Tyska Noc Muzeów 2023
Noc Muzeów
Podróż do lat 1939–1945 przypominająca losy mieszkanek i mieszkańców Czułowa – najdalej wysuniętej na północ dzielnicy Tychów, wędrówka poświęcona początkom wznoszenia nowego miasta, a także pokaz unikatowych filmów i fotografii sportowych z lat 50., 60. i 70. XX wieku z Tychami w roli głównej oraz zwiedzanie wystawy stałej Tyskiej Galerii Sportu, a dla najmłodszych warsztaty z inspiracji czułowską Fabryką Celulozy i Papieru, to tematy tegorocznej tyskiej odsłony Europejskiej Nocy Muzeów.
Jako wprowadzenie do tegorocznej tyskiej odsłony Europejskiej Nocy Muzeów, proponujemy wędrówkę poświęconą początkom wznoszenia nowego miasta. Uczestniczki i uczestnicy spaceru architektonicznego „Unikatowe osiedle A – podróż w czasie do lat 50.” wraz z Mateuszem Miłoniem poznają historię, architekturę i akcenty plastyczne osiedla A w Tychach.
Tym, którzy chcą cofnąć się do lat 1939–1945 oraz przypomnieć losy mieszkanek i mieszkańców Czułowa – najdalej wysuniętej na północ dzielnicy Tychów – proponujemy oprowadzania z Gabrielem Pierończykiem podczas finisażu wystawy „W chacharskich mundurach. Czułów w latach II wojny światowej”. Pokazujemy ich życie codzienne podczas niełatwej wojennej rzeczywistości, której na każdym kroku towarzyszył znak orła ze swastyką. Prezentowane są też wątki związane z osobami, które spędziły tu moment swojego życia. Pojawiają się także kwestie dotyczące Fabryki Celulozy i Papieru, działań zbrojnych w styczniu 1945 roku i tych pofrontowych. Tytułowe „chacharskie mundury” dotyczą wszystkich żołnierzy służących w niemieckim wojsku, których losy w tamtym czasie były związane właśnie z Czułowem. Mimo upływu 78 lat od zakończenia II wojny światowej pamięć o tragicznych wydarzeniach z 1945 roku jest nadal żywa wśród lokalnej społeczności – do dziś można napotkać w Czułowie ślady działań wojennych. To wielka historia w skali mikro, bo II wojna światowa to nie tylko przełomowe bitwy, ale głównie drobne epizody o znacznym wpływie na życie zwyczajnych osób.
Wystawie towarzyszy warsztatowa propozycja z inspiracji czułowską Fabryką Celulozy i Papieru. Uczestniczki i uczestnicy warsztatów dla dzieci i młodzieży „Na co komu papier?” znajdą odpowiedzi m. in. na pytania: Czym jest papier i jak powstaje? Jakie formy może przybrać? Po co nam wielkie maszyny do jego produkcji? I dlaczego do jego wytworzenia potrzebna jest woda? Natomiast w części warsztatowej wraz z Natalią Sitko i Agatą Berger-Połomską wytworzą swój własny dekoracyjny arkusz papieru i dowiedzą się o szczegółach jego powstawania.
Coś dla siebie znajdą również miłośniczki i miłośnicy tyskiego sportu. Przed nimi „Ci wspaniali tyszanie w swych szalejących pojazdach”, czyli pokaz unikatowych filmów i fotografii sportowych z lat 50., 60. i 70. z Tychami w roli głównej. To wyjątkowa szansa, aby obejrzeć nagrany amatorską kamerą filmowy zapis z rozegranych w 1963 roku na tyskich ulicach mistrzostw Polski w wyścigach samochodów i motocykli oraz zawodów kolarskich. A potem, żelazny punkt programu każdej Tyskiej Nocy Muzeów, czyli zwiedzanie z przewodnikiem multimedialnej wystawy stałej Tyskiej Galerii Sportu „Sportowa strona miasta. Historia. Wydarzenia. Mistrzowie”.
Zapowiada się więc Tyska Noc Muzeów pełna różnorodnych wrażeń!
spacer architektoniczny „Unikatowe osiedle A – podróż w czasie do lat 50.” / 13 maja 2023 (sobota), godz. 16.00–17.30
miejsce zbiórki: ul. gen. Wł. Andersa (pod rzeźbą przodownicy pracy/murarki), Tychy
prowadzi: Mateusz Miłoń
zapisy: 887 450 212 (także SMSem), g.oleksy@muzeum.tychy.pl
wstęp wolny
oprowadzania z Gabrielem Pierończykiem podczas finisażu wystawy „W chacharskich mundurach. Czułów w latach II wojny światowej”/ 13 maja 2023 (sobota), godz. 18.00–21.00
miejsce: Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
zapisy: 887 450 212 (także SMSem), g.oleksy@muzeum.tychy.pl
wstęp wolny
więcej o wystawie czasowej „W chacharskich mundurach. Czułów w latach II wojny światowej”
warsztaty dla dzieci i młodzieży „Na co komu papier?” / 13 maja 2023 (sobota), godz. 18.00–19.30
warsztaty dla dzieci i młodzieży „Na co komu papier?” / 13 maja 2023 (sobota), godz. 19.30–21.00
miejsce: Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
prowadzą: Natalia Sitko i Agata Berger-Połomska
zapisy: 887 450 212 (także SMSem), n.sitko@muzeum.tychy.pl
wstęp wolny
„Ci wspaniali tyszanie w swych szalejących pojazdach” – pokaz multimedialny wyjątkowych filmów i fotografii sportowych z lat 50., 60. i 70. XX wieku / 13 maja 2023 (sobota), godz. 20.00–21.00
miejsce: Tyska Galeria Sportu, ul. Edukacji 7, Tychy
prowadzi: Piotr Zawadzki
zapisy: 515 717 430 (także SMSem), k.hajduk@tgs.tychy.pl
wstęp wolny
fot. Radosław Kaźmierczak
Aktualności powiązane
Tyska Noc Muzeów 2023
Wystawa czasowa „Barbara Kubska – Zygmunt Kubski. Czas nieutracony”
Wydarzenia towarzyszące
Barbara Kubska – Zygmunt Kubski. Czas nieutracony
Barbara Kubska – Zygmunt Kubski. Czas nieutracony
Wystawa czasowa „Barbara Kubska – Zygmunt Kubski. Czas nieutracony”
Noc Muzeów
Barbara Kubska skupia uwagę na człowieku, patrzy na miasto jak na dom, nie tylko jak na projekt urbanistyczno-architektoniczny. Wybiera fotografie, z którymi twórczość Zygmunta Kubskiego nie jest kojarzona – nie mają znamion dokumentacji technicznej. Nie tyle przedstawia obrazy, co sposób patrzenia na nie.
Barbara Kubska (1986) – artystka wizualna, posługująca się w swoich projektach artystycznych głównie fotografią, instalacją oraz obiektami. Absolwentka i wykładowczyni Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach. Obroniła dyplom w Pracowni Grafiki Książki oraz Pracowni Fotografii (2011). Członkini Fundacji Kultura Obrazu, działającej na rzecz rozwoju i promocji fotografii. Absolwentka programu „Migawki” prowadzonego przez Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę” w Warszawie. Współpracuje z Muzeum Miejskim w Tychach od 2016 roku, kiedy zrealizowała wystawę oraz książkę wchodzące w dialog z fotografiami Stanisława Gadomskiego. Jej zainteresowania pozostają w kręgu rodzinnych historii – wspomnień i wyobrażeń, których łącznikiem jest często miejsce. W 2020 roku nakładem ASP w Katowicach ukazała się jej książka „Miasto, fotografia, archiwum”, bazująca na fotografiach Zygmunta Kubskiego ze zbiorów Muzeum Miejskiego w Tychach.
więcej o książce „Miasto, fotografia, archiwum”
Zygmunt Kubski (1921–2008) – fotograf, amator. Wywodził się z majątku ziemskiego Winnica w wielkopolskim Trzemesznie (w czasie wojny zajętym przez wojsko niemieckie, po wojnie rozparcelowanym). Po utracie ziemi przeniósł się do Szczecina, gdzie podjął pracę w Centrali Materiałów Budowlanych. Tam po raz pierwszy zetknął się z budownictwem, tam też poznał Annę Sklepińską (przybyłą spod Lwowa), z którą wziął ślub w 1949 roku. Następnie zatrudnił się w Przedsiębiorstwie Budownictwa Miejskiego, które w 1954 roku skierowało go do budowy Tychów w ramach powołanego Zjednoczenia Budownictwa Miejskiego – Nowe Tychy. Początkowo pracował jako dyspozytor w ZBM, a na początku lat 60. został kierownikiem Międzyzakładowego Klubu Techniki i Racjonalizacji. Fotografował budujące się miasto – dokumentował etapy budowy miasta, powstawanie osiedli B, C, D, E, F, M, N i O, technologię budowy, m.in. system 540 i W–70, obiekty zaplecza poligonowego, budowlanego, bazę transportową, sprzęt budowlany, miasteczko barakowe oraz zagospodarowanie terenu i nowoczesną architekturę. Rejestrował organizację życia społecznego mieszkańców, wydarzenia i zjawiska kulturalne. Zmarł w Tychach. W zbiorach Muzeum Miejskiego w Tychach zachował się bogaty zbiór jego fotografii z lat 1954–1980.
Tychy (1951) – choć mają długą historię, pełne prawa miejskie otrzymały dopiero w 1951 roku. Po rozpoczętej wówczas rozbudowie miały zapewnić bazę mieszkaniową dla osób zatrudnionych w przemyśle ciężkim i wydobywczym w okolicznych miejscowościach. Pierwsze osiedle, oznaczone literą A, zostało zaprojektowane przez Tadeusza Teodorowicza-Todorowskiego. Kolejne wpisują się w koncepcję generalnych projektantów miasta, Kazimierza Wejcherta i Hanny Adamczewskiej-Wejchert. Plan urbanistyczny opierał się na krzyżu kompozycyjnym: oś północ–południe miała łączyć tereny Parku Północnego z lasem paprocańskim, oś wschód–zachód pokrywała się z przebiegiem wykopu kolei średnicowej. Osiedla reprezentują różne style architektoniczne (od socrealizmu do postmodernizmu), ich nazwy odpowiadają kolejnym literom alfabetu.
Wystawa jest realizowana w ramach Stypendium Marszałka Województwa Śląskiego w dziedzinie kultury.
kuratorki: Barbara Kubska i Ewelina Lasota
identyfikacja wizualna: Katarzyna Wolny-Grządziel
koordynacja produkcji: Dorota Kordys
produkcja: NB Reklama Krystian Banik, RAPPID, Tomasz Lis
konsultacja: Barbara Kopia
program edukacyjny: Anna Kura
promocja: Agnieszka Woszczyńska, Gabriela Oleksy
czas trwania: 14 maja–30 września 2022
miejsce: Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
wstęp wolny
wydarzenia towarzyszące wystawie „Barbara Kubska – Zygmunt Kubski. Czas nieutracony”:
„Moje miasto gra w zielone” – warsztaty plastyczne dla każdego (indywidualne i dla grup) „na żądanie” / zapisy (z tygodniowym wyprzedzeniem): 887 450 212 (także SMSem), a.kura@muzeum.tychy.pl
otwarcie wystawy wraz z oprowadzaniem autorskim z Barbarą Kubską i Eweliną Lasotą / 14 maja 2022 (sobota), godz. 19.00
otwarcie wystawy wraz z oprowadzaniem autorskim z Barbarą Kubską i Eweliną Lasotą / 14 maja 2022 (sobota), godz. 21.00
„Moje miasto gra w zielone” – warsztaty plastyczne / 14 maja 2022 (sobota), godz. 18.00–22.00
„Moje miasto gra w zielone” – warsztaty plastyczne / 1 czerwca 2022 (środa), godz. 10.00–14.00
„Moje miasto gra w zielone” – warsztaty plastyczne / 18 czerwca 2022 (sobota), godz. 11.00–13.00
„Moje miasto gra w zielone” – warsztaty plastyczne / 18 czerwca 2022 (sobota), godz. 16.00–18.00
oprowadzanie autorskie z Barbarą Kubską i Eweliną Lasotą / 30 czerwca 2022 (czwartek), godz. 18.00
„Album dla Zygmunta” – cykl warsztatów / 9 lipca 2022 (sobota), godz. 17.00–19.00
oprowadzanie autorskie z tłumaczeniem na język migowy / 28 lipca 2022 (czwartek), godz. 18.00
„Mapy pamięci” – warsztaty plastyczno-wspomnieniowe z tłumaczeniem na język ukraiński / 6 sierpnia 2022 (sobota), godz. 11.00–14.00
„Moje miasto gra w zielone” – warsztaty plastyczne w języku ukraińskim / 11 sierpnia 2022 (czwartek), godz. 18.00–20.00
fot. Córki Anny i Zygmunta Kubskich idą ulicą Elfów; fotografia Zygmunta Kubskiego (ok. 1962) w opracowaniu Barbary Kubskiej (2021)