Organizowany przez Miejskie Centrum Kultury w Tychach, Port Pieśni Pracy to wyjątkowy festiwal muzyki szantowej, który od lat przyciąga żeglarzy, muzyków i miłośników morskich klimatów z całej Polski. To wydarzenie, które łączy tradycję z pasją – na jednej scenie spotykają się legendy szantowej sceny oraz młodzi artyści, którzy tchną nowe życie w klasyczne morskie pieśni. W Porcie nie brakuje też przyjaznej atmosfery, wspólnego śpiewania, niespodziewanych jammów i ciepłych rozmów przy dźwiękach gitary. To miejsce, gdzie morze spotyka się z lądem, a muzyka pracy – z sercami tych, którzy ją niosą dalej.

Port Pieśni Pracy to nie tylko koncerty – to spotkanie ludzi, których łączy miłość do żagli, dźwięków i dobrej energii. Tychy na chwilę stają się nadmorską przystanią – z falą emocji, refrenów i śpiewających serc.

Z początkiem roku ogłosiliśmy konkursowy przegląd kapel szantowych, na który spłynęła duża liczba zgłoszeń, która przekroczyła wszelkie nasze oczekiwania. Aby móc się zapoznać ze wszystkimi nadesłanymi propozycjami, zmuszeni jesteśmy przesunąć termin ogłoszenia wyników na 9 czerwca 2025.

Przypominamy, że zwycięzca Przeglądu zagra płatny koncert podczas letniej edycji festiwalu (22-24 sierpnia 2025), zdobędzie zaproszenie na Festiwal Piosenki Żeglarskiej Charzykowy oraz nominację do przeglądu Shanties 2026. To nie wszystko – wystąpisz u boku artystów z wieloletnim doświadczeniem, a Twoja twórczość zyska rozgłos wśród żeglarskiej braci i nie tylko.

To nie był zwykły konkurs muzyczny, ale prawdziwe święto lokalnej pasji, energii i twórczości. Młode zespoły miały szansę zaprezentować autorski materiał, zdobyć nowych słuchaczy i zawalczyć o wyjątkowe muzyczne nagrody.

W tegorocznej edycji udział zgłosiło aż 20 zespołów – imponujący wynik, który potwierdził, że Tychy tętnią muzycznym życiem. Finałowy koncert, który odbył się 9 maja w Pubie pod Browarem, był prawdziwą eksplozją dźwięków i emocji. Na scenie pojawili się finaliści: LEEPY, To-Ma-To, Funkin’Good, Svita i RÄT KING – każdy z nich wprowadził słuchaczy w inny muzyczny świat, od funku po alternatywny rock.

Po wieczornym występie zespołu Koniec Świata, nadszedł długo wyczekiwany moment – ogłoszenie zwycięzców.

Pierwszą nagrodę i występ podczas pierwszego dnia Święta Miasta Tychy 2025 zdobył zespół LEEPY,
drugie miejsce i występ podczas drugiego dnia Święta Miasta Tychy 2025 przypadło Svicie,
a nagroda publiczności powędrowała do zespołu Funkin’ Good, który dzięki temu wystąpi w konkursie Rock na Plaży 2025!

Dla Tych zagrają to wydarzenie, które pokazało, jak wielką siłę ma lokalna scena muzyczna i jak wiele talentów rodzi się tuż obok nas. Publiczność – tłumna i zaangażowana – udowodniła, że wspólne przeżywanie muzyki łączy ludzi bez względu na wiek czy gust. Z niecierpliwością czekamy na kolejną edycję i występ zwycięskich zespołów podczas Święta Miasta Tychy oraz Rocka na Plaży.

Organizator wydarzenia: Miejskie Centrum Kultury w Tychach
fot. W. Chrzanowski

To ten moment w roku, kiedy Jezioro Paprocańskie staje się nie tylko miejscem wypoczynku, ale także prawdziwą letnią sceną! Rozpoczynamy cykl Muzyczne Wieczory nad Jeziorem – długo wyczekiwane spotkania z muzyką na żywo i dobrą energią w plenerze.

Jak co roku koncerty odbędą się w każdy piątek o godz. 20.00. Zawsze świeży repertuar i inny zespół. 

4 lipca
Janusz Radek – 2.0
piosenka autorska
Janusz Radek – wokal
Adam Drzewiecki – instrumenty klawiszowe

11 lipca
Svita – Fantasy folk
folk
Julia Jagos – wokal, skrzypce
Agnieszka Pawełczyk – wokal, skrzypce
Rafał Dziewiątka – gitara, flet
Paweł Dyjan – cymbały, lira korbowa, bębny
Guilherme Toledo – perkusjonalia, conga, cajon
Kuba Krzus – gitara basowa, akordeon, kontrabas

18 lipca
Ireneusz Krosny Trio – Humor i muzyka
jazz
Ireneusz Krosny – fortepian
Maciej Kitajewski – kontrabas
Przemek Borowiecki – perkusja

25 lipca
Z Harfą w Tle – Kierunek Buenos Aires!
standardy argentyńskie
Mili Morena – wokal
Katarzyna Zabielska – harfa
Joanna Tabaczek-Socha – flet
Kacper Jakimek – kontrabas
Tomas Celis Sanchez – instrumenty perkusyjne

1 sierpnia
Viadomo – Podróż
rock, pop
Miłosz Golec – wokal
Artur Antosiak – bas
Mateusz Juszczak – gitara
Jakub Ryska – perkusja

8 sierpnia
Chłodno – Ciepło
pop alternatywny
Julia Zastryżna – wokal
Szymon Pałyz – wokal, gitary, syntezator
Dominika Pałyz – perkusja

15 sierpnia
Chwila Nieuwagi – Dostone żytko
pieśni z czasu powstań śląskich
Martyna Czech – wokal
Andrzej Czech – gitary
Rafał Kierpiec – kontrabas / gitara basowa
Piotr Kotas – instrumenty klawiszowe
Bartłomiej Plewka – perkusja
Wojciech Lichtański – saksofon

22 sierpnia
Dobry Łotr – Iskra
folk miejski
Marek Zarzycki – wokal
Paweł Kołodziej – gitara
Bartosz Słatyński – skrzypce
Krzysztof Zarzycki – gitara basowa
Bartek Gabryś – gitara akustyczna
Grzegorz Roszkowski – perkusja
Jerzy Hodurek – mandolina
Paweł Basak – akordeon

29 sierpnia
Piotr Goljat – Nieobecni?
poezja śpiewana
Piotr Goljat – fortepian, wokal
Kamil Szewczyk – gitara
Piotr Górka – kontrabas

Organizator: Miejskie Centrum Kultury w Tychach

Fot. W. Chrzanowski

Co dwa tygodnie (zawsze sobota) czeka nas przygoda taneczna – pełna pasji, energii i różnorodnych rytmów, które porwą do tańca zarówno amatorów, jak i doświadczonych tancerzy.  W tym roku przygotowaliśmy wyjątkowy repertuar minilekcji – zatańczymy jazz w rytmie twista, przeniesiemy się na gorącą Kubę przy cha-chy, poczujemy zmysłowe argentyńskie tango, spróbujemy latynoskich rytmów i dynamicznego high heels dance. Nie zabraknie też niespodzianki: żywiołowego cheerleadingu, który doda imprezom pozytywnej, sportowej energii! To doskonała okazja, by spędzić aktywny wieczór na świeżym powietrzu, poznać nowe kroki i po prostu dobrze się bawić. Potańcówki na Paprach to muzyka, taniec, piękne widoki i świetna atmosfera – wszystko, co potrzebne do idealnego letniego relaksu. Gotowi na taneczną przygodę?

Pokaz i minilekcja tańca w godz. 19.30-20.00
Zabawa taneczna z DJ-em w godz. 20.00-21.30
OW Paprocany
wstęp wolny

Program:

21 czerwca
Jazz w rytmie twista  – Akademia Tańca Move Arte
DJ Radla

5 lipca
Kubańska cha-cha – Szkoła Tańca Dance Don’t Wait
DJ Radla

19 lipca
High heels* – Studio Tańca i Ruchu Południowy Vibe
*wyjątkowo w obuwiu płaskim
DJ Radla

2 sierpnia
Tango argentyńskie – Przytulaśna Szkoła Tańca
DJ Radla

16 sierpnia
Latino – Szkoła Tańca Mohito
DJ Aga

30 sierpnia
Cheerleading – Studio Tańca StageART
DJ Radla

Nie przegap tego niezwykłego cyku wydarzeń! Spakuj dobry nastrój, zaproś bliskich i baw się razem z nami przy dźwiękach muzyki i tanecznych rytmach. Spotkajmy się nad jeziorem – potańcówki czekają!

Organizator: Miejskie Centrum Kultury w Tychach

Fot. O. Dopierała, A. Sitko

W tym roku mija 20 lat od momentu otwarcia pierwszej wystawy w Muzeum Miejskim w Tychach. Te dwie dekady to tysiące odwiedzających, setki wystaw, spotkań i wydarzeń, dziesiątki publikacji – a wszystko to skupione wokół szeroko pojętego dziedzictwa Tychów. O odzyskiwaniu pamięci i poszukiwaniu nowych narracji w tej niekończącej się opowieści o – wcale nie takim młodym – mieście mówią w wywiadzie na stronach 4–5 Maria-Lipok-Bierwiaczonek i Aleksandra Matuszczyk, dwie dotychczasowe dyrektorki muzeum (obydwie za swoja działalność zostały uhonorowane Nagrodą Prezydenta Miasta w Dziedzinie Kultury). Strony naszego miesięcznika zmieściły oczywiście tylko wycinek tej opowieści, ale świetną okazją do jej uzupełnienia będzie odwiedzenie wystawy Tyski kalejdoskop, na której zaprezentowane zostaną najciekawszych obiektów ze zbiorów wszystkich działów muzeum, niedostępne na co dzień. Szczegóły oczywiście w kalendarium.

W maju ruszają plenerowe projekcje filmowe w ogrodzie Miejskiego Centrum Kultury w Tychach. Zaczynamy od jednego z licznych arcydzieł w kolekcji Studia Ghibli – genialnej animacji Ruchomy zamek Hauru – propozycji równie dobrej dla dzieci, jak i dla dorosłych (seans zaczyna się o godzinie 21.00). Wśród licznych propozycji teatralnych na najbliższy miesiąc polecamy m.in. nową produkcję Teatru Małego w Tychach Oskar i pani Róża w reżyserii Lecha Mackiewicza (więcej na stronie 14), ale także autorską interpretację Procesu Franza Kafki, przygotowaną przez Młodzieżowy Teatr „Gęba” pod dyrekcją Piotra Adamczyka. Miłośnicy piosenki poetyckiej powinni zwrócić uwagę na jubileuszowy koncert Stanisławy Celińskiej, która wykona teksty Leopolda Staffa do muzyki Tomasza Bajerskiego. Kolejne spotkanie z cykl Tury Kultury Miejskiej Biblioteki Publicznej także zapowiada się ciekawie. Gościem będzie Olaf Lubaszenko, znany z niezliczonych ról kinowych, telewizyjnych teatralnych, a także dubbingowych.

Zażywajcie więc słońca i kultury.

Sylwia Witman

fot. Oliwia Dopierała

Przypominamy, że miesięcznik kolportowany jest na terenie całego miasta (lista poniżej) i jest całkowicie darmowy, dlatego zachęcamy do zabrania go ze sobą i przeczytania 43. już numeru „Ram Kultury”.

Wydawca: Miejskie Centrum Kultury w Tychach, ul. Bohaterów Warszawy 26, 43-100 Tychy, tel. 32 438 20 61, e-mail: redakcja@mck.tychy.pl
Redaktor naczelna: Sylwia Witman, e-mail: ramykultury@kultura.tychy.pl
Zespół: Daria Gawrońska, Agnieszka Lakner, Małgorzata Król, Justyna Stolfik-Binda
Korekta: Agnieszka Just
Layout: Aleksandra Krupa i Bartek Witański Blank Studio, Marcin Kasperek KlarStudio
Skład i łamanie: Magdalena Dziedzic KlarStudio
Druk: Drukarnia AAPrint, Mikołów Nakład: 3000 egz.
Foto na okładce: Bastek Łąkas

Miesięcznik znaleźć można we wszystkich instytucjach kultury, młodzieżowych domach kultury, klubach osiedlowych, urzędach, Gemini Park Tychy oraz wybranych restauracjach. Szczegółowa lista punktów dystrybucji znajduje się TUTAJ.
Poniżej prezentujemy również dotychczasowe wydania „Ram Kultury” w wersji online:

Ramy Kultury nr 42
Ramy Kultury nr 41
Ramy Kultury nr 40
Ramy Kultury nr 39
Ramy Kultury nr 38
Ramy Kultury nr 37
Ramy Kultury nr 36
Ramy Kultury nr 35
Ramy Kultury nr 34
Ramy Kultury nr 33
Ramy Kultury nr 32
Ramy Kultury nr 31
Ramy Kultury nr 30
Ramy Kultury nr 29
Ramy Kultury nr 28
Ramy Kultury nr 27
Ramy Kultury nr 26
Ramy Kultury nr 25
Ramy Kultury nr 24
Ramy Kultury nr 23
Ramy Kultury nr 22
Ramy Kultury nr 21
Ramy Kultury nr 20
Ramy Kultury nr 19
Ramy Kultury nr 18
Ramy Kultury nr 17
Ramy Kultury nr 16
Ramy Kultury nr 15
Ramy Kultury nr 14
Ramy Kultury nr 13
Ramy Kultury nr 12
Ramy Kultury nr 11
Ramy Kultury nr 10
Ramy Kultury nr 9
Ramy Kultury nr 8
Ramy Kultury nr 7
Ramy Kultury nr 6
Ramy Kultury nr 5
Ramy Kultury nr 4
Ramy Kultury nr 3
Ramy Kultury nr 2
Ramy Kultury nr 1

Święto to ma głęboki wymiar patriotyczny i historyczny, przypominając o wartościach wolności, suwerenności oraz odpowiedzialności obywatelskiej. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku zostało uznane za święto państwowe, a od 1990 roku ponownie obchodzone w wolnej Polsce.

Uroczystości rozpoczną się o godz. 12.00 mszą w intencji Ojczyzny w kościele pw. św. Marii Magdaleny. Oprawę muzyczną zapewni Chór Liturgiczny Angelicus pod dyrygenturą Henryka Jana Botora.
Po mszy odbędzie się uroczysty przemarsz z udziałem Orkiestry Dętej Piast pod dyrekcją Andrzeja Sapińskiego na plac Wolności.

O godz. 13.15 rozpoczną się uroczystości przy Pomniku Powstańca Śląskiego na placu Wolności, którym towarzyszyć będzie oprawa muzyczna w wykonaniu Orkiestry Dętej Piast oraz Tyskiego Chóru Mieszanego Presto Cantabile pod dyrygenturą Natalii Łukaszewicz-Charabin.

Organizator: Miejskie Centrum Kultury w Tychach

To kolejne dzieło reżyserki, która po sukcesie Dzieci z Bullerbyn ponownie sięgnęła po klasykę literatury dziecięcej, tym razem prezentuje jedną z najbardziej znanych baśni braci Grimm. Premierowy pokaz odbył się w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru.

Scenariusz Jana Polaka jest adaptacją baśni braci Grimm, ale spektakl nie ogranicza się tylko do tradycyjnej wersji. W przedstawieniu znalazły się także współczesne akcenty, które wzbogaciły opowieść, nadając jej świeżości. Wprowadzenie tych elementów było możliwe dzięki pomysłowości młodych aktorów, którzy wcielili się w główne role. Młodzi artyści zostali wyłonieni w drodze castingu i uczestniczyli w intensywnych warsztatach teatralnych pod okiem reżyserki.

Teatr Mały od lat kładzie duży nacisk na łączenie pokoleń, co ponownie znalazło odzwierciedlenie w tej produkcji. Zgrany zespół aktorski, składający się zarówno z młodych talentów, jak i doświadczonych artystów, tworzy pełne emocji i pasji przedstawienie. Połączenie młodzieńczej energii z bogatym doświadczeniem zawodowych aktorów wprowadza doskonały balans, dzięki któremu spektakl staje się interesujący zarówno dla dzieci, jak i dorosłych widzów. Królewna Śnieżka to doskonały spektakl zapraszający do wspólnego przeżywania teatralnych emocji.

Jednym z najmocniejszych atutów przedstawienia jest scenografia autorstwa Igi Słupskiej. Przestrzeń sceniczna zamieniła się w prawdziwą baśniową krainę, w której każdy element został starannie zaplanowany, by oddać atmosferę tajemnicy i magii. Centralnym punktem dekoracji jest monumentalny zamek, przywołujący na myśl gotyckie budowle, lecz z lekkim, pastelowym akcentem, który nadaje mu bajkowego charakteru. Wokół niego rozsiane są wielkie kolorowe grzyby, tworzące niemal oniryczny krajobraz. Każdy detal w scenografii jest starannie dobrany, aby podkreślić fantastyczną atmosferę przedstawienia, a jednocześnie pozostawić przestrzeń dla wyobraźni widza.

Z kolei kostiumy, również autorstwa Igi Słupskiej, doskonale oddają charakter poszczególnych postaci. Każdy bohater – od Królewny Śnieżki po Złą Królową, czy energiczne krasnoludki – ma strój podkreślający jego osobowość i baśniowy wymiar. Barwne tkaniny i zabawne dodatki sprawiają, że bohaterowie ożywają na scenie w pełnej krasie. Szczególną uwagę przyciągają kostiumy krasnoludków, pełne humoru i energii, ale także suknia Królewny Śnieżki, której delikatność i lekkość kontrastują z majestatycznym strojem Złej Królowej.

Muzyka Joanny Piwowar-Antosiewicz, napisana specjalnie na potrzeby tego spektaklu, wprowadza widzów w świat baśni za pomocą melodyjnych piosenek i delikatnych instrumentalnych motywów. Ruch sceniczny, opracowany przez Monikę Szydłowiecką, dodaje przedstawieniu dynamiki, a światło, za które odpowiada Leszek Szymański, dodatkowo podkreśla atmosferę poszczególnych scen – od mrocznych i tajemniczych momentów związanych z postacią złej królowej, po pełne ciepła i radości sceny krasnoludków.

Królewna Śnieżka i siedmiu krasnoludków to spektakl, który zainteresuje zarówno najmłodszych widzów, jak i dorosłych. Dzięki znakomitej obsadzie, dopracowanej reżyserii i urzekającej oprawie wizualnej, przedstawienie to przenosi widzów do magicznego świata, w którym dobro zawsze zwycięża, a baśnie nabierają nowego, teatralnego blasku.

Po premierze przedstawienia na stałe goszczącego w repertuarze Teatru Małego, wszyscy, którzy nie mogli uczestniczyć w tym wyjątkowym wydarzeniu, mają jeszcze szansę na spotkania z baśniowym światem. Teatr Mały zachęca do śledzenia swojej strony internetowej, gdzie regularnie pojawią się informacje o nowych terminach przedstawień.

Warto dołączyć do tej teatralnej przygody i wspólnie odkrywać świat, w którym magia, dobro i przyjaźń są na wyciągnięcie ręki!

Monika Wieczorek
Teatr Mały w Tychach

Zainaugurowany 2 lutego cykl koncertów Cztery pory roku w Tychach, odbywający się w kościele pw. Miłosierdzia Bożego przy ul. gen. Władysława Andersa, to nowa inicjatywa wzbogacająca życie kulturalne miasta.

Miłośnicy muzyki ponownie mogą cieszyć się niezwykłymi wydarzeniami w Tychach. Zainicjowany przez Radę Osiedla A cykl koncertów Cztery pory roku w Tychach staje się okazją do obcowania z muzyką w jej różnych odsłonach, a muzyka, podobnie jak natura, zmienia swoje barwy i nastroje. Inspirowany zmieniającymi się porami roku repertuar każdego z czterech koncertów obejmuje pełen wachlarz gatunków i stylów od muzyki dawnej po współczesną. Umożliwia słuchaczom odkrywanie popularnych, jak i nieznanych kompozycji. Wśród nich nie brakuje dzieł wybitnych kompozytorów, takich jak Johann Sebastian Bach, Wolfgang Amadeusz Mozart, czy Fryderyk Chopin, ale także utworów rzadko wykonywanych. Cykl koncertów jest dowodem na to, że muzyka jest dla wszystkich i jest otwarta. Kryje się w niej uniwersalny język, który przekracza granice kulturowe i społeczne, a jej dostępność nie tylko przełamuje bariery, ale także oddziałuje na człowieka na wielu płaszczyznach.

Wykonawcami koncertów są utalentowani artyści młodego pokolenia z kraju i zza granicy działający w Stowarzyszeniu Afidare Musicæ (z łac. zaufać muzyce), którzy udowadniają, że tradycja i nowoczesność mogą współistnieć w harmonii. Afidare Musicæ to organizacja powstała w 2022 roku z potrzeby stworzenia przestrzeni, w której młodzi muzycy mogą rozwijać talenty i umiejętności oraz wymieniać się doświadczeniami. Stowarzyszenie kultywuje polskie tradycje muzyczne, skupiając się na współtworzeniu warunków rozwoju życia muzycznego w naszym kraju. Mimo stosunkowo krótkiego okresu działalności może pochwalić się współpracą z renomowanymi artystami światowej sławy, m.in.: Martínem Garcíą Garcíą (Hiszpania) – laureatem XVIII Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Tamaną Tanaką (Japonia), czy Dominikiem Marszałkiem (Polska). Poprzez swoją działalność stowarzyszenie stara się rozbudzać zamiłowanie do muzyki oraz kształtować wrażliwość i świadomość w różnych środowiskach, inspirując kolejne pokolenia muzyków i melomanów.

Pierwszy koncert z cyklu odbył się na zakończenie okresu kolędowania. Na początku licznie zgromadzona publiczność miała okazję wysłuchać Koncertu na trąbkę Es-dur czeskiego kompozytora Jana Křtitela Jiříego Nerudy w interpretacji Bartosza Jałowieckiego, który doskonale uchwycił zarówno techniczne wyzwania tego utworu, jak i jego subtelne, ekspresyjne niuanse. W wykonaniu zespołu wokalnego VeraVoce (dyr. Magdalena Przemyk) oraz Orkiestry Symfonicznej Afidare Musicæ pod batutą Pawła Lelka zabrzmiały nowe opracowania klasycznych kolęd, będące muzycznymi portretami znanych kompozytorów. Każde z nich wprowadzało słuchaczy w świat twórców minionych epok i nawiązywało do ich unikalnego stylu, uwydatniając duchową głębię oraz przekaz tradycyjnych pieśni bożonarodzeniowych. Jakim repertuarem muzycy zaskoczą nas podczas następnych koncertów? O tym Państwo muszą przekonać się sami.

Cykl koncertów Cztery pory roku w Tychach jest projektem realizowanym dzięki finansowaniu z Budżetu Obywatelskiego Miasta Tychy 2025, który zyskał szerokie poparcie lokalnej społeczności i stanowi dowód na realny wpływ oraz aktywne zaangażowanie mieszkańców w kształtowanie życia kulturalnego miasta. Najbliższy koncert już 6 kwietnia, kolejne 7 września oraz 16 listopada.

Paweł Lelek

Twoje Mozaiki SŁOWOmocne w zeszłym roku można było oglądać w Oknie na Kulturę w Gemini Park Tychy. Gdzie są teraz? 

Większość znalazła już swoje stałe miejsce. Pierwsza trafiła do Młodzieżowego Domu Kultury nr 1, gdy zakończył się tam remont i można było otworzyć te wnętrza na nowo. Druga znalazła miejsce w Klubie Wilkowyje MCK. Pozostałe trzy trafią do: Miejskiej Biblioteki Publicznej, siedziby głównej w Mediatece, Młodzieżowego Domu Kultury nr 2 i Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej.

Te mozaiki mają nie tylko wartość wizualną i dekoracyjną, niosą też pewne przesłanie. 

Tak. Gdy rodził się ten pomysł, od początku wiedziałam, że musi być w tym też drugie dno, nie tylko wymiar artystyczny. Przez ostatnie dziesięć lat pracowałam w Dziale Społeczno-Kulturalnym TSM Oskard. Prowadziłam zajęcia z dziećmi i młodzieżą, także z dorosłymi. Więc przyglądałam się, jak dzieci się zachowują, czego potrzebują, jaki mają stosunek do siebie nawzajem i do siebie samych. Uznałam, że muszę jakoś się do tego odnieść. Tak powstało pięć haseł afirmacyjnych, które następnie zostały opracowane w formie mozaik: „Jestem OK”, „Akceptuję”, „Szanuję”, „Doceniam”, „Lubię”. Słowa-klucze, z których można budować zdania i wypowiedzi.

Dlaczego wybrałaś mozaikę jako formę? 

Mam słabość do mozaiki. Nie pracowałam wcześniej z ceramiką, ale sama forma nie była mi obca. Wiele osób zwracało uwagę, że moje rysunki to właściwie gotowe projekty, na podstawie których można by stworzyć wielkoformatowe mozaiki. Jest to też trochę ukłon w stronę tyskich mozaik; m.in. na siedzibie Oskardu jest piękna mozaika, którą mijałam w drodze do pracy i która zawsze mi się podobała. Wybrałam więc mozaikę, chociaż nie zdawałam sobie sprawy z tego, jaki ogrom pracy mnie czeka. Chylę czoła przed twórcami ceramiki.

Jako debiutantka w temacie mozaik jak wybrnęłaś z technicznych trudności w pracy z nowym materiałem?

Moich mozaik nie stworzyłam stricte z ceramiki, tylko z gliny samoutwardzalnej, która nie wymaga wypalania, więc jest przynajmniej o tyle łatwiej. Ale i tak miałam w domu istny poligon. Wałkowanie, wycinanie wszystkich elementów, potem ich suszenie pod obciążeniem, żeby się nie odkształcały. Następnie szlifowanie każdego elementu, dwukrotne malowanie – naprawdę ogrom pracy. Chociaż do mozołu jestem przyzwyczajona, bo moje duże rysunki (pięćdziesiąt na siedemdziesiąt centymentrów) też wymagają „dłubania”. Lubię to, gdy wchodzę w rytm pewnych ruchów. Dla mnie taka praca raczej uczy cierpliwości, niż jej wymaga. Poza tym przy tworzeniu mozaik mogłam liczyć na fachowe rady Gabrieli Kiełczewskiej-Słowikowskiej, co bardzo się przydało i za co jestem wdzięczna.

Ale na ich wykonaniu i zaprezentowaniu w Oknie na Kulturę się nie skończyło. 

Tak, projekt zaowocował kolejnymi działaniami. W październiku zeszłego roku Miasto Tychy wspólnie z Gemini Park organizowało Tydzień Zdrowia Psychicznego. Moja wiodąca dla całego cyklu mozaika Jestem OK została wykorzystana jako hasło przewodnie tego wydarzenia. Także oprawa graficzna projektu była zaczerpnięta z moich prac. To była wielka satysfakcja. Podczas Tygodnia Zdrowia Psychicznego prowadziłam też warsztaty z dzieciakami. Na bazie moich projektów mozaik dzieci mogły kolorować i realizować własne koncepcje wizualne, a potem rozmawiać o tym, jak należy o sobie myśleć i mówić. I to zadziałało. Dzieciaki pootwierały się, zaczęły opowiadać o sobie, o szkole, o tym, co im się przytrafia. Przyznam, że kusi mnie, żeby ten projekt kontynuować.

A czy afirmARTY, które robisz, nie są w pewnym sensie jego kontynuacją? Chociaż to już nie mozaiki? 

W pewnym sensie są. Mozaiki SŁOWOmocne były skierowane przede wszystkim do dzieci i młodzieży. Potem postanowiłam, że czas na coś dla dorosłych kobiet. Prowadzę teraz autorskie warsztaty – w najbliższym czasie w Klubie Wilkowyje MCK, a w kwietniu także w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej. Każda z uczestniczek dostaje arkusz papieru akwarelowego o wymiarach dwadzieścia na dwadzieścia centymetrów, pośrodku którego narysowane jest koło. Rozmawiamy o tym, co to są afirmacje, uczestniczki wybierają dla siebie wzmacniające zdanie czy sentencję, a następnie wokół tego zdania wpisanego w koło tworzą kompozycje plastyczne, nawiązujące do mozaik. Trzygodzinna praca nad ich realizacją nie tylko budzi kreatywnego twórcę, który drzemie w każdym z nas, ale też daje nam chwilę namysłu, wyciszenia od zgiełku dnia codziennego, by przy relaksujących dźwiękach muzyki skupić się na stworzeniu swojej indywidualnej afirmacji, ubranej w artystyczny obraz, który będzie nam towarzyszył każdego dnia, stanowiąc cudowną ozdobę na ścianę. Oczywiście prace oprawione w ramki uczestniczki zabierają potem ze sobą do domu.

Czujesz się w tej roli bardziej artystką czy terapeutką?

Artystką zdecydowanie, ale po części też edukatorką. Ja sama w życiu trochę przeszłam i korzystałam z pomocy psychologa. Ostatnio bardzo mocno zainteresowałam się rozwojem osobistym i odbyłam kilka szkoleń z tego zakresu. Widzę, jaką moc ma higiena myśli. Wszystko zaczyna się od myśli. Jeżeli sobie w głowie nie poukładamy, jeśli nie zaczniemy budować dobrego nastawienia do samego siebie, to potem zbyt dużo negatywnych rzeczy się do nas „przykleja”. Wydaje mi się, że sztuka jest bardzo dobrym medium dla działań edukacyjno-rozwojowych. Moje warsztaty traktuję jako rodzaj arteterapii. To się spodobało, zainteresowanie jest duże i mam wiele sygnałów, by kontynuować tę działalność. Być może sięgnę po kolejne instrumenty, takie jak Tyski Bank Kultury czy Tyskie Inicjatywy Kulturalne.

Właśnie trwa nabór wniosków do kolejnej edycji Tyskiego Banku Kultury. 

Być może z niego skorzystam. Ale jest też Budżet Obywatelski, w Tychach naprawdę wachlarz możliwości jest bardzo szeroki. Na pewno będę po nie sięgać w przyszłości. Od dziesięciu lat prowadzę Klub Twórców Sztuki Paleta działający przy TSM Oskard, być może razem zrobimy jakiś projekt; warsztaty, plener… pomysłów w głowie jest mnóstwo. Mozaiki wciąż za mną chodzą.

Mieszkasz w Tychach od dwudziestu lat i mniej więcej tyle samo czasu jesteś aktywną zawodowo artystką. Czyli znalazłaś tu dobry grunt do działania. 

Tak, przeprowadziłam się z Katowic do Tychów dwadzieścia lat temu i mniej więcej wtedy zaczęłam zajmować się sztuką na poważnie. Bo oczywiście rysowałam, odkąd pamiętam. Pierwszą wystawę indywidualną miałam w SDK Tęcza. To było pierwsze moje wyjście z twórczością z szuflady. Jestem samoukiem, nie skończyłam szkół artystycznych, z wykształcenia jestem geografem. Ale już po praktykach zawodowych wiedziałam, że to nie dla mnie. Tworzyłam dużo i konsekwentnie. Moja wystawa w Tęczy zaowocowała m.in. tym, że rozpoczęłam pracę w Oskardzie, początkowo jako instruktor, a potem jako specjalista ds. społeczno-kulturalnych. Zaczęłam współorganizować wystawy, prowadzić zajęcia i tak moje życie zawodowe stopniowo łączyło się z moją pasją. I chociaż miałam mnóstwo innych nieartystycznych obowiązków, to konsekwentnie zbliżałam się do celu. Teraz zamykam jedne drzwi, aby mogły otworzyć się inne. Na horyzoncie rysują się nowe projekty i chciałabym już całkowicie poświęcić się pracy twórczej. Na początku roku za namową Wojtka Łuki [kuratora Miejskiej Galerii Sztuki OBOK, red.] złożyłam wniosek o przyjęcie do Związku Polskich Artystów Plastyków. Komisja zbiera się raz na cztery lata. To wielkie przeżycie, stanąć przed profesorami i obronić własną twórczość. Ale udało się, wraz z Bartoszem Hadrysiem pomyślnie przeszliśmy procedury i z niecierpliwością czekamy na wręczenie legitymacji członkowskich ZPAP. Mam nadzieję, że teraz otworzy się wiele drzwi, które do tej pory pozostawały zamknięte dla nas jako twórców nieprofesjonalnych.

Twoja twórczość to przede wszystkim rysunek, ostatnio mozaika i co jeszcze? 

Zaczynałam od rysunku cienkopisem, tuszem, długopisem żelowym. Teraz używam cienkopisów kreślarskich. Moja mama była kreślarzem technicznym, więc od małego miałam kontakt z narzędziami. Zawsze lubiłam pracę z tuszem i rapidografem za jej czystość. Natomiast malarstwo to inna bajka. To było dla mnie wyzwanie, bo tu się trzeba trochę upaprać. Ale miałam też próby malarskie i to całkiem, chyba, udane. Uczestniczyłam w plenerach organizowanych co roku przez MCK i zdobywałam tam nagrody. Członkowie komisji w ZPAP także sugerowali mi, że powinnam rozwijać się w kierunku malarstwa. I faktycznie, teraz staram się to zrównoważyć. W moich rysunkach mam takie charakterystyczne ptaszory, które chciałabym przełożyć na malarstwo. Już mam w myślach cykl wielkoformatowych obrazów, na których te ptaki się na pewno pojawią.

Czekam zatem na wystawę. Może tym razem w Galerii OBOK? 

Kto wie. Mam nadzieję, że tak się kiedyś stanie.

rozmawiała Sylwia Witman 

Aneta Mlaś – pseudonim artystyczny Touanda – rysowniczka, malarka, certyfikowana specjalistka ds. kultury i promocji. Laureatka kilku nagród i wyróżnień z dziedziny sztuki i poezji. Jest opiekunem artystycznym Klubu Twórców Sztuki Paleta w Tychach. Wyróżniona w 2020 roku przez Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu za działalność artystyczną i upowszechnianie kultury. Od 2021 roku jest oficjalnym Ambasadorem polskiej marki piśmienniczej Rystor, z którą tworzy ciekawe projekty opakowań i produktów. Prowadzi warsztaty plastyczne dla młodzieży i dorosłych, współorganizuje wystawy i wydarzenia kulturalne w Tychach.