nie zna granic. W tegorocznej edycji programu znalazły się cztery niezwykle różnorodne projekty – od muzyki teatralnej i eksperymentalnej, przez literaturę dla najmłodszych, po międzykulturowe spotkanie dźwięków flamenco i Indii. Każdy z nich łączy w sobie profesjonalizm, pasję i silny związek z lokalną tożsamością.

„Obrazki” Damiana Pielki, czyli muzyczne podsumowanie dekady twórczości teatralnej

Pierwszym z wyróżnionych projektów jest „Obrazki”, muzyczny album będący podsumowaniem dziesięciu lat pracy kompozytora i performera tworzącego muzykę teatralną. Przez ten czas artysta współpracował z teatrami w Polsce i w Europie, tworząc muzykę, która dotąd istniała tylko w przestrzeni scenicznej. Dzięki Tyskiemu Bankowi Kultury te dźwięki zyskają nowe życie – zostaną ponownie nagrane, zremiksowane i udostępnione szerokiej publiczności w formie cyfrowego albumu.

Na płycie znajdą się m.in. kompozycje do spektakli „Jewrope”, „Jak dobrze, że mamy pod dostatkiem” czy „Bóg w Dom”. Projektowi towarzyszyć będzie koncert premierowy oraz panel edukacyjno-warsztatowy w Muzeum Miejskim w Tychach, podczas którego twórca opowie o procesie komponowania muzyki do obrazu i sceny. To nie tylko podsumowanie artystycznej drogi, ale i spotkanie z dźwiękiem w jego najbardziej organicznej formie – pomiędzy teatrem, filmem i eksperymentem.

„Pogłos – tryptyk” Kuby Wójcika, czyli muzyka w dialogu z architekturą i sacrum

Kolejnym projektem jest „Pogłos – tryptyk” autorstwa Kuby Wójcika – gitarzysty, kompozytora i tyskiego artysty znanego z odważnego podejścia do dźwięku i formy. Jego projekt to trzyczęściowa kompozycja na gitarę, głos i elektronikę, zarejestrowana w jednym z najbardziej niezwykłych miejsc w Tychach – kościele pw. Ducha Świętego, zaprojektowanym przez Stanisława Niemczyka i ozdobionym monumentalną polichromią Jerzego Nowosielskiego, zatytułowaną „Kosmiczna wizja obecności Ducha Świętego”.

Kuba Wójcik tworzy muzyczny dialog z tą przestrzenią – łączy dźwięk, pogłos, ciszę i światło, by stworzyć spójną, refleksyjną opowieść o czasie, przestrzeni i duchowości. Projekt zostanie zarejestrowany w formie audiowizualnej – powstaną cztery filmy: trzy artystyczne, prezentujące kompozycje w przestrzeni świątyni oraz czwarty – dokumentalny, ukazujący kulisy projektu i rozmowę z artystą.

Za stronę wizualną odpowiada Marcin Szołtysek, doświadczony filmowiec, którego zadaniem będzie uchwycenie niezwykłej atmosfery tego miejsca i współgrania muzyki z architekturą, a także Andrzej Sepioł. Dzięki publikacji filmów w sieci, projekt stanie się również narzędziem promocji dziedzictwa Tychów i niezwykłego dorobku Nowosielskiego i Niemczyka.

„Różyczka i emocje. Jak radzić sobie, gdy przychodzi złość” Patrycji Lewandowskiej, czyli emocje w dziecięcym świecie

Trzecim projektem jest wyjątkowa inicjatywa o charakterze literacko-edukacyjnym – książka dla dzieci „Różyczka i emocje. Jak radzić sobie, gdy przychodzi złość”, autorstwa tyskiej psycholożki dziecięcej. To ciepła, empatyczna opowieść o małej dziewczynce, która uczy się rozumieć i nazywać swoje emocje – szczególnie te trudne, jak złość.

Publikacja powstała z myślą o dzieciach w wieku 2–5 lat, ale także o ich rodzicach i opiekunach, którzy często szukają narzędzi do rozmowy o emocjach. Książka łączy wiedzę psychologiczną z literacką wrażliwością i pięknymi ilustracjami, tworząc narzędzie edukacyjne i terapeutyczne.

Projekt obejmuje nie tylko wydanie książki, ale również spotkania autorskie, warsztaty emocjonalne oraz działania w mediach społecznościowych, m.in. poprzez specjalny profil Różyczki na Instagramie. Autorka planuje także rozwinięcie serii – kolejne części poświęcone będą m.in. smutkowi, radości i strachowi. „Różyczka i emocje” to przykład projektu, w którym sztuka słowa staje się wsparciem w codziennym życiu i ważnym elementem wychowania emocjonalnego najmłodszych.

„Hecho con Amor” Michała Czachowskiego, czyli muzyczne spotkanie flamenco i Indii

Zupełnie inną energię wnosi projekt „Hecho con Amor” Michała Czachowskiego – gitarzysty flamenco i lidera uznanego na świecie zespołu Indialucia. To trzecia płyta tego wyjątkowego projektu, który od lat łączy muzykę hiszpańską i indyjską, tworząc unikalny dialog kultur.

Album, którego tytuł oznacza „Zrobione z miłością”, zawiera dziewięć nowych kompozycji z udziałem artystów z Polski, Hiszpanii, Włoch i Indii. W nagraniach udział weźmie również kwartet smyczkowy Orkiestry Aukso, będącej muzyczną wizytówką Tychów.

„Hecho con Amor” to przedsięwzięcie o międzynarodowym zasięgu, które promować będzie Tychy na światowej scenie. Projekt obejmuje nagrania, miks i mastering materiału, produkcję płyty CD i winyla, a także realizację teledysków. Jak podkreśla artysta, jego celem jest nie tylko artystyczne spotkanie kultur, ale też budowanie mostów pomiędzy tradycjami, w duchu otwartości i wzajemnego szacunku.

Tegoroczna edycja udowadnia, że Tychy to miejsce, gdzie kultura ma wiele twarzy – od refleksyjnego ambientu i sztuki sakralnej, przez edukację emocjonalną dzieci, po światowe brzmienia Indii i Andaluzji. Każdy z projektów, staje się częścią większej opowieści o Tychach jako mieście otwartym, twórczym i inspirującym.

mk

Tyski Bank Kultury to program, który od lat wspiera lokalnych twórców, pozwalając im rozwijać skrzydła i realizować artystyczne marzenia. W 2024 roku dzięki miejskiemu wsparciu powstały cztery wyjątkowe projekty, które udowadniają, że tyski potencjał kulturalny nie ma granic – od kina, przez muzykę klasyczną i poezję, po jazz, blues i reggae.

Jamajki – tyska fala pozytywnej energii
Zespół Jamajki, prowadzony przez Michała Knieżyka, to jedno z najświeższych i najbardziej energetycznych odkryć na polskiej scenie reggae. Ich pierwszy koncert odbył się w maju 2023 roku, a od tego czasu zagrali już na najważniejszych festiwalach w kraju – w tym na Ostróda Reggae Festiwal, gdzie zdobyli nagrodę specjalną, oraz wygrali przegląd zespołów na festiwalu Reggae na Piaskach. W poprzednich latach dzięki Tyskiemu Bankowi Kultury zrealizowali m.in. teledysk do utworu WALCZ, który obejrzano już ponad 83 tysiące razy w serwisie YouTube i który długo utrzymywał się na szczycie listy przebojów Radia EXPRESS. W edycji 2024 artyści kontynuowali swoją misję realizując kolejny teledysk, tym razem do utworu Stop, który promuje obecnie twórczość zespołu.

Poczekajmy jeszcze chwilę – film o pamięci i miłości
Młoda reżyserka Wiktoria Kwoka, absolwentka Szkoły Filmowej w Łodzi, tyszanka i stypendystka Tyskich Orłów, dzięki wsparciu TBK 2024 zrealizowała poruszający film krótkometrażowy Poczekajmy jeszcze chwilę. To 12-minutowa opowieść o matce i córce, które mierzą się z cieniem wojennej przeszłości. Helena – była więźniarka Auschwitz – i jej córka Marysia ruszają w podróż po zaginionego brata. Film ukazuje, jak trudne jest pogodzenie się z przeszłością i jak długo trwa powrót do życia po traumie. Projekt Wiktorii Kwoki to dowód na to, że tyscy twórcy potrafią sięgać po tematy uniwersalne i głęboko humanistyczne, zachowując przy tym wrażliwość i lokalną tożsamość. Film zdobył nagrodę za Najlepszy Międzynarodowy Film Krótkometrażowy (Best International Short) na Cindependent Film Festival w Cincinnati, o czym szerzej piszemy tutaj.

Herbert 3.0 Kameralnie – poezja w nowym brzmieniu
Kolejny zrealizowany w ramach TBK 2024 projekt, to muzyczny hołd dla jednego z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku – Zbigniewa Herberta. Marta Huget-Skiba, koncertmistrz Aukso – Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy i członkini Kwartetu SONOS, przygotowała wyjątkowy projekt Herbert 3.0 Kameralnie, który łączy muzykę klasyczną, elektronikę i wokal Czesława Mozila. Z okazji 100. rocznicy urodzin Zbigniewa Herberta (29 października 2024 r.) artyści postanowili „ubrać” jego poezję w dźwięki, tworząc nowoczesne aranżacje, które pozwalają odkryć teksty poety na nowo. Kwartet SONOS, świętujący w tym roku swoje 10-lecie, w duecie z Miłoszem Wośko i Czesławem Mozilem, udowadnia, że klasyka może brzmieć świeżo, a słowo – wzmocnione muzyką – ma jeszcze większą siłę.

Oscillate – tyski głos jazzu i bluesa
Tegoroczna laureatka Nagrody Prezydenta Miasta Tychy w dziedzinie kultury, Agnieszka Łapka, to artystka o niezwykłej wrażliwości i wszechstronności – wokalistka, malarka, autorka tekstów i okładek płyt. W ramach programu Tyski Bank Kultury 2024 zrealizowała nagranie nowego albumu zespołu Oscillate, w którym współtworzy muzykę z wybitnym pianistą Krzysztofem Głuchem. Ich nowy krążek to muzyczna podróż po pograniczu jazzu i bluesa, pełna emocji, improwizacji i autorskich brzmień. Nagrania powstały w profesjonalnym studiu MaQ Records w Wojkowicach, a celem projektu było nie tylko stworzenie płyty na najwyższym poziomie artystycznym, ale też promocja niszowej, ambitnej sceny muzycznej. Już 15 października 2025 nakładem wytwórni For Tune ukaże się pierwsza część nowego wydawnictwa grupy Oscillate, album Pass the Passion, o czym więcej piszemy tutaj.

Edycja 2024 potwierdza, że Tyski Bank Kultury to nie tylko program grantowy, ale przede wszystkim inwestycja w ludzi z pasją. Dzięki niemu twórcy mogą realizować swoje artystyczne wizje, rozwijać się zawodowo i promować Tychy na kulturalnej mapie Polski. Każdy z wymienionych projektów to inna historia, inny język sztuki – ale wspólne źródło: miasto, które wspiera kreatywność i daje artystom przestrzeń do tworzenia.

Cindependent Film Festival, odbywający się od 2018 roku w Cincinnati, to wydarzenie poświęcone kinu niezależnemu, które łączy międzynarodowych twórców i widzów. Co roku w programie znajduje się ponad sto filmów, a oprócz pokazów odbywają się także warsztaty, panele i spotkania, stwarzając przestrzeń do wymiany doświadczeń między filmowcami z różnych stron świata.

Jest to szczególne wyróżnienie dla rodzimej kinematografii, jako że „Poczekajmy jeszcze chwilę” było jedynym polskim tytułem w oficjalnej selekcji festiwalowej. Film dodatkowo znalazł się w gronie nominowanych w kategoriach Najlepszy film dramatyczny oraz Najlepsza aktorka – za kreację Aleksandry Mireckiej.

To dla nas ogromny zaszczyt, że historia tak mocno zakorzeniona w polskich doświadczeniach rezonuje z widzami na drugim końcu świata. Cindependent Film Festival słynie z odważnego, niezależnego kina, dlatego to wyróżnienie ma dla nas szczególną wartość

– podkreśla reżyserka, Wiktoria Kwoka.

„Poczekajmy jeszcze chwilę” to film zrealizowany w ramach Tyskiego Banku Kultury 2024, którego historia rozgrywa się w powojennej Polsce. Dziesięcioletnia Marysia mieszka z matką Heleną, która przeżyła obóz koncentracyjny. Gdy kobieta oznajmia, że jej brat – wujek Marysi – zjawi się na obiedzie, dziecko, które również doświadczyło wojny, uświadamia sobie, że traumatyczne wspomnienia nie kończą się wraz z zawieszeniem broni. Film subtelnie mierzy się z pytaniem o to, w jaki sposób rodzina może funkcjonować w cieniu niedawnych dramatów.

Wiktoria Kwoka – tyska scenarzystka i reżyserka. Absolwentka Szkoły Filmowej w Łodzi, Warsaw’s Next oraz Atelier Scenariuszowego, gdzie rozwijała pełnometrażowy film „Nogi Babci”. Pracuje również przy filmach fabularnych jako script supervisor (m.in. „Pies, który jeździł koleją”, „Martwi przed świtem”). Miłośniczka kina gatunkowego, obecnie rozwija dwa pełnometrażowe projekty.

Film został zrealizowany przez Notrom Productions.
Autorem zdjęć do filmu jest Juri Walcher.
Film zmontował Tymoteusz Mierzwiński.
Muzykę skomponował i wykonał Przemysław Pilarczyk.
W filmie wystąpili: Lena Semik (Uczennica Szkoły Podstawowej nr 37 w Tychach), Aleksandra
Mirecka, Aleksandra Machała oraz Bartłomiej Dargiewicz.

Serdecznie gratulujemy wygranej i życzymy kolejnych sukcesów zarówno na scenie polskiej, jak i międzynarodowej!

Tytuł płyty Pass the Passion nie jest przypadkowy – to właśnie pasja stała się punktem wyjścia i głównym impulsem twórczym przy powstawaniu muzyki. Lider zespołu, pianista i kompozytor Krzysztof Głuch, dzieli się nią z publicznością, zarażając miłością do brzmień żywych, odważnych i niepokornych.

Jego kompozycje osadzone są w autorskiej, dojrzałej wizji, w której improwizacja stanowi fundament, a nieoczywiste melodie budują wyjątkowy charakter utworów. Ważną częścią tego projektu jest ekspresyjny głos Agnieszki Łapki, dodający muzyce barwy i emocjonalnej głębi.

Obecny skład zespołu uzupełniają: Przemysław Borowiecki, Maciej Kitajewski oraz Krzysztof Głuch jr – przedstawiciele młodego pokolenia instrumentalistów, którzy doskonale łączą techniczne mistrzostwo z otwartością i wrażliwością artystyczną.

Do nagrań Oscillate zaprosił wybitnych muzyków:
Józefa Skrzeka
Antoniego Gralaka
Aleksandra Koreckiego
Bronisława Dużego
Henryka Gembalskiego
Michała Kielaka

Koncertowa premiera płyty odbędzie się 15 października 2025 w Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (ul. Metalowców 4a) o godz. 18.00.
Wstęp bezpłatny! Ilość miejsc ograniczona! Obowiązuje rejestracja (link do rezerwacji miejsc na wydarzenie: bit.ly).

Tracklista
1. Faster, Faster
2. Cheater
3. Dance of Liberation
4. The Line
5. The Change is Done
6. Just Like You
7. I Thought I Saw You
8. Summer Without Butterflies

Płytę będzie można zakupić za pośrednictwem strony internetowej wydawcy for-tune.pl.

Jej głównym celem jest ułatwienie seniorom dostępu do oferty instytucji kultury oraz zachęcenie ich do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym. W pierwszy weekend października (4-5.10.2025) muzea, teatry, kina, filharmonie, domy kultury czy galerie sztuki w całej Polsce organizują dla seniorów specjalny program. W tej akcji uczestniczą również Tychy, w których instytucje kultury przygotowały liczne propozycje dla mieszkańców w wieku senioralnym:

4 X 2025
g. 10.00 i 12.30: Jesienne inspiracje, czyli artystyczne warsztaty międzypokoleniowe dla seniorów z wnukami (7 lat +) organizowane przez Miejskie Centrum Kultury w Tychach; prowadzenie: Marta Kasprzyk, zapisy: 691770344;
g. 10.00–14.00: Wystawa: Pracuj z nami, ucz się u nas, baw się z nami! Fabryka Samochodów Małolitrażowych Zakład nr 2 w Tychach, Muzeum Miejskie w Tychach, wstęp wolny;
g. 12.00: Fabryka samochodów aktywizuje miasto – spacer architektoniczny towarzyszący wystawie Pracuj z nami, ucz się u nas, baw się z nami! Fabryka Samochodów Małolitrażowych Zakład nr 2 w Tychach; prowadzenie: Mateusz Miłoń; zbiórka: ul. R. Dmowskiego 2 (przed lokalem apteki w pawilonie handlowo-usługowym); zapisy: 887450212;
g. 11.00: Seans filmowy dla seniorów w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tychach, wstęp wolny;
g. 16.00: Czy to serce pękło? – monodram Pawła Drzewieckiego; Teatr Mały w Tychach; bilety ze zniżką: 15 zł (dostępne w kasie Teatru Małego).

4-5 X 2025
Auksodrone – pula 20 bezpłatnych wejściówek dla seniorów na koncerty w ramach festiwalu w dniach 4 i 5 października 2025. W celu potwierdzenia obecności prosimy o kontakt: 32 479 19 50.

Dzięki akcji seniorzy mogą nie tylko korzystać z oferty kulturalnej w bardziej dostępny sposób, ale też aktywnie integrować się i spędzać czas w inspirującym otoczeniu.

Gala stanowi formę uhonorowania ludzi kultury — tych, którzy bezpośrednio tworzą, ale też tych, którzy wspierają kulturę (np. poprzez organizację, promocję, ochrona dziedzictwa). Umożliwia też publiczności i mieszkańcom miasta zapoznanie się z osiągnięciami twórców lokalnych, co sprzyja budowaniu świadomości i dumy z lokalnego dorobku. Wśród laureatów corocznie są zarówno osoby, które działają lokalnie, jak i twórcy, których czynności artystyczne przyczyniły się do rozpoznawalności Tychów w szerszym (regionalnym, krajowym) kontekście. W tym roku po raz pierwszy przyznana została nagroda Tyskiego Mecenasa Kultury. Celem nagrody jest uhonorowanie osób, instytucji, firm lub innych podmiotów, które w szczególny sposób wspierają i promują kulturę w Tychach. Chodzi tu zarówno o realne wsparcie finansowe czy organizacyjne, jak i działania promocyjne, dzięki którym lokalna kultura staje się bardziej widoczna. Nie dotyczy ona bezpośrednio twórczości artystycznej, lecz działań wspierających kulturę – np. sponsoring wydarzeń, patronaty, partnerstwa czy inicjatywy wzmacniające rozwój i dostępność działań kulturalnych w mieście. Dzięki tej kategorii Tyska Gala Kultury podkreśla, że rozwój kultury opiera się nie tylko na artystach i animatorach, ale także na osobach i podmiotach, które zapewniają jej zaplecze organizacyjne, finansowe czy promocyjne.

Laureaci Tyskiej Galii Kultury 2025:

Twórczość artystyczna:
Hania Derej – kompozytorka, pianistka, dyrygentka i autorka ponad 130 kompozycji, laureatka prestiżowych nagród w kraju i za granicą.
Misza Czorny – aktor, choreograf i pedagog, współzałożyciel nagradzanego Teatru OdRuchu, twórca teatralny i filmowy.
Tyski Ambasador Kultury:
Tytuł otrzymał dr hab. Henryk Jan Botor – wybitny kompozytor i organista, profesor Akademii Muzycznej w Krakowie, od lat budujący lokalną i międzynarodową tożsamość kulturalną Tychów.
Tyski Mecenas Kultury:
Po raz pierwszy w historii wyróżnienie to trafiło do firmy Invenio QD Sp. z o.o., od lat wspierającej inicjatywy kulturalne w naszym mieście.

Wszystkim laureatom składamy serdeczne gratulacje.

Fot. Piotr Podsiadły

Minimalizm, forma i znaczenie spotykają się w jednym obiekcie, tworząc dzieło o wyjątkowej sile przekazu. Statuetka „od A do Z” ma być nie tylko symbolem uznania, ale również artystycznym manifestem, który odwołuje się do tożsamości miasta i jego mieszkańców. Jej przestrzenna bryła została zaprojektowana tak, aby skrywać w sobie więcej, niż można dostrzec na pierwszy rzut oka. W zależności od perspektywy ukazują się litery „A” lub „Z”. To rozwiązanie w symboliczny sposób przywołuje zarówno układ tyskich osiedli, jak i hasło promocyjne „Tychy od A do Z”. Wpisane w formę litery stają się znakiem, który łączy różnorodność i ciągłość, a jednocześnie podkreśla nowoczesny charakter miasta.

Statuetka odlana jest w patynowanym brązie, co nadaje jej szlachetnego i ponadczasowego wyglądu, natomiast szklany podest, na którym jest osadzona, dodaje lekkości i elegancji, a zarazem eksponuje monumentalność samej bryły. „Od A do Z” będzie przyznawana tyszanom, którzy w szczególny sposób zasłużyli się dla rozwoju miasta – Honorowym Obywatelom, Mecenasom Kultury, a także osobom, których działania na różnych polach życia społecznego, kulturalnego czy publicznego wniosły trwały wkład w budowanie tożsamości Tychów.

Szklany podest statuetki będzie przybierał różne barwy w zależności od dziedziny, w której wyróżniona została dana osoba. Różnorodność kolorów ma symbolizować bogactwo aktywności, oddawać charakter zasług. Niezmienna bryła statuetki ma podkreślać jedność przekazu – niezależnie od formy zaangażowania wszystkie zasługi spotykają się w jednej, wspólnej formie uznania.

Autorem projektu statuetki „od A do Z” jest tyszanin Tomasz Wenklar – uznany rzeźbiarz ceniony w Polsce i za granicą. Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Tychy w dziedzinie kultury w roku 2023. Jego prace obejmują zarówno rzeźby w metalu i drewnie, jak i pomniki oraz portrety rzeźbiarskie. Spod dłuta Wenklara wyszły wizerunki wybitnych postaci kultury, takich jak Tadeusz Nalepa, Wojciech Kilar, Witkacy, a także szczególnie bliski tyszanom Ryszard Riedel. W 2019 roku dorobek artysty został udokumentowany w filmie dokumentalnym ukazującym proces twórczy i osobowość artysty pod tytułem Wenklar w reżyserii Filipa Czernowa.

Weronika Kieliba

Otwarcie nowego sezonu artystycznego w tyskiej sali koncertowej w Mediatece zapowiada się bardzo interesująco. Na scenie staną razem jedna z najlepszych kameralnych orkiestr na świecie oraz jeden z najwybitniejszych polskich wykonawców poezji śpiewanej. Koncert AUKSO x Grzegorz Turnau, który odbędzie się 13 września, z pewnością warto sobie wpisać do kulturalnego kalendarza. Ale na tym nie koniec. Przeciwnie, to początek muzycznych wrażeń tej jesieni. O tym, co jeszcze nas czeka, opowiada Marek Moś, założyciel i dyrektor artystyczny AUKSO Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy.

To nie pierwsza współpraca Orkiestry AUKSO z Grzegorzem Turnauem. Jaki program tym razem planujecie Państwo zaprezentować publiczności? 

Oczywiście, że to nie nasze pierwsze spotkanie. Było ich już wiele, w różnych miejscach Polski. Grzegorz Turnau był gościem na naszym jubileuszu dwudziestopięciolecia, gdy pod Żyrafą graliśmy koncert z wieloma różnymi artystami. W naszym wspólnym repertuarze mamy sporą liczbę utworów i są wśród nich także największe przeboje Grzegorza Turnaua. Ale są też mniej znane utwory, które powstały jakiś czas temu, inspirowane rysunkami na ścianie w domu u jednego z muzyków, przyjaciół Grzegorza. Opowiadają o miejscowościach, zamkach i zakątkach w okolicach Krakowa. To bardzo ciekawy projekt muzyczny.

Teraz jesteśmy na etapie wyboru utworów do wrześniowego występu. Jak wspomniałem, repertuar jest bogaty, a decydujący głos będzie miał w tej sprawie oczywiście autor. Cieszymy się na ten wspólny występ, bo już jakiś czas nie graliśmy razem. Cieszę się, że właśnie od tego zaczniemy sezon. Mam nadzieję, że dla słuchaczy będzie to interesujące.

Zestaw AUKSO plus Grzegorz Turnau nam to gwarantuje. A po tym interesującym początku, co czeka nas w dalszej części sezonu? Zdaje się, że jeszcze bardziej wzbogaci się oferta dla młodych słuchaczy. 

Zgadza się. Do cyklu, który już przedstawialiśmy przez dwa ostatnie sezony, dojdzie nowy cykl: „Muzyki świata”. Od strony muzycznej zajmie się nim Piotr Steczek i mam nadzieję, że to będzie nowa, ciekawa propozycja dla młodych ludzi w Tychach. Ona będzie zwrócona bardziej w stronę muzyki etno. Będziemy prezentowali muzykę z różnych kontynentów, stylistycznie właściwą właśnie dla różnych regionów świata.

Jak zwykle w pierwszy weekend października czeka nas też festiwal Auksodrone. Czego można się spodziewać? 

Tak, w tym roku będzie to trzeci, czwarty i piąty października. W programie, jak co roku, będzie oczywiście kolejna opera Aleksandra Nowaka. Niestety autor libretta poprzedniej opery (Marcin Wicha – przyp. red.) odszedł od nas. To ogromna strata, bo oczywiście tę współpracę z radością byśmy kontynuowali. Ale na szczęście jednym z niezrealizowanych pomysłów Marcina Wichy zdecydował się zająć Paweł Sołtys. On napisał libretto do opery, która tym razem będzie miała premierę na tej edycji festiwalu. I umiejscowił tę operę gdzieś w przestrzeni między ziemią a tym, co nas otacza dookoła, kosmosem.

A więc daleko odeszliśmy już od lokalnego, śląskiego kontekstu trzech pierwszych oper. Z librettem Szczepana Twardocha.

O tak, tym razem będzie to zdecydowanie szersza perspektywa, wręcz kosmiczna. Nie ma tu już nic lokalnego. Oczywiście zaraz po festiwalu wchodzimy do studia i nagrywamy tę nową operę na płytę. W przyszłym roku zostanie ona wydana.

Co jeszcze na Auksodornie? Cieszę się bardzo, że w końcu doszło do współpracy z Józefem Skrzekiem, której obaj bardzo chcieliśmy. Spotykamy się często w różnych miejscach, ale jakoś nigdy wcześniej do tej współpracy nie doszło. Tak więc na tegorocznym festiwalu będzie nasze pierwsze muzyczne spotkanie. Będą to dwa koncerty; z Józefem Skrzekiem solo i także z nim w składzie zespołu SBB.

Na festiwalu pojawi się także Adam Bałdych, który przedstawi wspólny projekt z zespołem Ensemble Peregrina – to zespół, który śpiewa muzykę renesansu. Będzie także program specjalnie na tę okazję napisany przez Michała Górczyńskiego. To klarnecista kontrabasowy z zespołu Bastarda, który gościł u nas w zeszłym roku. Mamy także koncert poświęcony pamięci Andrzeja Chłopeckiego, jednego z najwybitniejszych polskich krytyków muzycznych. On przed laty był autorem programów Aksamitna kurtyna, w których ja także brałem udział, jeszcze jako muzyk Kwartetu Śląskiego. Utwory, które tam zabrzmiały, będziemy też grali w tym roku na festiwalu.

Co po Auksodrone jest jeszcze w planach na ostatnie miesiące tego roku? 

Będą koncerty w cyklu AUKSO MODERN. Jest tu Kuba Więcek, jest Miłosz Pękala, czyli muzycy, z którymi tyska publiczność spotka się już nie po raz pierwszy. Jeśli chodzi o Mediatekę, to na razie chyba wszystko, natomiast w tym roku mamy jeszcze w perspektywie koncerty w innych miejscach w Polsce. Będziemy koncertować między innymi z zespołami Motion Trio, Kaliber 44, z Kasią Moś. Będziemy grać koncert po sąsiedzku w Łaziskach, mamy też zaplanowany występ na Festiwalu Trzy-CZte-Ry w Warszawie. I takie są plany do końca tego roku.

A o tym, co będzie się działo w 2026 roku, porozmawiamy za kilka miesięcy. 

Oczywiście.

Dziękuję za rozmowę. 

rozmawiała Sylwia Witman