Kolędy to często proste formy muzyczne, które były tworzone z myślą o zwykłych, niewykształconych muzycznie odbiorcach, żeby mogli je zaśpiewać. Jak muzyk odbiera pieśni o Bożym Narodzeniu? 

Uwielbiam grać kolędy, śpiewać, improwizować. Obcuję z tymi utworami już od dzieciństwa. Mój ojciec przygotowywał w domu stajenkę, ale budował także szopkę w kościele św. Marii Magdaleny w Tychach. I ja, jako małe dziecko, występowałem przed tą stajenką. Miałem gitarę zrobioną przez mojego tatę. Umiałem zagrać chyba dwa akordy, no i śpiewałem publicznie kolędy. Dziś stwierdzam, że kolędy to są utwory wspaniałe do aranżacji. I to nie tylko tych klasycznych, także rozrywkowych, jazzowych. Wreszcie, formy kolędowe od wieków – w renesansie czy baroku – były wykorzystywane do tworzenia mszy. Tak było chociażby we Francji. Tak więc, to nie są tylko i wyłącznie proste formy muzyczne.

Co takiego zatem jest w tych kolędach, że tak lubimy je śpiewać – nawet Ci, którzy przez cały rok nie zaśpiewają nic, gdy przychodzi ten czas, nucą kolędy? Może to kwestia ładunku sentymentalnego, jaki niosą pastorałki i kolędy?

W kolędach pobrzmiewa echo dzieciństwa, domu rodzinnego. Dla wielu ludzi śpiewanie kolęd to tradycja świąteczna. Ważne, żeby mieć jednak świadomość, po co te kolędy powstały, na cześć jakiego wydarzenia, i po co je śpiewamy. To pieśni o Bożym Narodzeniu. Dziś często się o tym zapomina, bo do naszej rzeczywistości wdarły się bałwanki i krasnal w czerwonej czapie, zwany Mikołajem.

Wspomniałeś o rodzinnym zaangażowaniu w święta Bożego Narodzenia. Pochodzisz z artystycznej rodziny, rozumiem więc, że wszyscy w domu muzykowali na cześć narodzonego Jezusa?

Tutaj może zaskoczę, bo w moim domu rodzinnym nie było tradycji wspólnego kolędowania. Rodzice amatorsko uprawiali muzykę – mama w młodości pobierała lekcje fortepianu, tata świetnie śpiewał i grał na skrzypcach. To on zresztą wyczuł moje inklinacje do muzyki.

A jak to wygląda obecnie w Twoim domu? Grasz dużo koncertów, akompaniujesz w trakcie mszy w starotyskim kościele. Czy zatem w okresie Bożego Narodzenia nie masz tego przesytu kolędowego?

Co roku spotykamy się z rodziną żony i przygotowujemy przedstawienie kolędowe – dzieci moich szwagrów grają na instrumentach smyczkowych, ja z synem Michałem [także wykształconym muzykiem – przyp. red.] na fortepianie, reszta rodziny także jest zaangażowana. To jest twórcze kolędowanie, bo co roku powstają też nowe utwory bożonarodzeniowe.

Jaka jest różnica między kolędą a pastorałką?

Pastorałki są treściowo bardziej frywolne, ludyczne, bohaterami są jakieś wydarzenia drugoplanowe, wymienia się imiona poszczególnych pasterzy. Teksty kolęd niosą zaś głębszą treść teologiczną. Bywają bardziej podniosłe w warstwie muzycznej. Kolędy to nasz skarb historyczny, na przykład Anioł pasterzom mówił, bardzo „dostojna kolęda”, datuje się na XVI wiek. W klasztorach – chociażby Klarysek w Starym Sączu – wciąż odnajdujemy zapisy nutowe kolęd średniowiecznych.

Często Ci się zdarza odkryć jakąś kolędę albo „odkurzyć” zupełnie już zapomnianą?

Kilka lat temu zaaranżowałem taką mało znaną kolędę O, Józefie! Czego chcecie?. Śpiewał mi ją dziadek, gdy byłem małym chłopcem. W jego czasach, w kościołach, był porządek siadania w ławkach. Podział polegał na tym, że po lewej stronie siadali mężczyźni, po prawej kobiety. Kobiety zaczynały pieśń, śpiewając: „O, Józefie”, na co panowie odpowiadali basem: „Czego chcecie?”. To musiało być wspaniałe doświadczenie, takiego naprzemiennego śpiewu. Dziś nie do powtórzenia. Postanowiłem zrobić aranżację a capella tego utworu i ocalić go od zapomnienia. Pospieszcie, pastuszki to z kolei pastorałka, która również była kompletnie zapomniana. Pamiętam, że śpiewał ją Paweł Strzempa, nieżyjący już tyski organista. Przygotowałem aranżację tej pastorałki na orkiestrę i na chór.

Przed nami kolejne Tyskie Wieczory Kolędowe, impreza o długiej, bo trzydziestotrzyletniej tradycji. Od kilku lat jesteś dyrektorem artystycznym Wieczorów. Pamiętasz początki tej imprezy?

Pomysłodawcą Tyskich Wieczorów Kolędowych był nieżyjący już Janusz Muszyński. Choć sprawuję pieczę artystyczną nad Wieczorami od kilku lat, to od początku byłem zaangażowany w to wydarzenie. Forma wymyślona przez pana Muszyńskiego w zasadzie się nie zmieniła, łącznie z koncertem finałowym. W jego czasach przeważały występy chóralne, od kilku edycji dokonaliśmy małej modyfikacji, wprowadzając także znanych artystów rozrywkowych czy jazzowych. Jednak nawet gdy przyjeżdża do nas gwiazda pop, to razem z Miejskim Centrum Kultury – organizatorem festiwalu – kładziemy nacisk, by zaśpiewała ona kolędy i pastorałki. Często zaskakują nas aranżacje i pomysłowość opracowań. Czasami tylko „przymykamy oko”, jeśli artysta chce zaśpiewać jakiś jeden czy dwa swoje przeboje – tak było w przypadku zespołu Skaldowie, ale zostało to świetnie przyjęte przez kolędową publiczność.

Jakim kluczem się kierujecie, zapraszając znanych wykonawców i kto wystąpi w tym roku?

Ja mam swoje propozycje, swoje dorzuca dyrektor MCK Małgorzata Król. Robimy „burzę mózgów”. Staram się to zrównoważyć, aby ta warstwa klasycznej muzyki była proporcjonalna do propozycji jazzowej, rozrywkowej. Tak więc, w tej edycji, w jednym z koncertów wystąpi ubiegłoroczny zwycięzca Chór Mieszany „Risonanza Continua” z Zabrza. Zgodnie z tradycją wystąpi też zespół góralski, ale zaczniemy od gwiazdy – w kościele bł. Karoliny wystąpi Stanisław Soyka. W kolejnych dniach posłuchamy kolęd i pastorałek w wykonaniu Józefa Skrzeka, członka legendarnej grupy SBB, który wystąpi z córką Elżbietą, czy kolęd po śląsku, w wykonaniu zespołu Chwila Nieuwagi.

Opowiedz o Waszej współpracy z Józefem Skrzekiem. Jak to się zaczęło?

Miałem w szkole kolegę, który był fanem SBB. Tak mnie zaraził tą muzyką, że kupiłem sobie potem longplay Józefa Skrzeka Ojciec chrzestny Dominika. Zafascynowało mnie brzmienie tej płyty, jej wielobarwność, świeżość. Potem, na przełomie lat 80. i 90., kiedy byłem organistą w kościele św. Krzysztofa, miałem okazję usłyszeć go na żywo. To był poruszający koncert. A kiedy w 2003 roku występował w Tychach na koncercie poświęconych ofiarom lawiny, zaprosił mnie do współpracy. Kiedy wiele lat później zainaugurowaliśmy w Tychach Koncerty Magdaleńskie, pomyślałem, że warto byłoby odnowić naszą „muzyczną znajomość”.

Pamiętam, że zdradziłeś mi, że chciałbyś wystąpić z Józefem Skrzekiem i wspólnie improwizować – Ty na organach, On – na syntezatorach… I tak się złożyło, że Skrzek prowadził wtedy w Radiu eM swoją autorską audycję i powiedziałem mu o Twoich planach…

Bardzo się ucieszyłem, że tak entuzjastycznie podszedł do mojego pomysłu. Koncert był dla mnie wielkim przeżyciem. Nie umawialiśmy się, co zagramy. On zaczął na instrumentach klawiszowych, ja dołączyłem na organach magdaleńskich i tak nas niosła ta muzyka…

To było wręcz przeżycie metafizyczne, przy nadkomplecie publiczności! Czy w czasie Tyskich Wieczorów Kolędowych też możemy się spodziewać takiej uczty muzycznej?

Zapraszamy. Tym bardziej, że od tamtego koncertu, takich wspólnych występów było już wiele, nagraliśmy wspólnie płyty, zaprzyjaźniliśmy się także rodzinnie. Oczywiście posłuchamy Józefa w jego programie kolędowym, a potem wspólnie będziemy improwizować na świąteczne tematy – ale ten punkt programu, nawet dla nas jest dziś jeszcze niewiadomą, poniesie nas muzyka, atmosfera chwili.

Tradycją jest, że koncert finałowy Tyskich Wieczorów Kolędowych odbywa się w „Matce Tyskich Kościołów”, czyli u św. Marii Magdaleny. Tu już tylko klasyka kolędowa i chóralna. Jak będzie wyglądał ten koncert 20 stycznia 2024 roku?

Oprócz nagrodzonych chórów wystąpią artyści z Opery Krakowskiej: Agnieszka Kuk (sopran) i Tomasz Kuk (tenor) oraz tyszanka, Wioletta Koniecko. Oczywiście nie może zabraknąć AUKSO – Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy, Chóru Akademickiego Politechniki Gliwickiej, na fortepianie będzie grał Michał Botor, ja będę dyrygował. Na finał pojawi się kolęda Bóg się rodzi wykonana przez wszystkich artystów. To też jest tradycja.

To chyba niełatwa sztuka dyrygować takim tłumem artystów?

Najważniejsze, żeby wszyscy brzmieli dobrze i całość się nie rozsypała. A warto dodać, że do tego wykonania jest zaproszona także publiczność! Dyrygent w takim momencie musi być swego rodzaju przewodnikiem, musi wyraźnie taktować, żeby zabrzmiało idealnie równo.

Który koncert w ramach Tyskich Wieczorów Kolędowych zapadł Ci szczególnie w pamięć? Tyszanie często wracają do kolędowania ze Zbigniewem Wodeckim, Alicją Majewską i Włodzimierzem Korczem.

To było piękne wydarzenie, przy nadkomplecie publiczności. Świetny był też koncert Doroty Miśkiewicz z Włodzimierzem Nahornym czy Skaldów. W historii Tyskich Wieczorów Kolędowych zapisał się szczególnie – było to jeszcze za czasów Janusza Muszyńskiego – występ legendarnego polskiego barytona Andrzeja Hiolskiego czy znanego śpiewaka operowego Bogdana Paprockiego. A spoza muzycznych gwiazd, to przecież przez lata z Tyskimi Wieczorami był związany nieżyjący już aktor August Kowalczyk, wykonujący w czasie koncertu finałowego recytacje. Kiedyś po jednym z finałów zjedliśmy wspólnie kolację i opowiedział mi historię swojego życia. Aktor był jednym z więźniów KL Auschwitz, który podjął próbę ucieczki z obozu. W czasie ucieczki zawędrował w nasze strony. Przez kilka tygodni ukrywał się u jednej z rodzin w Bojszowach, następnie trafił do kościoła Marii Magdaleny w Tychach, gdzie przystąpił do spowiedzi. Może dlatego chciał do Tychów wracać?

To które kolędy lubisz najbardziej?

Te, które lubili moi rodzice – austriacką Cichą noc, Lulajże, Jezuniu, piękna jest kolęda O, Gwiazdo Betlejemska. Jestem pewien, że wielokrotnie je usłyszymy od 14 do 20 stycznia w czasie XXXIII Tyskich Wieczorów Kolędowych.

rozmawiał Marek Piechniczek, Radio eM

Tomasz Jastrun to syn dwojga poetów: Mieczysława Jastruna i Mieczysławy Buczkówny. Felietony publikował m.in. w paryskiej „Kulturze” pod pseudonimami Witold Charłamp i Smecz. Pod tym ostatnim rozpoczął serię felietonów Z ukosa, zamieszczaną następnie w dzienniku „Rzeczpospolita”, a od czerwca 2007 roku w tygodniku „Newsweek”. Inne jego cykle felietonów to Notatnik erotyczny (w czasopiśmie „Twój Styl”) oraz Czułym okiem („Zwierciadło”). Pracował w redakcji ostatniego z wymienionych pism oraz „Tygodnika Kulturalnego”. W latach 2012–2013 był felietonistą „Wprost”, następnie podjął współpracę z „Przeglądem”.

Działał w antykomunistycznej opozycji i należał do „Solidarności” – był m.in. w Stoczni Gdańskiej podczas strajku sierpniowego, który opisuje jego reportaż Las Birnam ruszył. W okresie stanu wojennego przez rok się ukrywał, później był internowany. Gorzkim echem czasów opozycyjnych jest powieść Rzeka podziemna.

W latach 1990–1994 przebywał w Szwecji jako attaché kulturalny i dyrektor Instytutu Polskiego w Sztokholmie. Po powrocie do kraju przez pewien czas prowadził telewizyjny magazyn kulturalny Pegaz.

Znaczną część jego dorobku stanowią wiersze miłosne. W swoich felietonach (te z czasopisma „Zwierciadło” zostały wydane w tomie Czułym okiem) i rozmowach z psychoterapeutą Wojciechem Eichelbergerem zebranych w książkach Męskie pół świata i Sny, które budzą. Opowieści terapeutyczne podejmował tematykę relacji damsko-męskich, różnic między płciami, psychologicznych uwarunkowań ról przyjmowanych przez współczesnych ludzi. Jego najbardziej intymna książka – Osobisty przewodnik po depresji – była ważnym głosem w dyskusji o oswajaniu tej „choroby cywilizacyjnej”.

Oprac. SW

Zima w mieście może być równie bogata w aktywności, jak ta spędzona na górskim stoku. Z roku na rok przybywa w Tychach propozycji atrakcji, które mogą pomóc dziecku odnaleźć nowe pasje, zdobyć nowe umiejętności lub po prostu miło spędzić wolny czas.

W ramach Budżetu Obywatelskiego odbędą się dwa turnusy półkolonii zimowych: organizowane przez Klub Sportowy Sport Camp IV oraz jeden turnus organizowany przez Klub Urbanowice MCK (na oba lista jest już zamknięta).

Oprócz półkolonii na dzieci czeka szereg ciekawych wydarzeń. Nie zabraknie spotkań z teatrem, warsztatów twórczych, a także tradycyjnego balu przebierańców. Oto propozycje:

30 stycznia, godz. 17.00:
W szklanej krainie – warsztaty rodzinne w Klubie Wilkowyje MCK, podczas których wykonywane będą szklane mozaiki; dla dzieci od 5 lat wraz z opiekunami; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
1 lutego
godz. 11.00 i 17.00:
Malownicze witraże. Malarstwo monumentalne – rodzinne warsztaty artystyczne w Muzeum Miejskim w Tychach, cena: 10 zł, zapisy: 887 450 212 (także SMSem), n.sitko@muzeum.tychy.pl;
godz.18.00:
„Polarna Przygoda” – spektakl dla dzieci w wykonaniu Teatru Katarynka z Warszawy w Klubie Wilkowyje MCK; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
6 lutego, godz. 17.00:
W szklanej krainie – warsztaty rodzinne w Klubie Wilkowyje MCK, podczas których wykonywane będą szklane mozaiki; dla dzieci od 5 lat wraz z opiekunami; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
7 lutego, godz. 11.00:
Zostań ekspertem Tyskiej Galerii Sportu – interaktywny test wiedzy o sporcie w Tyskiej Galerii Sportu, prowadzenie: Kamil Hajduk, zapisy: 515 717 430 (także SMSem), k.hajduk@tgs.tychy.pl;
8 lutego, godz. 17.00:
Bal karnawałowy dla dzieci – od 6 do 12 lat w Klubie Wilkowyje MCK; stroje obowiązkowe; zapisy (od 15 stycznia): 32 227 26 22 / 691 770 344, klub@mck.tychy.pl;
9 lutego, godz. 18.00:
spotkanie z Adamem Kaczmarczykiem, autorem książek fantasy i science fiction, Miejska Biblioteka Publiczna w Tychach, wstęp wolny;
10 lutego, godz. 18.00
Stadion Miejski i Tyska Galeria Sportu wieczorową porą – zwiedzanie Stadionu Miejskiego oraz wystawy stałej Tyskiej Galerii Sportu w wyjątkowej, wieczornej scenerii, zapisy: 515 717 430 (także SMSem), k.hajduk@tgs.tychy.pl;
10 lutego, godz. 18.00
„Latarnik” – premierowy spektakl Teatru Małego w Tychach na podstawie noweli Henryka Sienkiewicza, reż. Alina Moś, cena: 25 zł, bilety: kasa Teatru Małego w Andromedzie, teatrmaly-tychy.interticket.pl;
11 lutego, godz. 15.00
„Latarnik” – premierowy spektakl Teatru Małego w Tychach na podstawie noweli Henryka Sienkiewicza, reż. Alina Moś, cena: 25 zł, bilety: kasa Teatru Małego w Andromedzie, teatrmaly-tychy.interticket.pl.

Zachęcamy do śledzenia tego artykułu, ponieważ będzie on sukcesywnie uzupełniany o pojawiające się nowe propozycje wydarzeń na okres ferii.

Nowy rok rozpoczniemy oczywiście kolędą w pięknym wykonaniu. Już 1 stycznia w kościele św. Marii Magdaleny wystąpią z kolędowym repertuarem Dorota Majcher-Rosikowska i Hania Derej. A w połowie miesiąca (14 stycznia) ruszają XXXIII Tyskie Wieczory Kolędowe. Na inauguracyjnym koncercie (tradycyjnie w kościele bł. Karoliny Kózkówny) usłyszymy w tym roku Stanisława Soykę. Wśród wykonawców będą m.in. AcoustiC SounD Trio, zespół Chwila Nieuwagi i Chór Mieszany „Risonanza Continua”. Festiwal jak zwykle zagości w kilku tyskich świątyniach, by zakończyć się finałem w kościele św. Marii Magdaleny – tam wysłuchamy laureatów konkursu chórów oraz koncertu kolęd w aranżacjach Henryka Jana Botora w wykonaniu orkiestry AUKSO, Akademickiego Chóru Politechniki Śląskiej oraz solistów.

Miłośników aranżacji i wykonań Henryka Jana Botora z pewnością ucieszy fakt, że nie będzie to jedyny koncert z jego udziałem podczas Tyskich Wieczorów Kolędowych (których jest on dyrektorem artystycznym). Wcześniej nasz mistrz organów wystąpi w kościele św. Jadwigi Śląskiej, gdzie zagra wspólnie z Józefem Skrzekiem i jego córką Elżbietą Skrzek. Więcej o tej współpracy opowiada sam Henryk Jan Botor w obszernym wywiadzie, który znajdziecie na stronach 4 i 5.

Gdy już nasycimy się kolędami, warto zwrócić się w stronę sztuk wizualnych. Rozpoczyna się właśnie jubileuszowy rok Miejskiej Galerii Sztuki OBOK, która jest z nami już trzydzieści lat. Rok ten otworzy zbiorowa wystawa tyskich twórców (już 26 stycznia). Także wystawy indywidualne zaplanowane na kolejne miesiące będą prezentowały wyłącznie dzieła artystów związanych z naszym miastem. Więcej o jubileuszu, planach oraz o historii galerii opowiadają jej kuratorzy: Elżbieta Kuraj, która prowadziła galerię przez pierwsze pięć lat, i Wojciech Łuka, zarządzający nią obecnie. Zapraszam do lektury na stronie 7.

W styczniu czekają nas też spotkania z muzyką indyjską, flamenco, argentyńskim tangiem i szantami. Nudno nie będzie. Zapraszamy.

Sylwia Witman

Co znajdziemy na kartach najnowszego wydania miesięcznika?
– wywiad z kompozytorem Henrykiem Janem Botorem, który przeprowadził Marek Piechniczek – dziennikarz Radia eM,
– zapowiedź koncertu zespołu Indialucia,
– kilka słów na temat działalności tyskiego teatru DoRo,
– zapowiedź działań wystawienniczych i wydarzeń, które organizowane będą w 2024 r. z okazji jubileuszu 30-lecia istnienia Miejskiej Galerii Obok,
– zaproszenie do wzięcia udziału w koncercie AUKSO x ROBY LAKATOS x GANG TANGO,
– obszerne kalendarium oraz inne interesujące tematy, które warto poznać i czerpać inspirację do brania udziału w tyskich wydarzeniach kulturalnych.

Przypominamy, że miesięcznik kolportowany jest na terenie całego miasta (lista poniżej) i jest całkowicie darmowy, dlatego zachęcamy do zabrania go ze sobą i przeczytania 29 już numeru „Ram Kultury”.

Wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ul. Bohaterów Warszawy 26, 43-100 Tychy, tel. 32 438 20 61, e-mail: redakcja@mck.tychy.pl
Redaktor naczelna: Sylwia Witman, e-mail: ramykultury@kultura.tychy.pl
Zespół: Daria Gawrońska, Agnieszka Lakner, Małgorzata Król, Justyna Stolfik-Binda
Korekta: Agnieszka Tabor
Layout: Aleksandra Krupa i Bartek Witański Blank Studio, Marcin Kasperek KlarStudio
Skład i łamanie: Magdalena Dziedzic KlarStudio
Druk: Drukarnia AAPrint, Mikołów Nakład: 3000 egz.
Foto na okładce: Włodzimierz Chrzanowski

Miesięcznik znaleźć można we wszystkich instytucjach kultury, młodzieżowych domach kultury, klubach osiedlowych, urzędach, Gemini Park Tychy oraz wybranych restauracjach. Szczegółowa lista punktów dystrybucji znajduje się TUTAJ.
Poniżej prezentujemy również dotychczasowe wydania „Ram Kultury” w wersji online:

Ramy Kultury nr 29
Ramy Kultury nr 28
Ramy Kultury nr 27
Ramy Kultury nr 26
Ramy Kultury nr 25
Ramy Kultury nr 24
Ramy Kultury nr 23
Ramy Kultury nr 22
Ramy Kultury nr 21
Ramy Kultury nr 20
Ramy Kultury nr 19
Ramy Kultury nr 18
Ramy Kultury nr 17
Ramy Kultury nr 16
Ramy Kultury nr 15
Ramy Kultury nr 14
Ramy Kultury nr 13
Ramy Kultury nr 12
Ramy Kultury nr 11
Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1

Każdy, kto kocha Tychy i ceni mistrzowską fotografię, zachwyci się albumem Tychy – geometria przestrzeni, od którego premiery minął już prawie rok. To nieoczywiste spojrzenie na miasto. Autor zdjęć Radosław Kaźmierczak odszedł od stosowanej zwykle w podobnych publikacjach koncepcji i nie skupiał się na miejscach najsłynniejszych czy najbardziej reprezentacyjnych. Jest to moje, bardzo subiektywne spojrzenie. Te miejsca, które są na zdjęciach, nie są może „ładne”, jest tam dużo betonu, są blokowiska. Ale czasem wystarczy odpowiednia chwila, odrobina uwagi i skupienia, by okazało się, że jest w tym urok – mówi autor fotografii.

Komentarzem do zdjęć Kaźmierczaka są teksty tyskich poetek: Agaty Cichy, Sławy Sibigi i Danuty Skwarczyńskiej. Wielkim atutem wydawnictwa jest też projekt graficzny autorstwa Zofii Oslislo-Piekarskiej. Całość zyskała uznanie kapituły konkursu Śląska Rzecz – tyski album zdobył nagrodę główną w kategorii Grafika. Jako książka o miejscu album jest zrealizowany mistrzowsko. Wiele osiągnięto przez skromne środki wyrazu oraz techniki introligatorskie – można było przeczytać w uzasadnieniu werdyktu.

Album Tychy – geometria przestrzeni został wydany przez Urząd Miasta Tychy i jest dostępny w sprzedaży w Biurze Obsługi Klienta Urzędu oraz w Muzeum Miejskim.

Muzeum Miejskie w Tychach ma w ofercie znacznie więcej godnych uwagi pozycji. Miłośników sztuki z pewnością zachwyci album Nowosielski na Śląsku. Sztuka sakralna. To bogato ilustrowane wydawnictwo omawia dzieła sztuki sakralnej jednego z najwybitniejszych malarzy polskich XX wieku – zarówno zrealizowane, jak i te już nie istniejące, lub zachowane wyłącznie w formie projektu – z terenu Górnego i Dolnego Śląska. Dzieła Jerzego Nowosielskiego zdobią wnętrza kościoła rzymskokatolickiego pw. Ducha Świętego w Tychach, ale także katedry prawosławnej pw. Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu oraz cerkwi prawosławnej pw. św. Apostołów Piotra i Pawła w Jeleniej Górze.

Autorką tekstu jest Krystyna Czerni, krytyk i historyk sztuki. Spod jej ręki wyszła także książka Nietoperz w świątyni. Biografia Jerzego Nowosielskiego, która trafiła do finału nagrody literackiej Nike. Publikacja została wydana przez z Muzeum Miejskie w Tychach i Szpalanka Lab. To prezent bardzo na czasie, ponieważ rok 2023 uchwałą Sejmu RP został ustanowiony Rokiem Jerzego Nowosielskiego, a publikacja otrzymała niedawno wyróżnienie w konkursie Marszałka Województwa Śląskiego za Wydarzenie Muzealne Roku 2022 w kategorii Publikacje książkowe.

Obie powyższe książki to propozycje dla miłośników pięknych obrazów i pięknego słowa. Natomiast na prezent dla melomana gorąco polecamy liczne wydawnictwa płytowe z udziałem Orkiestry Kameralnej Miasta Tychy AUKSO. Jest w czym wybierać.

Wydana w listopadzie 2022 roku płyta String Theory Marka Napiórkowskiego to album-suita napisana na gitarę, sekcję i orkiestrę AUKSO. Płyty słucha się z wielką przyjemnością, od pierwszej do ostatniej sekundy – pisał w recenzji opublikowanej mniej więcej rok temu na łamach „Ram Kultury” Andrzej Kalinowski. Każdy z siedmiu utworów posiada odmienny nastrój i charakter narracji, a jednak tworzy wyjątkowo spójną całość. Wielka w tym zasługa Orkiestry AUKSO pod czujną batutą Marka Mosia oraz aranżera Nikoli Kołodziejczyka. Płyta przypadnie do gustu nie tylko miłośnikom jazzu i muzyki gitarowej, także każdemu, kto ceni sobie perfekcję wykonawczą, oryginalne kompozycje tworzone w jazz-rockowym trio, muzykę dynamiczną, ale dobrze zbalansowaną. 

Płytę można znaleźć w dobrych księgarniach muzycznych.

Nie możemy nie zarekomendować tu wydanych przez wytwórnię ANAKLASIS oper Aleksandra Nowaka, których prawykonania miały miejsce podczas kolejnych edycji festiwalu Auksodrone. Poza obsypanym nagrodami tryptykiem Drach, Syrena i Pokora, który był owocem współpracy kompozytora ze Szczepanem Twardochem, w katalogu wytwórni jest też Baśń o sercu z librettem Radka Raka (na podstawie nagrodzonej Nike powieści Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli). Jestem zachwycony operami Alka Nowaka. Sądzę, że pozostaną one utworami ważnymi i znaczącymi w dorobku kompozytora, ale są ważne także dla literatury polskiej – mówi o dziełach kompozytora Marek Moś.

Nic dodać, nic ująć. Linki do sklepów muzycznych, w których dostępne są opery, można znaleźć na stronie wydawnictwa ANAKLASIS.

Opery Nowaka, chociaż bez wątpienia wybitne, pociągają słuchaczy w melancholię i tęsknotę, ale czasem także w mrok i chłód. Prezentem bardziej lirycznym i źródłem wielu wspaniałych estetycznych wrażeń będzie z pewnością płyta Kasi Moś i orkiestry AUKSO Moniuszko 200. Album składa się z płyty CD i DVD i jest zapisem koncertu, który miał miejsce w katowickiej sali koncertowej NOSPR w dwusetną rocznicę urodzin Stanisława Moniuszki. Utwory kompozytora zostały zaaranżowane bardzo współcześnie, z wykorzystaniem syntezatorów Moog czy elektrycznych skrzypiec, co nie odebrało jednak pieśniom niczego z ich lirycznego uroku i melodyjności. W serwisie YouTube można znaleźć zarejestrowane podczas koncertu Znaszli ten kraj oraz Prząśniczkę (która doczekała się już 4 mln wyświetleń!).

Wydawcą płyty jest Agencja Muzyczna Polskiego Radia. Album jest dostępny w księgarniach muzycznych.

Sylwia Witman

W związku z licznymi prośbami ze strony chórów, Miejskie Centrum Kultury w Tychach podjęło decyzję o przedłużeniu terminu nadsyłania zgłoszeń na Konkurs Chórów w ramach 33. Tyskich Wieczorów Kolędowych. Na zgłoszenia czekamy do 18 grudnia 2023 roku.

Kierownicy zespołów o wynikach I etapu zostaną poinformowani drogą mailową do 22 grudnia.

Pozostałe założenia regulaminu konkursu pozostają bez zmian. Regulamin i kartę zgłoszenia można pobrać ze strony Konkurs Chórów TWK 2024 lub z artykułu Konkurs Chórów XXXIII Tyskich Wieczorów Kolędowych .

Zapraszamy do udziału i liczymy, że spotkamy się w Tychach w II etapie konkursu, podczas przesłuchań 20 stycznia 2024 roku.

Jeszcze nie opadły emocje po Tyskich Spotkaniach Teatralnych, a na naszych łamach już znajdziecie obszerną z nich relację. Ale nie tylko, jest też mnóstwo zapowiedzi wydarzeń nadchodzących. A że mamy grudzień, wiele z nich związanych jest z adwentem i świętami Bożego Narodzenia.

Jeżeli nasz miesięcznik wpadł Wam w ręce w pierwszych dniach grudnia, gorąco polecam Koncert Światła – recital tradycyjnych polskich pieśni, w wykonaniu Basi Pospieszalskiej i towarzyszących jej znakomitych muzyków. Dla osób poszukujących w okresie przedświątecznym duchowej głębi może to być odtrutka na wszechobecne już w sklepach świąteczne hity i choinkową tandetę.

Ale jeśli trafiliście na tę zapowiedź nieco później (Koncert Światła odbędzie się już 3 grudnia), to i tak polecam wywiad z Basią Pospieszalską, która opowiedziała Justynie Stolfik-Bindzie o tym, dlaczego skupia się w swojej twórczości na pieśniach religijnych i jak przeżywa się święta w bardzo licznej i muzykalnej rodzinie. To piękny tekst, budzący nie tylko religijne refleksje.

Zaduma i pogłębiona refleksja – tak, w końcu od tego jest muzyka i sztuka w ogóle. Ale wróćmy jeszcze do świątecznych hitów. Czyż ten komercyjny wymiar świąt także nie ma w sobie uroku? Od lat mieszkańcy Tychów gromadzą się na Jarmarku Bożonarodzeniowym na placu Baczyńskiego, by wprowadzić się w świąteczny nastrój, pijąc grzane wino i słuchając gwiazd muzyki popularnej w świątecznym repertuarze. Tak będzie i tym razem. Zagrają i zaśpiewają Robert Janowski, Trebunie-Tutki, a także wokalistki wykonujące kultowe piosenki z filmów Disneya w polskojęzycznych wersjach. Koncert będzie zatytułowany Mam tę moc. I muszę się przyznać, że spośród jarmarkowych propozycji ta podoba mi się najbardziej.

W kalendarium znajdziecie oczywiście także podpowiedzi, gdzie w okolicach 6 grudnia będzie można spotkać Świętego Mikołaja.

Piękne święta przed nami. Niech będą mroźne, białe i pełne miłości.

Sylwia Witman

Co znajdziemy w najnowszym numerze?
– wywiad z Basią Pospieszalską – wokalistką znaną z wykonywania pieśni religijnych, która wystąpiła w Tychach podczas Koncertu Światła,
– przegląd koncertów, które odbędą się w Tychach w grudniu,
– pomysły na kulturalne prezenty świąteczne, których przeglądu dokonała redaktor naczelna Sylwia Witman,
– zaproszenie na wernisaż Magdaleny Dudy do Galerii na Wolności,
– relacja ze świeżo zakończonego festiwalu Tyskie Spotkania Teatralne dwóch autorek Podcastu o teatrze,
– wiele innych artykułów oraz bogate kalendarium wydarzeń.

Miesięcznik znaleźć można we wszystkich instytucjach kultury, młodzieżowych domach kultury, klubach osiedlowych, urzędach, Gemini Park Tychy oraz wybranych restauracjach. Szczegółowa lista punktów dystrybucji znajduje się TUTAJ.
Poniżej prezentujemy również dotychczasowe wydania „Ram Kultury” w wersji online:

Ramy Kultury nr 28
Ramy Kultury nr 27
Ramy Kultury nr 26
Ramy Kultury nr 25
Ramy Kultury nr 24
Ramy Kultury nr 23
Ramy Kultury nr 22
Ramy Kultury nr 21
Ramy Kultury nr 20
Ramy Kultury nr 19
Ramy Kultury nr 18
Ramy Kultury nr 17
Ramy Kultury nr 16
Ramy Kultury nr 15
Ramy Kultury nr 14
Ramy Kultury nr 13
Ramy Kultury nr 12
Ramy Kultury nr 11
Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1

Każdego dnia grudnia aż do wigilii użytkownicy Instagrama będą mieli możliwość otworzenia wirtualnego okienka kalendarza adwentowego, przygotowanego przez MCK.

Co będzie w nim ich czekać?
Mnóstwo kreatywnych pomysłów na spędzenie zimowych wieczorów. Między innymi pojawią się propozycje „DIY”, czyli zrób to sam, które przygotowała Marta Solecka – instruktorka ds. kulturalnych z Klubu Wilkowyje MCK. Będą to krótkie instruktażowe filmy, na których krok po kroku pokazane będzie, jak własnoręcznie wykonać wyjątkowe ozdoby bożonarodzeniowe, co może stać się pretekstem do zaangażowania najbliższych w przedświąteczne aktywności.

W okienkach wirtualnego kalendarza adwentowego pojawią się informacje o koncertach i innych wydarzeniach organizowanych w grudniu przez Miejskie Centrum Kultury w Tychach. Ponadto pojawią się treści poradnikowe i przepisy.

Polecamy codziennie uważnie śledzić profil @mcktychy, ponieważ przewidzianych jest kilka konkursów, w których do wygrania będą drobne upominki i gadżety od Miejskiego Centrum Kultury w Tychach.

Zapraszamy na nasz profil na Instagramie i zachęcamy do odliczania do Świąt razem z nami!

Regulamin konkursów na Instagramie – Kulturalny kalendarz adwentowy

Załącznik nr 1 REGULAMIN KONKURÓW Z DZIEDZINY KULTURY NA INSTAGRAMIE MIEJSKIEGO CENTRUM KULTURY W TYCHACH

Załącznik nr 2 REGULAMIN KONKURÓW Z DZIEDZINY KULTURY NA INSTAGRAMIE MIEJSKIEGO CENTRUM KULTURY W TYCHACH

Tyskie instytucje (i nie tylko) przygotowały świąteczne propozycje dla dzieci, aby nie tylko Mikołajki, ale i cały grudzień upłynął w kreatywnej atmosferze, a oto one:

3 grudnia

godz. 15.00 i 18.00 – Spektakl „Kopyta w górę” w wykonaniu Teatru Kultureska z Krakowa, 30 zł, bilety do nabycia w kasie Teatru Małego w Andromedzie lub na teatrmaly-tychy.interticket.pl, Mediateka, al. marsz. J. Piłsudskiego 16; po spektaklu odbędzie się wręczanie prezentów od św. Mikołaja (więcej)

4 grudnia

godz. 18.00 – Mikołajki dla dzieci w sali Koła Gospodyń w Urbanowicach, obowiązują zapisy (do 24 listopada): 726 261 375, ul. Przejazdowa 8 (więcej)

6 grudnia

godz. 16.00 – Spotkanie z Mikołajem w Klubie Osiedlowym Magdalena TSM Oskard, obowiązują zapisy: 32 217 76 43 (więcej)

godz. 16.30 – spektakl „Cukierku, Ty łobuzie!” w wykonaniu Teatru BELFEgoR – Fabryka Mistrzów, al. Niepodległości 32, 30 zł, bilety do nabycia przez stronę: kupbilecik.pl (więcej)

godz. 17.00 – Spotkanie z Mikołajem w Klubie Osiedlowym Regina TSM Oskard, obowiązują zapisy: 32 218 48 35 (więcej)

godz. 17.00 – Mikołajki w Grill Pub, warsztaty wykonywania ozdób świątecznych, połączone ze spotkaniem z Mikołajem, dla dzieci w wieku od 4 do 7 lat, obowiązują zapisy: 570 111 324, 799 725 824 (więcej)

godz. 18.00 – Spotkanie z Mikołajem w Klubie Osiedlowym Orion TSM Oskard, obowiązują zapisy: 32 217 02 32 (więcej)

7 grudnia

godz. 17.30 – Spotkanie z Mikołajem w Spółdzielczym Domu Kultury Tęcza TSM Oskard, obowiązują zapisy: 32 227 5812 (więcej)

godz. 17.30 – warsztaty plastyczne „Daj mi gwiazdkę z nieba” prowadzone przez Natalię Sitko, 10 zł, obowiązują zapisy: 887 450 212 (także SMSem), n.sitko@muzeum.tychy.p, Muzeum Miejskie w Tychach pl. Wolności 1 (więcej)

godz. 18.00 – spektakl „Reniferka i Bałwanek” w wykonaniu teatru Adya Ganti, wstęp wolny, obowiązują zapisy: 32 227 26 22, 691 770 344, klub@mck.tychy.pl, Klub Wilkowyje MCK, ul. Szkolna 94 (więcej)

8 grudnia

godz. 17.00 – Spotkanie z Mikołajem w Klubie Osiedlowym Uszatek TSM Oskard, obowiązują zapisy: 32 217 31 64 (więcej)

9 grudnia

godz. 10.00 – spektakl „O pewnym utopcu, który nie lubił zimy” w wykonaniu Lufcika na korbkę, Mikołajki w dzielnicy Wartogłowiec w ramach Budżetu Obywatelskiego, SMS Arena Tychy, ul. Oświęcimska 51, wstęp wolny, ograniczona liczba miejsc (więcej); Uwaga! Brak wolnych miejsc.

foto. pixabay.com