Autorska opowieść o Tychach to efekt warsztatów i spacerów dźwiękowych, które w maju i czerwcu 2025 roku prowadzili Emilia Orzechowska i Piotr Pawlak (przedstawiciele Fundacji Lekkość z Gdańska) oraz Paulina Pikiewicz i Radek Sirko (tysko-katowicki duet współtworzący projekt edukacyjno-społeczno-dźwiękowy „Świetlica dźwiękowa” i współpracujący z Katowickim Biurem Dźwięku). W ich trakcie, eksplorując Tychy, przyglądaliśmy się relacjom człowiek-dźwięk-architektura oraz człowiek-dźwięk-natura. Uczestniczki i uczestnicy poznali tkankę miejską i otworzyli się na nowe możliwości percepcji. Stymulowaniu kreatywności i twórczemu aktywizowaniu posłużyło badanie topografii miasta. Słuchając go od nowa, poszukiwali jego rytmu, stref ciszy, oswajali hałas.

Efektem jest autorska opowieść o Tychach – swoista mapa dźwiękowa. To niezwykle różnorodny materiał dźwiękowy, pełen osobistych opowieści, dźwięków miasta, ale i zabawnych eksperymentów muzycznych, powstały z materiałów nagranych podczas warsztatów.

Podczas spotkania prowadzący opowiedzą o dźwiękowym doświadczaniu tyskiej tkanki miejskiej oraz relacjach człowiek-dźwięk-architektura i człowiek-dźwięk-natura, a także o pracy z tyskimi odbiorcami. Zaprezentujemy też film podsumowujący projekt.

Cykl skierowaliśmy do szerokiej grupy odbiorców: uczestniczek i uczestników indywidualnych oraz grup – dzieci, młodzieży, dorosłych (także seniorów) oraz osób niewidomych lub niedowidzących z asystentami. Projekt w liczbach to: 138 osób uczestniczących w 11 grupach, 16 warsztatów i 5 lekcji tematycznych.

Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.

Emilia Orzechowska – kuratorka, artystka, producentka, animatorka kultury. Absolwentka studiów filmoznawczych na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, krytyki artystycznej na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku oraz Studium Animatorów Kultury w Gdańsku. Obecnie dyrektorka Centrum Sztuki Galeria EL w Elblągu. W swojej niezależnej praktyce kuratorskiej lubi nieoczywiste miejsca i projekty site specific. W narracjach nawiązuje do przestrzeni, tworząc raczej doświadczenia niż prezentacje. Współzałożycielka stowarzyszeń/fundacji: A KuKu Sztuka, ARBUZ i Fundacji: W788, Lekkość.

Piotr Pawlak – artysta związany z trójmiejską sceną muzyczną – debiutował w zespole Bielizna, współtworzył zespół Kury (i ich legendarny, nagrodzony Fryderykiem, album „P.O.L.O.V.I.R.U.S.”), grał w zespole Łoskot. Współpracuje z Olo Walickim oraz Antonim Gralakiem; brał udział w projekcie Cobra Johna Zorna. Pomysłodawca i współproducent projektu Olter, w którym wzięło udział 50 polskich artystów związanych z muzyką alternatywną. W 2019 roku wziął udział w trasie Męskie Granie jako członek składu Męskie Granie Orkiestra. Komponuje muzykę dla teatru (np. do spektaklu „Wymurzanie wolności” z okazji 40 rocznicy porozumień sierpniowych), filmu, baletu oraz widowisk multimedialnych. Producent kilkudziesięciu płyt różnych wykonawców między innymi: Ścianka, Kury, Łoskot, Kobiety, Tymon & Transistors, Pink Freud, Oczi Cziorne, Made in Poland. Prowadzi warsztaty z osobami ze szczególnymi potrzebami/niepełnosprawnościami. Udźwiękawia spektakle radiowe, teatralne, realizuje nagrania terenowe. Za pomocą autorskich słuchowisk wypowiada się na aktualne tematy społeczne. Jego praca „Dzień dobry”, stworzona wspólnie z Honoratą Martin, znajduje się w Gdańskiej Kolekcji Sztuki Współczesnej. Wspólnie z Katarzyną Roj, współautor pracy „Sączki”, prezentowanej na festiwalu Narracje 2022. Autor instalacji wielokanałowej do wystawy retrospektywnej Bożeny Biskupskiej w Pawilonie Czterech Kopuł (oddziale Muzeum Narodowego we Wrocławiu). Członek stowarzyszenia Arbuz for Others, zajmującego się pomocą osobom wykluczonym, migrantom i nowym mieszkańcom Polski, nagrodzonego Splendorem Gedanensis i Medalem św. Wojciecha. Wiceprezes Fundacji Lekkość. Laureat głównej nagrody festiwalu Audionomia Award 2022 za słuchowisko „Las”, poruszające temat wydarzeń na granicy polsko-białoruskiej. Laureat nagród kulturalnych: Prezydenta Miasta Gdańska i Marszałka Województwa Pomorskiego, a także stypendysta Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Fundaja Lekkość z Gdańska działa w obszarze przestrzeni publicznej, sztuki współczesnej, performance, muzyki i dźwięku; w założeniu chce inspirować, edukować oraz dbać o świadomość i szacunek dla miejsc. Ich obecne działania to np. „Sączki”, czyli projekt poświęcony Gdańskim Polom Irygacyjnym – pierwszej naturalnej oczyszczalni ścieków dla Gdańska zaprojektowanej w 1871 roku przez Eduarda Wiebe; „Wróćmy do korzeni” – lokalne działania artystyczne ukierunkowane na dialog międzypokoleniowy i międzykulturowy; „Oliwa w czekoladzie” – projekt zrealizowany w ramach programu „Niematerialne Dziedzictwo” nawiązujący do wspomnień mieszkańców obecnie gdańskiej dzielnicy Oliwa związanych z dawną fabryką czekolady; „Jak słyszę moje miasto” tworzony z osobami niedowidzącymi, inspirowany książką-projektem wrocławskim „Niewidzialna mapa Wrocławia”.

dowiedz się więcej o projekcie „Usłysz miasto – tyska opowieść zbiorowa”

Cykl warsztatów dla dzieci i młodzieży uzyskał wyróżnienie w konkursie „Słoneczniki 2025” w kategorii „muzyka”. To 9. śląska edycja konkursu na najbardziej rozwojową inicjatywę dla dzieci na Śląsku; jego organizatorem jest portal CzasDzieci.pl.

miejsce: Stary Magistrat, pl. Wolności 1, Tychy
goście: Emila Orzechowska i Piotr Pawlak
prowadzi: Agnieszka Woszczyńska
zapisy: 887 450 212 (także SMS-em), g.oleksy@muzeum.tychy.pl
wstęp wolny

Patroni medialni:
Tygodnik „Twoje Tychy”
tyski miesięcznik kulturalny „Ramy Kultury”
„Notes Na 6 Tygodni”
„Autoportret. Pismo o dobrej przestrzeni”
Polskie Radio Katowice
TVP 3 Katowice
Tychy.pl
portal parentingowy „CzasDzieci.pl”

fot. Artur Pławski