Mateusz Krzyżowski w XIX Pianistycznym Konkursie Chopinowskim
wpis
Konkurs wyłania największe pianistyczne talenty. Od ponad 90 lat popularyzuje nie tylko utwory Chopina, ale także szeroko pojętą muzykę klasyczną. Wygrana jest zatem bardzo prestiżowym wyróżnieniem na arenie międzynarodowej.
W jury tegorocznej edycji konkursu zasiądą: Garrick Ohlsson (Stany Zjednoczone, przewodniczący jury), John Allison (Południowa Afryka), Julianna Awdiejewa (Rosja), Michel Béroff (Francja), Akiko Ebi (Japonia), Nelson Goerner (Argentyna), Krzysztof Jabłoński (Polska), Kevin Kenner (Stany Zjednoczone), Momo Kodama (Japonia), Robert McDonald (Stany Zjednoczone), Piotr Paleczny (Polska), Ewa Pobłocka (Polska), Katarzyna Popowa-Zydroń (Polska), John Rink (Stany Zjednoczone), Chen Sa (Chiny), Wojciech Świtała (Polska), Đặng Thái Sơn (wietnam, Kanada).
Eliminacje do XIX Konkursu Chopinowskiego zakończyły się 4 maja w Filharmonii Narodowej, po 12 dniach codziennych przesłuchań. Jury, któremu przewodniczył prof. Piotr Paleczny, wyłoniło 66 pianistów i pianistek, którzy już za niecałe pięć miesięcy ponownie spotkają się w Warszawie na XIX Konkursie Chopinowskim.
Do I etapu Konkursu z pominięciem Eliminacji dostało się także 19 wykonawców będących laureatami wybranych konkursów pianistycznych, w tym w Leeds, Tel Awiwie, Miami, Bolzano, Hamamatsu, im. Ignacego Jana Paderewskiego w Bydgoszczy czy Ogólnopolskiego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie.
W I etapie XIX Konkursu Chopinowskiego usłyszeć można tym samym 85 uczestników z 20 krajów. Najliczniej reprezentowane są Chiny, Japonia i Polska.
Szczegółowa lista uczestników konkursu znajduje się TUTAJ, a wśród nich wybitnie uzdolniony tyszanin Mateusz Krzyżowski – uhonorowany jako pierwszy tytułem Tyskiego Ambasadora Kultury. Przypominamy, że rozmowę z wirtuozem fortepianu przeprowadziła Redaktor Naczelna „Ram Kultury” Sylwia Witman.
Zachęcamy do przeczytania TUTAJ.
Uroczysta inauguracja XIX Konkursu Chopinowskiego odbyła się 2 października. Przesłuchania rozpoczęły się kolejnego dnia i będą trwać do 20 października. Ich zwieńczeniem będzie uroczysta gala wręczenia nagród wraz z koncertem laureatów, która odbędzie się 21 października w Teatrze Wielkim – Operze Narodowej. Zwycięzca Konkursu otrzyma złoty medal oraz I nagrodę w wysokości 60 000 euro. Po zakończeniu Konkursu Chopinowskiego laureaci rozpoczną światowe tournée po Europie, Azji i obu Amerykach, zorganizowane przez Narodowy Instytut Fryderyka Chopina we współpracy z Agencją Liu Kotow.
GALERIA
Kobiecość w rolach głównych
wpis
Dyrektor Paweł Drzewiecki przez ostatnie lata konstruował repertuar kolejnych sezonów wokół motywu relacji, a dziś chce przyjrzeć się bliżej ich głównym postaciom. Pierwszy rozdział poświęcony jest kobietom.
Sezon 2025/2026 programujecie w Teatrze Małym wokół hasła „kobiecość”. Co ono dla Ciebie oznacza?
Nie chcemy opowiadać o tym, jaka jest kobiecość, bo nie do nas należy jej definiowanie. Jesteśmy od tego, by pokazać naszym widzom, jak współczesny teatr próbuje ją uchwycić. I chcemy to zrealizować, pokazując spektakle, które były jednymi z najgłośniejszych w ostatnich latach. To zarówno historie macierzyństwa – od bohaterki samotnie wychowującej dziecko z niepełnosprawnościami w spektaklu Wczoraj byłaś zła na zielono, po dramat kobiety sukcesu, która odrzuciła macierzyństwo, a później próbuje skonfrontować się z dorosłym już dzieckiem w Matce i dziecku na podstawie tekstu Jona Fossego.
Zależy nam także, by pokazać inne perspektywy kobiecości – kobietę obywatelkę czy artystkę, a nie tylko matkę czy żonę. Takim przykładem będzie Separatka z Joanną Szczepkowską i Dorotą Landowską, spektakl opowiadający o spotkaniu dwóch kobiet, które symbolicznie uosabiają dwie strony polskiego sporu światopoglądowego. Dla mnie to ważne, bo tekst żywo mówi o potrzebie dialogu; o tym, że gdyby udało się tym dwóm skłóconym plemionom zasiąść obok siebie, tak jak bohaterkom tego spektaklu, to może część różnic można przezwyciężyć.
Chcę też przypomnieć, że w repertuarze pozostają Dzieje grzechu, zrealizowane wspólnie z Narodowym Starym Teatrem. To spektakl, który bardzo mocno wpisuje się w temat kobiecości i cielesności. Dzięki temu w najbliższym sezonie tematy te wybrzmią jeszcze pełniej niż podczas ubiegłorocznej premiery.
Już za chwilę kolejna edycja Tyskiego Festiwalu Słowa LOGOS, który w tym roku odbywa się po raz dwunasty. Skąd wybór Ewy Demarczyk na patronkę tej edycji?
LOGOS Fest od początku opierał się na słowie i jego interpretacji. Ewa Demarczyk nie była poetką, lecz aktorką, ale jej interpretacje uczyniły z niej legendę. To one uruchamiają kolejne pokolenia artystów i widzów. Dla mnie geniusz Demarczyk polega na tym, że potrafiła tak dobierać środki sceniczne, by poruszały pod każdą szerokością geograficzną, bez względu na dzielącą ją z widzami barierę językową. Środki te są również komunikatywne dla współczesnej publiczności. Oglądając dziś choćby teatr telewizji sprzed kilkudziesięciu lat, często czujemy, że się zestarzał. W przypadku interpretacji Demarczyk tak się nie stało. Jej twórczość sceniczna jest absolutnie ponadczasowa.
Jednocześnie Demarczyk śpiewała teksty wielu autorów, którzy byli patronami wcześniejszych edycji festiwalu. Była częścią tego samego artystycznego kręgu, co Marek Grechuta. To naturalne, że sięgamy po jej twórczość, bo ona spina w całość różne wątki, które już wcześniej podejmowaliśmy. Co ważne, repertuar Demarczyk inspiruje kolejne pokolenia wykonawców – od Natalii Sikory po młodych uczestników turnieju recytatorskiego, którzy wybierają jej utwory jako materiał do własnych interpretacji.
Jak wygląda program tegorocznej edycji?
Zaczynamy od koncertu Natalii Sikory Czarne anioły. To artystka, która, co dla mnie istotne, nie naśladuje Demarczyk, ale podejmuje z nią twórczy dialog. Wystąpi z zespołem Tango Attack, prowadzonym przez Hadriana Filipa Tabęckiego, muzyka i aranżera często współpracującego m.in. z orkiestrą AUKSO. Drugiego dnia festiwalu (24 października) odbędzie się koncert Piwnicy pod Baranami. Rok temu artyści Piwnicy przygotowali program, w którym zestawili utwory Demarczyk i Grechuty – i właśnie z tym widowiskiem u nas wystąpią.
Kolejnym punktem programu jest turniej recytatorski – coś, co wyróżnia LOGOS Fest na tle innych festiwali. Uczestnicy już na etapie preselekcji przesyłają swoje interpretacje, a w dniu konkursu pracują razem, tworząc wspólny spektakl. To unikatowa formuła, w której rywalizacja schodzi na drugi plan, a najważniejsza staje się wspólna interpretacja.
Na koniec, czyli w niedzielę, 26 października, tradycyjnie odbędzie się koncert galowy będący produkcją naszego Teatru. Jerzy Satanowski stworzy widowisko w całości oparte na głosach kobiecych. Wystąpią Iwona Loranc oraz zespół Trzy Dni Później. Artystki, oprócz rzecz jasna repertuaru Ewy Demarczyk, sięgną po utwory innych wielkich osobowości sceny – Violetty Villas, Ireny Santor i Kaliny Jędrusik. To będzie najbardziej kobieca produkcja w historii LOGOSu, doskonale wpisująca się w temat sezonu, a zarazem pozwalająca odkryć na nowo utwory, należące do klasyki piosenki literackiej.
LOGOS bywa postrzegany jako festiwal literacki. Ty podkreślasz jego interdyscyplinarność.
Tak, to prawda. Słowo jest dla nas punktem wyjścia, ale równie ważne są muzyka i teatr. To spotkanie różnych dziedzin sztuki, które łączy interpretacja. Jeśli miałbym wskazać wydarzenie najbliższe charakterem, byłby to Festiwal Piosenki Aktorskiej we Wrocławiu, choć w Tychach działamy w zupełnie innej skali. Mimo kameralności naszego wydarzenia udaje się nam tworzyć widowiska, które rezonują nie tylko lokalnie, lecz także są doceniane w ogólnokrajowym obiegu teatralnym. W Tychach budujemy markę LOGOSu już od ponad dziesięciu lat, a każda edycja to nowy fragment tej mozaiki, która z roku na rok wzbogaca się o nowe konteksty i znaczenia.
Jak zachęciłbyś widzów, by w rozpoczętym sezonie odwiedzili Teatr Mały?
Ten sezon to próba ukazania kobiecości w wielu odcieniach, wielkie nazwiska polskiego teatru i piosenki aktorskiej, a do tego unikalna atmosfera festiwali. Mamy komfort, że po trudnych latach pandemii i remontu możemy skupić się na własnych produkcjach, które są ważne zarówno artystycznie, jak i społecznie. To będzie sezon pełen emocji, mocnych interpretacji i spotkań, które mogą pozostać na długo w pamięci widzów. Do zobaczenia w Teatrze!
rozmawiał Marcin Stachoń
GALERIA
Aktualności powiązane
Kobiecość w rolach głównych
XII LOGOS FEST – Tyski Festiwal Słowa. Edycja Demarczyk
XII Tyski Festiwal Słowa LOGOS FEST – edycja Demarczyk
Casting do chóru // Festiwal Słowa LOGOS FEST
Bez niepotrzebnych słów
X LOGOS FEST Tyski Festiwal Słowa edycja Tuwim
Wydarzenia towarzyszące
„Dokąd poniesiesz mnie jeszcze”
„Goethe. Profil podwójny”
„Błękitne krewetki”
„Zrobimy sztorm”
„Edward Stachura. Między mną a mgłą”
„Wszystko jest poezja”
„Siekierezada” (1985)
„Piękny nieczuły”
RECITAL JACKA BOŃCZYKA – koncert
KACZMARSKI. WSZYSTKO, CO MI SIĘ ZDARZY – koncert
MUZEUM KACZMARSKIEGO – koncert
Jan Englert – Artysta wśród aktorów
wpis
Gdy wakacje stają się już tylko miłym coraz to dalszym wspomnieniem, dzień robi się coraz krótszy, a z drzew opadają kolejne liście, pomału rozglądamy się wokół, co mają nam do zaproponowania teatry, ośrodki kultury i biblioteki.
Biblioteka jeszcze parę lat temu wydawała się passe, oczywiście tylko niektórym.
Podróżując po wielu miastach, jeszcze przed największą współczesną epidemią, odkryłem miejsce inne od wszystkich, Tychy – a precyzyjniej Miejska Biblioteka Publiczna w Tychach – były jednym z wielu celów naszych podróży zawodowych z Haliną Kunicką. Zaproszenie, w ramach cyklu Tury Kultury, który działał już od wielu lat, do dziś tak brzemienne w skutkach… jednak to temat na odrębny artykuł. Gdy widzę, że Tyskie Dni Literatury zbliżają się do swojej pełnoletności (obecna edycja jest już siedemnastą), odczuwam wielką radość i ogromną wdzięczność, że czytelnicy będą mogli spotkać ulubionych twórców i dziennikarzy – słowa „twórców” używam celowo, bo jak inaczej nazwać jednego z gości tegorocznej edycji Jana Englerta? Powiedzieć o nim aktor, to stanowczo za mało, talentem i dorobkiem mógłby obdzielić kilku kolegów z branży.
Lista jego ról filmowych i teatralnych to z pewnością mała książka telefoniczna.
Jego debiut to rola w filmie Kanał Andrzeja Wajdy. Choć jak sam aktor przyznaje, nie był on do końca świadomy. Kilka lat temu Jan Englert dał się namówić na rozmowę z wybitną dziennikarką Kamilą Drecką. Owocem tych spotkań jest książka Bez oklasków, w której Jan Englert szczerze i wprost odpowiada na wiele pytań, bez patosu czy też kalkulacji za to z niezwykłą autoironią i dystansem, którego wielu brakuje. O sobie samym rozbrajająco mówi: „Jestem dziadersem z wyboru. Nie chcę mieć nic wspólnego ze sztuczną inteligencją, bo jako humaniście nie odpowiada mi mechanizacja jednostki: jeżeli algorytmy przejmą nad nami kontrolę, a wszystko wskazuje na to, że tak się stanie cieszę się, że tego nie dożyje”.
Gość tegorocznej edycji Tyskich Dni Literatury w otwarty sposób uprzedza, że nie da się przejść przez życie bez jakichkolwiek konfliktów, ale również przypomina, iż wielu z nas pomyliło kompromis z konformizmem. Teatrowi oddał całego siebie, bo jak inaczej nazwać dwadzieścia osiem sezonów na scenie w Teatrze Narodowym– w tym dwadzieścia dwa lata jako dyrektor, którą to funkcję trafnie nazywa służbą publiczną, bo tak postrzega zarządzanie teatrem. Zapłacił również ogromną cenę za tę funkcję, przez wiele lat nie było go w kinie. Na szczęście dla polskiego kina i nas, odbiorców, mistrz Wajda przypomniał sobie o Janie Englercie przy doborze obsady Tataraku czy też nominowanym do Oscarowej finałowej piątki Katyniu, umówmy się jednak to czas również nieco odległy.
Ten rok przyniósł aktorowi nową, po niemal trzech dekadach przerwy, główną rolę w filmie Skrzyżowanie.
„To opowieść o człowieku, którego świat zmienia się na skutek sytuacji zewnętrznej, stawiając go w konieczności rozliczenia z samym sobą u schyłku życia”. Sam odtwórca głównej roli podkreśla, że starość jest traceniem pewności siebie, a nie tylko innych ludzi, choć wielu starców od tego ucieka.
Niewiele brakowało, a film nie zostałby zrealizowany. Jak to zwykle bywa, brakowało funduszy na dokończenie realizacji filmu − dziwi mnie zawsze mocno, że brakuje pieniędzy na kulturę wysoką, a nie brakuje na święto dyni, cebuli i karpia, totalny absurd − pojawił się tu jednak ktoś bardzo ważny w życiu prywatnym i zawodowym Jana Englerta, kto podarował mu piękny prezent na urodziny. Mowa o Beacie Ścibakównie jego żonie, która z powodzeniem gra, produkuje spektakle, tym razem poszukała funduszy na ukończenie filmu.
Tym bardziej dziwią oskarżenia, gdy nasz gość przygotowywał pożegnalną premierę, o nepotyzm przy wybieraniu obsady. Żona i córka podążają własnymi drogami zawodowymi a bywa i bywało, że inni dyrektorzy teatrów układali repertuar pod swoje żony.
Miałem okazję prowadzić spotkanie z Janem Englertem w autorskim cyklu Śladami Mistrzów, który organizuje Miejski Ośrodek Kultury w Józefowie. Dla takich momentów jak wtedy, i mam nadzieję za chwilę w Tychach, warto żyć, powiem więcej: warto prowadzić ekspansywnie, a w przypadku Jana Englerta nie ekspansywnie, rozmowę. Jest od kogo i czego posłuchać, jak sam przyznaje: „To, co dostałem, pożyczyłem albo ukradłem od moich wielkich mistrzów, przekazuję dalej uczniom, bo wiem, że jest to skarb, którym warto się podzielić. Natomiast bezinteresowność i nieoczekiwanie niczego w zamian są po prostu szlachetne. Nie przypisuję sobie żadnych zasług”.
Artysta podczas spotkania odpowie na pytania od publiczności. Nie ucieka od trudnych tematów, jak choćby czy zdarzyło mu się, że odbiła mu tak zwana woda sodowa, odpowiada zgodnie z prawdą, że tak, ale na krótko, bo szybko został sprowadzony na ziemię. Warto dodać, że Jan Englert żyje w symbiozie ze sportem, ma nawet na koncie dwa występy w młodzieżowym zespole Polonii Warszawa. Wielu uczyło się tenisa właśnie od niego, m.in Marcin Daniec, który nie kryje wdzięczności, do tej pory Jan Englert gra w tenisa mimo słusznego już wieku, skąd bierze na to wszystko siły? Mam nadzieje, że odpowie na te i wiele innych pytań jak choćby, dlaczego nie lubi pracy w dubbingu?
Gość Tyskich Dni Literatury jest już po premierze, tak, tak po premierze spektaklu, który wyreżyserował Jan Englert w Teatrze Polonia Krystyny Jandy na podstawie tekstu Sándora Máriego Żar (w mistrzowskiej obsadzie Daniel Olbrychski, Maja Komorowska i Jan Englert). Bilety zostały wyprzedane z ogromnym wyprzedzeniem do końca roku, a Andrzej Saramonowicz pisze tuż po premierze: „Jeśli tak ma wyglądać emerytura Englerta, to niech potrwa przez co najmniej 22 lata”.
Na koniec wypada przytoczyć kilka byłego już dyrektora Teatru Narodowego, udzielającego wywiadu dla jednej z telewizji przy okazji odejścia Jerzego Stuhra: „Lubimy teraz nadużywać słowa artysta, mówimy o sobie my, artyści, ja spotkałem w życiu niewielu artystów, w mojej definicji artysta to jest człowiek, który nie tyle zżera rzeczywistość, co poprawia rzeczywistość, tworzy rzeczywistość, przerabia tę rzeczywistość na inną, ulepsza ją, czasem psuje niechcący”. Jan Englert bez wątpienia jest artystą wśród aktorów, tym bardziej zapraszam na to wyjątkowe spotkanie, które organizuje Biblioteka w Tychach na czele z Anną Krawczyk i jej zespołem, bo wyjątkowe miejsca tworzą wyjątkowi ludzie.
Andrzej Kurdziela
dziennikarz, współpracował m.in. z Bogusławem Kaczyńskim (podczas Europejskiego Festiwalu im. Jana Kiepury w Krynicy) oraz Haliną Kunicką przy realizacji jej koncertów, jest autorem i pomysłodawcą cyklu „Śladami Mistrzów” organizowanego przez MOK Józefów
Spotkanie z Janem Englertem w ramach XVII Tyskich Dni Literatury odbędzie się w środę, 22.10.2025 w Bibliotece Głównej przy al. marsz. J. Piłsudskiego 16 o godz. g. 18.00
Spotkanie autorskie – „ W poszukiwaniu sensów” – z Janem Englertem poprowadzi Andrzej Kurdziel. Zapraszamy!
GALERIA
Aktualności powiązane
Jan Englert – Artysta wśród aktorów
XV Tyskie Dni Literatury
Wydarzenia towarzyszące
„Ramy Kultury” – jesień w tyskiej kulturze
wpis
O czekających nas ucztach muzycznych i słownych piszemy w tym numerze na stronach 7 i 8. Podsumowujemy również wrześniowy Festiwal Teatrów Niezależnych ANDROMEDON.
Tej jesieni dokonuje się też istotna zmiana w tyskim świecie kultury. Kilka miesięcy temu w majowym numerze „Ram Kultury” opublikowaliśmy obszerny wywiad z dwiema dotychczasowymi dyrektorkami Muzeum Miejskiego w Tychach. Maria Lipok-Bierwiaczonek powołała muzeum do życia i kierowała nim przez pierwszą dekadę. Potem przejęła od niej pałeczkę Aleksandra Matuszczyk, która (cóż za symbolika!) pożegnała się z tyskim muzeum krótko po jego jubileuszu dwudziestolecia. W trzecią dekadę tę instytucję wprowadzi Anna Syska – architektka i miłośniczka architektury, wcześniej Miejska Konserwator Zabytków, autorka cyklu Miasto na warsztacie, publikowanego na łamach tygodnika „Twoje Tychy”. Gorąco życzymy powodzenia zarówno nowej Pani Dyrektor, jak i tej odchodzącej, która pożegnała się z muzeum podczas wernisażu wystawy Pracuj z nami, ucz się u nas, baw się z nami!, zorganizowanej z okazji 50. rocznicy uruchomienia produkcji modelu Fiata 126p w Tychach.
Jeśli mowa o samej wystawie – można ją będzie oglądać aż do 10 stycznia, i z pewnością warta jest tak długiego okresu ekspozycji. To sentymentalna podróż nie tylko dla tych, którzy pracę zawodową i życie związali z tyską Fabryką Samochodów Małolitrażowych, ale dla wszystkich, którzy pamiętają czasy, gdy maluch był jednym z symboli miasta i królował nie tylko na tyskich drogach. W październiku Muzeum Miejskie zaprasza na oprowadzanie z przewodnikiem.
Nieco krócej, bo do 24 października, potrwa wystawa w Miejskiej Galerii Sztuki OBOK, gdzie można obecnie oglądać malarsko-rysunkowo-graficzne prace Piotra Bąka. Tytuł wystawy: …ukryte pomiędzy… skłania do refleksji, a wielkie formaty zachęcają do poszukiwań. Nie przegapcie.
Sylwia Witman
Wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ul. Bohaterów Warszawy 26, 43-100 Tychy, tel. 32 438 20 61, e-mail: redakcja@mck.tychy.pl
Redaktor naczelna: Sylwia Witman, e-mail: ramykultury@kultura.tychy.pl
Zespół: Daria Gawrońska, Agnieszka Lakner, Małgorzata Król, Justyna Stolfik-Binda
Korekta: Agnieszka Tabor
Layout: Aleksandra Krupa i Bartek Witański Blank Studio, Marcin Kasperek KlarStudio
Skład i łamanie: Magdalena Dziedzic KlarStudio
Druk: Drukarnia AAPrint, Mikołów Nakład: 3000 egz.
Foto na okładce: Marta Ankiersztejn
Ramy Kultury nr 45
Ramy Kultury nr 44
Ramy Kultury nr 43
Ramy Kultury nr 42
Ramy Kultury nr 41
Ramy Kultury nr 40
Ramy Kultury nr 39
Ramy Kultury nr 38
Ramy Kultury nr 37
Ramy Kultury nr 36
Ramy Kultury nr 35
Ramy Kultury nr 34
Ramy Kultury nr 33
Ramy Kultury nr 32
Ramy Kultury nr 31
Ramy Kultury nr 30
Ramy Kultury nr 29
Ramy Kultury nr 28
Ramy Kultury nr 27
Ramy Kultury nr 26
Ramy Kultury nr 25
Ramy Kultury nr 24
Ramy Kultury nr 23
Ramy Kultury nr 22
Ramy Kultury nr 21
Ramy Kultury nr 20
Ramy Kultury nr 19
Ramy Kultury nr 18
Ramy Kultury nr 17
Ramy Kultury nr 16
Ramy Kultury nr 15
Ramy Kultury nr 14
Ramy Kultury nr 13
Ramy Kultury nr 12
Ramy Kultury nr 11
Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1
fot. Magdalena Borucka
GALERIA
Oscillate powraca z nowym wydawnictwem płytowym
wpis
Tytuł płyty Pass the Passion nie jest przypadkowy – to właśnie pasja stała się punktem wyjścia i głównym impulsem twórczym przy powstawaniu muzyki. Lider zespołu, pianista i kompozytor Krzysztof Głuch, dzieli się nią z publicznością, zarażając miłością do brzmień żywych, odważnych i niepokornych.
Jego kompozycje osadzone są w autorskiej, dojrzałej wizji, w której improwizacja stanowi fundament, a nieoczywiste melodie budują wyjątkowy charakter utworów. Ważną częścią tego projektu jest ekspresyjny głos Agnieszki Łapki, dodający muzyce barwy i emocjonalnej głębi.
Obecny skład zespołu uzupełniają: Przemysław Borowiecki, Maciej Kitajewski oraz Krzysztof Głuch jr – przedstawiciele młodego pokolenia instrumentalistów, którzy doskonale łączą techniczne mistrzostwo z otwartością i wrażliwością artystyczną.
Do nagrań Oscillate zaprosił wybitnych muzyków:
Józefa Skrzeka
Antoniego Gralaka
Aleksandra Koreckiego
Bronisława Dużego
Henryka Gembalskiego
Michała Kielaka
Koncertowa premiera płyty odbędzie się 15 października 2025 w Muzeum Hutnictwa w Chorzowie (ul. Metalowców 4a) o godz. 18.00.
Wstęp bezpłatny! Ilość miejsc ograniczona! Obowiązuje rejestracja (link do rezerwacji miejsc na wydarzenie: bit.ly).
Tracklista
1. Faster, Faster
2. Cheater
3. Dance of Liberation
4. The Line
5. The Change is Done
6. Just Like You
7. I Thought I Saw You
8. Summer Without Butterflies
Płytę będzie można zakupić za pośrednictwem strony internetowej wydawcy for-tune.pl.
GALERIA
Weekend seniora z kulturą 2025
wpis
Jej głównym celem jest ułatwienie seniorom dostępu do oferty instytucji kultury oraz zachęcenie ich do aktywnego uczestnictwa w życiu kulturalnym. W pierwszy weekend października (4-5.10.2025) muzea, teatry, kina, filharmonie, domy kultury czy galerie sztuki w całej Polsce organizują dla seniorów specjalny program. W tej akcji uczestniczą również Tychy, w których instytucje kultury przygotowały liczne propozycje dla mieszkańców w wieku senioralnym:
4 X 2025
g. 10.00 i 12.30: Jesienne inspiracje, czyli artystyczne warsztaty międzypokoleniowe dla seniorów z wnukami (7 lat +) organizowane przez Miejskie Centrum Kultury w Tychach; prowadzenie: Marta Kasprzyk, zapisy: 691770344;
g. 10.00–14.00: Wystawa: Pracuj z nami, ucz się u nas, baw się z nami! Fabryka Samochodów Małolitrażowych Zakład nr 2 w Tychach, Muzeum Miejskie w Tychach, wstęp wolny;
g. 12.00: Fabryka samochodów aktywizuje miasto – spacer architektoniczny towarzyszący wystawie Pracuj z nami, ucz się u nas, baw się z nami! Fabryka Samochodów Małolitrażowych Zakład nr 2 w Tychach; prowadzenie: Mateusz Miłoń; zbiórka: ul. R. Dmowskiego 2 (przed lokalem apteki w pawilonie handlowo-usługowym); zapisy: 887450212;
g. 11.00: Seans filmowy dla seniorów w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Tychach, wstęp wolny;
g. 16.00: Czy to serce pękło? – monodram Pawła Drzewieckiego; Teatr Mały w Tychach; bilety ze zniżką: 15 zł (dostępne w kasie Teatru Małego).
4-5 X 2025
Auksodrone – pula 20 bezpłatnych wejściówek dla seniorów na koncerty w ramach festiwalu w dniach 4 i 5 października 2025. W celu potwierdzenia obecności prosimy o kontakt: 32 479 19 50.
Dzięki akcji seniorzy mogą nie tylko korzystać z oferty kulturalnej w bardziej dostępny sposób, ale też aktywnie integrować się i spędzać czas w inspirującym otoczeniu.
GALERIA
XVII Tyskie Dni Literatury 2025
wpis
Nowa edycja festiwalu pod tytułem „W poszukiwaniu słów i sensów” będzie dla tyszan nie tylko okazją do rozmów i wspólnych refleksji razem z twórcami kultury, ale również zaangażuje uczestników w rozwikłanie literackich, historycznych, archeologicznych a nawet kryminalnych tajemnic. Program tegorocznych TDL orbituje wokół poszukiwań – twórczych, życiowych, a także historycznych i detektywistycznych, a spośród gatunków literackich królować będą kryminały.
Biennale zostanie otwarte spotkaniem z Markiem Sierockim – dziennikarzem muzycznym, współautorem książek Śpiewanie mnie męczy, Przeboje PRL. Hity rocka, Teleexpress. 30 lat minęło. Kolejnym gościem, który podzieli się z tyszanami własnymi doświadczeniami oraz twórczymi i życiowymi poszukiwaniami, będzie znany aktor teatralny, filmowy i dubbingowy Wojciech Malajkat. Festiwal zakończy spotkanie z legendą polskiego teatru i kina, współautorem książki Bez oklasków – Janem Englertem.
Wśród zaproszonych na XVII TDL literatów są Max Czornyj, Anna Kańtoch i Olga Rudnicka, którzy przedstawią tyszanom różne odcienie tego niezwykle różnorodnego gatunku – od thrillerów i powieści opartych na faktach, przez kryminały z elementami fantastyki, po komedie kryminalne. Po spotkaniu z Maxem Czornyjem na czytelników czeka maraton filmowy, podczas którego można będzie obejrzeć pierwsze ekranizacje powieści duńskiego pisarza Jussiego Adler-Olsena Kobieta w klatce i Zabójcy bażantów. Natomiast 17 października w ramach Nocy Bibliotek MBP Tychy zaprasza czytelników do samodzielnego rozwikłania zagadki detektywistycznej podczas gry CrimeShow.
W ramach festiwalu zaplanowane są również wydarzenia dla dzieci. Grupy zorganizowane będą miały okazję odszukać literackie skarby wspólnie z autorką Gai z Gajówki, Anną Włodarkiewicz i autorem Plaży tajemnic oraz Klubu latających ciotek, Rafałem Witkiem. W odkryciu tajemnic historycznych i archeologicznych młodszym czytelnikom pomoże archeolog Bartosz Klose, a technik kryminalistyki z Komendy Miejskiej Policji w Tychach opowie, jak odbywa się poszukiwanie dowodów w trakcie śledztwa, jakich metod i narzędzi używa technik kryminalistyki oraz w co wyposażona jest jego walizka. Dla chętnych do samodzielnego rozwikłania literackiej zagadki w tyskiej książnicy bibliotekarze przygotowali grę terenową.
Młodsi czytelnicy mogą również wziąć udział w bibliotecznej grze terenowej w sobotę 18 października, a po odkryciu wszystkich bibliotecznych tajemnic czeka na nich seans filmowy: ekranizacja pierwszej przygody Lassego i Mai – bohaterów znanych książek detektywistycznych dla dzieci Martina Widmarka.
Zapraszamy tyszan do literackich poszukiwań!
Program:
Środa, 15.10.2025:
Miejsce: Biblioteka Główna (al. marsz. J. Piłsudskiego 16)
g. 18.00
W poszukiwaniu sensów
Spotkanie autorskie z Markiem Sierockim / Prowadzenie: Marcin Michrowski
Czwartek, 16.10.2025:
Miejsce: Biblioteka Główna (al. marsz. J. Piłsudskiego 16)
g. 18.00
Znalezione w słowach
Spotkanie autorskie z Maxem Czornyjem / Prowadzenie: Ewa Niewiadomska
g. 20.00
Detektyw w kadrze – maraton filmowy
Piątek, 17.10.2025:
Miejsce: Biblioteka Główna (al. marsz. J. Piłsudskiego 16)
g. 18.00
W poszukiwaniu sensów
Spotkanie autorskie z Wojciechem Malajkatem / Prowadzenie: Andrzej Kurdziel
g. 20.00
Crime Show – gra detektywistyczna
Zapisy: promocja@mbp.tychy.pl
Sobota, 18.10.2025:
Miejsce: Biblioteka Główna (al. marsz. J. Piłsudskiego 16)
g. 10.00
Śledztwo z książką
Gra terenowa dla dzieci 7+ / Zapisy: 32 227 83 11
g. 12.00
Detektyw w kadrze – seans filmowy dla dzieci
Zapisy: 32 227 83 11
Poniedziałek, 20.10.2025:
Miejsce: Filia nr 3 (ul. Batorego 9)
g. 17.00
W poszukiwaniu sensów
Spotkanie autorskie z Olgą Rudnicką / Prowadzenie: Magdalena Polok
Wtorek, 21.10.2025:
Miejsce: Biblioteka Główna (al. marsz. J. Piłsudskiego 16)
g. 18.00
W poszukiwaniu sensów
Spotkanie autorskie z Anną Kańtoch / Prowadzenie: Beata Cofała
Środa, 22.10.2025:
Miejsce: Biblioteka Główna (al. marsz. J. Piłsudskiego 16)
g. 18.00
W poszukiwaniu sensów
Spotkanie autorskie z Janem Englertem / Prowadzenie: Andrzej Kurdziel
GALERIA
„Pracuj z nami, ucz się u nas, baw się z nami!”
wpis
Mija 50 lat od wyjazdu Fiata 126p z tyskiej taśmy (18 września 1975 roku). Wielowątkowa ekspozycja obejmie okres od 1971 do 1992 roku. Zapoczątkuje ją moment podjęcia decyzji o powołaniu tyskiego Zakładu nr 2, stanowiącego część bielskiej Fabryki Samochodów Małolitrażowych, zaś zwieńczy czas strajku okupacyjnego – najdłużej trwającego strajku w potransformacyjnej Polsce.
Tematyka wystawy obejmie zagadnienia o charakterze społecznym, ekonomicznym i technologicznym. Natomiast głównymi bohaterami będą ludzie – w większości te osoby, które w tyskiej fabryce spędziły całe swoje życie zawodowe. To ich wspomnienia, liczne obiekty tematycznie związane z FSM, jak i osobiste pamiątki, dokumenty oraz fotografie, będą stanowiły główne punkty ekspozycji. Te artefakty zobrazują i opowiedzą o dziedzictwie, jakim był ten wielki zakład dla miasta Tychy, pełniący także rolę miastotwórczą, łączący ze sobą ludzi.
Wystawą chcemy też uhonorować mijającą wkrótce rocznicę 50 lat od wyjazdu Fiata 126p z tyskiej taśmy (18 września 1975 roku). Wśród planowanych wydarzeń towarzyszących pojawi się niecodzienna możliwość zwiedzania fabryki z przewodnikami. Wystawie będzie towarzyszyła publikacja – efekt 2-letniej pracy i rozmów (wywiadów) z 40 byłymi, emerytowanymi pracownicami i pracownikami tyskiej FSM.
kuratorka: Agata Berger-Połomska
aranżacja: Łukasz Błażejewski
koordynacja produkcji: Monika Patalas, Aleksandra Matuszczyk
produkcja: Krystian Banik, Konrad Kiełkowski Kiełkowski Wykończenia, Marcin Thomann, Pixel Wave
fotografie archiwalne: zbiory Muzeum Miejskiego w Tychach, zbiory archiwalne FCA Poland, Ireneusz Kaźmierczak
postprodukcja i przygotowanie plików do druku: Artur Pławski, Filip Rybicki
identyfikacja wizualna: Marcin Kasperek KLARstudio.pl
korekta: Agnieszka Tabor
program edukacyjny: Julia Osińska, Agata Berger-Połomska
promocja: Agnieszka Woszczyńska, Gabriela Oleksy
darczyńcy oraz osoby/instytucje użyczające obiekty na wystawę: Włodzimierz Erling, Damian i Joanna Ignasiak, Andrzej Jędryka, Krzysztof Kania, Ireneusz Kaźmierczak, Andrzej Krowiak, Krzysztof Liszka, Stanisław Majchrzak, Adam Moskalewicz, Grzegorz Mucha, Leszek Pasik, Urszula Polubiec, Jan Różycki, Przemysław Targosz, Jakub Widła/autoArchiwum, Piotr Zawadzki, Wiesław Zyzański, FCA Poland, Miejska Biblioteka Publiczna w Tychach, Zespół Szkół nr 6 w Tychach, Związek Zawodowy METALOWCY FCA Poland
czas trwania: 13 września 2025–10 stycznia 2026
miejsce: Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
wstęp wolny
Wydarzenia towarzyszące wystawie
otwarcie wystawy / 13 września 2025 (sobota), godz. 16.00
oprowadzanie po wystawie z Agatą Berger-Połomską / 18 września (czwartek), godz. 17.00
oprowadzanie po wystawie z Agatą Berger-Połomską / 19 września (piątek), godz. 17.00
oprowadzanie po wystawie z Agatą Berger-Połomską / 20 września (sobota), godz. 11.00
oprowadzanie po wystawie z Agatą Berger-Połomską / 20 września (sobota), godz. 13.00
„Szlakiem produkcyjnym FSM” – zwiedzanie fabryki FCA Poland z grupy Stellantis, prow. Agata Berger-Połomska (Muzeum Miejskie w Tychach), Piotr Moćko (Stowarzyszenie „Koło seniorów Maluch 126p”) i Jan Różycki (Stowarzyszenie „Koło seniorów Maluch 126p”) oraz obecny pracownik FCA Poland / 24 września 2025 (środa), godz. 11.00–13.00
„«Fabryka samochodów aktywizuje miasto» – miastotwórcza rola FSM na przykładzie tyskich osiedli M i H” – spacer architektoniczny, prow. Mateusz Miłoń / 4 października 2025 (sobota), godz. 12.00–14.00
oprowadzanie po wystawie z Agatą Berger-Połomską (Muzeum Miejskie w Tychach) i Damianem Ignasiakiem (Ignac’s Workshop) / 11 października (sobota), godz. 16.00
„O rajdach na tyskich oesach” – spotkanie z Leszkiem Chrapanem, Ireneuszem Kaźmierczakiem, Waldemarem Krześlakiem, Grzegorzem Wróblem , prow. Kamil Hajduk / 23 października 2025 (czwartek), godz. 18.00
oprowadzanie po wystawie z Agatą Berger-Połomską / 24 października (piątek), godz. 17.00
„Szlakiem produkcyjnym FSM” – zwiedzanie fabryki FCA Poland z grupy Stellantis, prow. Agata Berger-Połomska (Muzeum Miejskie w Tychach), Urszula Polubiec (Stowarzyszenie „Koło seniorów Maluch 126p”) i Krzysztof Kania (Stowarzyszenie „Koło seniorów Maluch 126p”) oraz obecny pracownik FCA Poland / 29 października 2025 (środa), godz. 11.00–13.00
partner:
Fabryka FCA Poland z grupy Stellantis
współpraca:
Ignac’s Workshop
Stowarzyszenie „Koło seniorów Maluch 126p”
patroni medialni:
Tygodnik „Twoje Tychy”
Magazyn „Gazzetta Italia”
Polskie Radio Katowice
Radio Tychy
TVP 3 Katowice
Ślązag
Tychy.pl
plakat reklamowy zachęcający do podjęcia pracy w FSM, ze zbiorów prywatnych, fot. Artur Pławski
GALERIA
Tyska Gala Kultury – nagrody przyznane
wpis
Gala stanowi formę uhonorowania ludzi kultury — tych, którzy bezpośrednio tworzą, ale też tych, którzy wspierają kulturę (np. poprzez organizację, promocję, ochrona dziedzictwa). Umożliwia też publiczności i mieszkańcom miasta zapoznanie się z osiągnięciami twórców lokalnych, co sprzyja budowaniu świadomości i dumy z lokalnego dorobku. Wśród laureatów corocznie są zarówno osoby, które działają lokalnie, jak i twórcy, których czynności artystyczne przyczyniły się do rozpoznawalności Tychów w szerszym (regionalnym, krajowym) kontekście. W tym roku po raz pierwszy przyznana została nagroda Tyskiego Mecenasa Kultury. Celem nagrody jest uhonorowanie osób, instytucji, firm lub innych podmiotów, które w szczególny sposób wspierają i promują kulturę w Tychach. Chodzi tu zarówno o realne wsparcie finansowe czy organizacyjne, jak i działania promocyjne, dzięki którym lokalna kultura staje się bardziej widoczna. Nie dotyczy ona bezpośrednio twórczości artystycznej, lecz działań wspierających kulturę – np. sponsoring wydarzeń, patronaty, partnerstwa czy inicjatywy wzmacniające rozwój i dostępność działań kulturalnych w mieście. Dzięki tej kategorii Tyska Gala Kultury podkreśla, że rozwój kultury opiera się nie tylko na artystach i animatorach, ale także na osobach i podmiotach, które zapewniają jej zaplecze organizacyjne, finansowe czy promocyjne.
Laureaci Tyskiej Galii Kultury 2025:
Twórczość artystyczna:
Hania Derej – kompozytorka, pianistka, dyrygentka i autorka ponad 130 kompozycji, laureatka prestiżowych nagród w kraju i za granicą.
Misza Czorny – aktor, choreograf i pedagog, współzałożyciel nagradzanego Teatru OdRuchu, twórca teatralny i filmowy.
Tyski Ambasador Kultury:
Tytuł otrzymał dr hab. Henryk Jan Botor – wybitny kompozytor i organista, profesor Akademii Muzycznej w Krakowie, od lat budujący lokalną i międzynarodową tożsamość kulturalną Tychów.
Tyski Mecenas Kultury:
Po raz pierwszy w historii wyróżnienie to trafiło do firmy Invenio QD Sp. z o.o., od lat wspierającej inicjatywy kulturalne w naszym mieście.
Wszystkim laureatom składamy serdeczne gratulacje.
Fot. Piotr Podsiadły
GALERIA
Statuetka dla Tyskiego Mecenasa Kultury
wpis
Minimalizm, forma i znaczenie spotykają się w jednym obiekcie, tworząc dzieło o wyjątkowej sile przekazu. Statuetka „od A do Z” ma być nie tylko symbolem uznania, ale również artystycznym manifestem, który odwołuje się do tożsamości miasta i jego mieszkańców. Jej przestrzenna bryła została zaprojektowana tak, aby skrywać w sobie więcej, niż można dostrzec na pierwszy rzut oka. W zależności od perspektywy ukazują się litery „A” lub „Z”. To rozwiązanie w symboliczny sposób przywołuje zarówno układ tyskich osiedli, jak i hasło promocyjne „Tychy od A do Z”. Wpisane w formę litery stają się znakiem, który łączy różnorodność i ciągłość, a jednocześnie podkreśla nowoczesny charakter miasta.
Statuetka odlana jest w patynowanym brązie, co nadaje jej szlachetnego i ponadczasowego wyglądu, natomiast szklany podest, na którym jest osadzona, dodaje lekkości i elegancji, a zarazem eksponuje monumentalność samej bryły. „Od A do Z” będzie przyznawana tyszanom, którzy w szczególny sposób zasłużyli się dla rozwoju miasta – Honorowym Obywatelom, Mecenasom Kultury, a także osobom, których działania na różnych polach życia społecznego, kulturalnego czy publicznego wniosły trwały wkład w budowanie tożsamości Tychów.
Szklany podest statuetki będzie przybierał różne barwy w zależności od dziedziny, w której wyróżniona została dana osoba. Różnorodność kolorów ma symbolizować bogactwo aktywności, oddawać charakter zasług. Niezmienna bryła statuetki ma podkreślać jedność przekazu – niezależnie od formy zaangażowania wszystkie zasługi spotykają się w jednej, wspólnej formie uznania.
Autorem projektu statuetki „od A do Z” jest tyszanin Tomasz Wenklar – uznany rzeźbiarz ceniony w Polsce i za granicą. Laureat Nagrody Prezydenta Miasta Tychy w dziedzinie kultury w roku 2023. Jego prace obejmują zarówno rzeźby w metalu i drewnie, jak i pomniki oraz portrety rzeźbiarskie. Spod dłuta Wenklara wyszły wizerunki wybitnych postaci kultury, takich jak Tadeusz Nalepa, Wojciech Kilar, Witkacy, a także szczególnie bliski tyszanom Ryszard Riedel. W 2019 roku dorobek artysty został udokumentowany w filmie dokumentalnym ukazującym proces twórczy i osobowość artysty pod tytułem Wenklar w reżyserii Filipa Czernowa.
Weronika Kieliba
GALERIA