W katowickiej kopalni „Wujek” 16 grudnia 1981 roku wojsko i milicja dokonały pacyfikacji strajkującego zakładu. W wyniku ostrzału funkcjonariuszy plutonu specjalnego ZOMO, zginęło 9 górników a 23 zostało rannych. Wśród poległych był Joachim Gnida, który wychował się w Tychach i uczęszczał do tutejszej szkoły podstawowej.

Na trasie wycieczki znajdą się m.in.: Szkoła Podstawowa nr 14 z Oddziałem Dwujęzycznym im. Armii Krajowej w Tychach (dawniej Szkoła Podstawowa im. Karola Świerczewskiego w Tychach), Lampa Górnicza na osiedlu A (w sposób symboliczny podkreślająca górniczy charakter osiedla, gdzie w czasie stanu wojennego mieszkało wielu pracowników kopalni „Ziemowit” w Lędzinach – zakładu, gdzie strajkowano pod ziemią do 24 grudnia 1981 roku), stacja kolejowa Katowice Brynów, skąd uczestniczki i uczestnicy przejdą pod kopalniane ogrodzenie oraz pod krzyż, pod którym mieszkańcy Śląska składali znicze i kwiaty poległym, narażając się na represje ze strony Służby Bezpieczeństwa. Uczestniczki i uczestnicy wycieczki zwiedzą także nową wystawę stałą Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności.

Joachim Gnida urodził się 5 stycznia 1953 roku w Mikołowie w domu Eryka i Heleny Gnidów, wychowywał się z trojgiem rodzeństwa. Po zakończeniu edukacji w Szkole Podstawowej im. Karola Świerczewskiego w Tychach (1968) – obecnie Szkoła Podstawowa nr 14 z Oddziałem Dwujęzycznym im. Armii Krajowej w Tychach – zaczął uczęszczać do Zespołu Szkół Zawodowych dla Pracujących Piotrowickiej Fabryki Maszyn w Katowicach–Piotrowicach, które ukończył w 1971 roku z tytułem zawodowym tokarza, następnie podjął pracę w zakładzie. W celu polepszenia swojej sytuacji finansowej rozpoczął 14 września 1972 roku pracę w KWK „Wujek”, początkowo na stanowisku ładowacza, później młodszego cieśli aż wreszcie jako górnik.
Trudno precyzyjnie określić moment przystąpienia Joachima Gnidy do NSZZ „Solidarność”. Jego nazwisko widnieje na liście członkowskiej Związku sporządzonej 20 stycznia 1981 roku, tuż przed wyborami Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” KWK „Wujek” (24 stycznia 1981 roku).
16 grudnia 1981 roku w czasie pacyfikacji strajku przez siły milicyjno–wojskowe Joachim Gnida otrzymał postrzał w głowę. Ciężko ranny został przewieziony do Centralnego Szpitala Górniczego w Katowicach–Ochojcu, gdzie nie odzyskawszy przytomności zmarł dwa tygodnie później – 2 stycznia 1982 roku, o godz. 11.50. Pozostawił żonę Renatę oraz osierocił córkę Aleksandrę (ur. 1979 r.). Jego pogrzeb odbył się 7 stycznia 1982 roku, został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Mikołowie.
29 sierpnia 1990 roku został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami przez prezydenta RP na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, zaś 7 grudnia 1992 roku – Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę. Otrzymał także Honorową Odznakę Miasta Katowice. W 2015 roku pośmiertnie odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności.
Ponadto upamiętniono go wraz z innymi górnikami poległymi 16 grudnia 1981 roku, Pomnikiem ku czci Poległych Górników z KWK „Wujek” w dniu 16 grudnia 1981 roku w okresie stanu wojennego (1991).

prowadzi: Karol Chwastek – historyk. Pracownik Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności oraz doktorant historii na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Edukator, autor wystaw: „Stan wojenny 1981–1983”, „Atlas Solidarności”, a także współautor książek: „40 kroków. Przewodnik po miejscach związanych z działalnością opozycji antykomunistycznej w PRL na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim” oraz „Gliwicka opozycja 1976–1990. Relacje świadków i uczestników”.

miejsce zbiórki: ul. Brzozowa 24 (przed wejściem do Szkoły Podstawowej nr 14 z Oddziałem Dwujęzycznym im. Armii Krajowej)
prowadzenie: Karol Chwastek (Śląskie Centrum Wolności i Solidarności)

koszt: 20 zł od osoby
Uwaga! obowiązują przedpłaty na konto bankowe Muzeum Miejskiego w Tychach:
88 1240 1330 1111 0010 7496 4324 PEKAO S.A.
Muzeum Miejskie w Tychach
pl. Wolności 1
43–100 Tychy
W tytule przelewu prosimy o wpisanie: „wycieczka Śladami Joachima Gnidy 26.03.2022 – imię i nazwisko uczestniczki/uczestnika”
Potwierdzenie przelewu należy przesłać na podany powyżej adres e–mail.

Chcemy, żebyście czuli się u nas bezpiecznie. Dlatego, uczestnicząc w wydarzeniu, zachowajmy środki ostrożności. Prosimy stosować się do wszystkich reguł bezpieczeństwa oraz komunikatów obsługi, a wcześniej zapoznać się z regulaminami.

Więcej: www.muzeum.tychy.pl

fot. Śląskie Centrum Wolności i Solidarności