44. rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Polsce

13 grudnia 1981 roku władze komunistyczne wprowadziły w Polsce stan wojenny. W godzinach nocnych rozpoczęto zatrzymania działaczy opozycji, a w środkach masowego przekazu wyemitowano wystąpienie gen. Wojciecha Jaruzelskiego, informujące o przejęciu władzy przez Wojskową Radę Ocalenia Narodowego. Obywatelom narzucono liczne ograniczenia – wprowadzono godzinę milicyjną, reglamentowano możliwość podróżowania, zerwano łączność telefoniczną, wprowadzono cenzurę korespondencji oraz zawieszono działalność związków zawodowych i wielu organizacji społecznych. Najważniejsze sektory gospodarki, w tym górnictwo, zostały podporządkowane rygorom wojskowym.

Represje spotkały się z falą protestów w zakładach pracy na terenie całego kraju. Dwanaście strajków zostało brutalnie stłumionych przez wojsko i milicję. Najbardziej dramatyczny przebieg miała pacyfikacja Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek” w Katowicach, gdzie 16 grudnia 1981 roku zginęło 9 górników, a 23 odniosło rany.

Jedną z ofiar śmiertelnych był Joachim Gnida – górnik związany z Tychami, gdzie spędził dzieciństwo i był uczniem Szkoły Podstawowej nr 14. Od 1980 roku działał w NSZZ „Solidarność” i uczestniczył w strajku w kopalni „Wujek”. Ciężko ranny podczas pacyfikacji, zmarł 2 stycznia 1982 roku, osierocając żonę i niespełna trzyletnią córkę.

Protesty objęły również tyskie zakłady pracy – Fabrykę Samochodów Małolitrażowych oraz Zakłady Mechanizacji Budownictwa ZREMB. Pod ziemią strajkowali także górnicy kopalń „Ziemowit” w Lędzinach i „Piast” w Bieruniu Nowym, wśród których wielu mieszkańców osiedla A – dawniej „Osiedla Górniczego”. Dziś miejscem szczególnej pamięci jest stojąca tu Lampa Górnicza z tablicą upamiętniającą wydarzenia grudnia 1981 roku i dziewięciu poległych górników.

Zapraszamy do uczestniczenia w obchodach 44. rocznicy tych dramatycznych wydarzeń, by oddać hołd ofiarom stanu wojennego i zachować pamięć o ich odwadze, solidarności i cenie, jaką zapłacili za wolność.

16 grudnia 2025 r., godz. 18.00
Lampa Górnicza na osiedlu A, ul. bp. J. Burschego

Organizator: Miejskie Centrum Kultury w Tychach